Gabela je naseljeno mesto u opštini Čapljina, u Bosni i Hercegovini, uz samu granicu sa Hrvatskom. Nalazi se 5 km južno od Čapljine, na desnoj obali Neretve (na 68 m nadmorske visine) uz rub istoimenog polja. Stanovništvo se pretežno bavi poljoprivredom (povrće, voće, duvan i vinova loza). Dobri putevi i veze omogućile su angažovanje dela aktivnog stanovništva u Čapljini i Metkoviću.

Gabela


Ulica u Gabeli

Osnovni podaci
Država  Bosna i Hercegovina
Entitet Federacija Bosne i Hercegovine
Kanton/Županija Hercegovačko-neretvanski kanton
Opština/Općina Čapljina
Stanovništvo
Stanovništvo ((1991)) 2.440
Geografija
Koordinate 43°04′N 17°41′E / 43.06°N 17.69°E / 43.06; 17.69
Gabela na mapi Bosne i Hercegovine
Gabela
Gabela
Gabela (Bosne i Hercegovine)


Koordinate: 43° 03′ 36" SGŠ, 17° 41′ 24" IGD

Istorija

uredi

Ime Gabela ital. gabella - carina nosi od druge polovine XV. veka kada su trg Drijeva na levoj obali Neretve i grad na desnoj obali, koji su podigli Mlečani posle 1452. godine. Ubrzo je Gabela pala pod ugarsku vlast, a posle smrti Matije Korvina (1490) osvojili su je Turci.

Godine 1664.u Gabeli je bilo 150 kuća, 3 džamije, 1 tekija, 2 hana i oko 30 dućana, a na Neretvi dve naoružane galije. Najpre je kao skela pripadala kadiluku Nevesinje, a samostalan kadiluk je postala je između 1567. i 1620..

Mlečani su je zauzeli 1693. koji su gabelski grad u tursko-mletačkom ratu digli u vazduh. Požarevačkim mirom 1718. Gabela je ponovo došla pod tursku vlast.

Do 1878. bila je važno pogranično mesto između Hercegovine i Dalmacije, a ulogu Gabele kao utvrđenja preuzeo je u ovom kraju grad Počitelj.

Posle potpisivanja Dejtonskog sporazuma Gabela je sa kompletnom opštinom Čapljina, (32 naselja), ušla u sastav Federacija Bosne i Hercegovine.

Stanovništvo

uredi
Gabela
godina popisa 1991. 1981. 1971.
Hrvati 2.046 (83,85%) 2.007 (79,70%) 1.615 (77,79%)
Srbi 324 (13,27%) 377 (14,97%) 435 (20,95%)
Muslimani [n 1] 32 (1,31%) 38 (1,50%) 9 (0,43%)
Jugosloveni 24 (0,98%) 90 (3,57%) 11 (0,52%)
ostali i nepoznato 14 (0,57%) 6 (0,23%) 6 (0,28%)
ukupno 2.440 2.518 2.076

Hipoteza o Gabeli kao Troji

uredi

Gabela je stekla veliki publicitet nakon što je meksički filolog Roberto Salinas Price 1985. objavio knjigu Homerova slijepa publika, u kojoj tvrdi da se drevna Troja, odnosno grad koji Homer opisuje kao poprište trojanskog rata nalazio u dolini Neretve, temeljeći to na geografskim i drugim detaljima iz Ilijade koji po njemu daleko više odgovaraju lokaciji Gabele nego lokaciji u Maloj Aziji. Salinasove tvrdnje su, međutim, uglavnom izazvale skepsu među historičarima i arheolozima.

Povezano

uredi

Napomene

uredi
  1. Muslimani se danas izjašnjavaju kao Bošnjaci.

Izvori

uredi

Vanjske veze

uredi