Astronomsko društvo Ruđer Bošković
Astronomsko društvo Ruđer Bošković je društvo ljubitelja astronomije u Beogradu. Jedno je od najstarijih astronomskih društava u Evropi i najstarije na Balkanu. Osnovala ga je grupa studenata astronomije 22. aprila 1934. godine. Danas okuplja nekoliko stotina članova, uglavnom ljubitelja astronomije. Osnovni zadatak Društva je popularizacija astronomije.
Društvo se bavi se i amaterskim posmatračkim radom. U tu svrhu Društvo je 1964. godine podiglo Narodnu opservatoriju koja se nalazi u specijalno adaptiranoj Despotovoj kuli na Kalemegdanu.
Beogradski planetarijum, koji takođe pripada Društvu, počeo je sa radom 1970. godine. Smešten je na ušću Save u Dunav, u bivšem amamu, u Donjem gradu Kalemegdanske tvrđave (ispod Crkve Ružice i Kapele Svete Petke).
Društvo od 1953. godine izdaje naučno-popularni časopis Vasiona.
Istorija uredi
Godine 1934. grupa studenata Beogradskog univerziteta odlučila je da pokrene Astronomsko društvo orijentisano na izučavanje astronomije i njenu popularizaciju. Od 1935. godine do Drugog svetskog rata Društvo je izdavalo časopis Saturn u 12 brojeva godišnje, organizovalo popularna predavanja i posmatranja nebeskih tela i pojava. Društvo je izdalo i prevod knjige "Atoms and Stars" ser Artura Edingtona. Kao jugoslovenskom, Nemci su mu zabranili rad posle okupacije zemlje 1941.
Društvo je nastavilo sa svojim aktivnostima 1951. godine, pod nazivom Beogradski astronomski klub, a od 1953. pod imenom Astronomsko društvo „Ruđer Bošković“ i počelo da izdaje časopis Vasiona". Jedna od aktivnosti Društva je i izdavačka delatnost. Pomenimo na primer prevod poeme „Pomračenja Sunca i Meseca“ Ruđera Boškovića sa latinskog i obimnih objašnjenja sa francuskog Nenada Jankovića, inače najzaslužnijeg člana Društva od njegovog osnivanja.
Zahvaljujući velikoj aktivnosti svojih članova i pomoći Grada Beograda, godine1964. počinje sa radom Narodna opservatorija koja je smeštena u Despotovoj kuli na Kalemegdanu. Na terasi Opservatorije nalazi se teleskop Cajs 110/2000. Godine Društvo otkupljuje sa Sama tehnike planetarijum, koji je zvanično počeo sa radom 1970. godine. planetarijum ZKP 2 ima prečnik projekcione sale 8 metara i 80 sedišta. Njegovi glavni posetioci su učenici osnovnih i srednjih škola.
Tokom šezdesetih, sedamdesetih i osamdesetih godina posmatranja Sunca, okultacija, dvojnih i promenljivih zvezda, planetarnih fenomena, kao i različitih magličastih objekata bila su redovna. Kasnije, zbog previše svetla oko Opservatorije (svetlosnog zagađenja) posmatranja su izgubila na kvalitetu. Društvo svoje aktivnosti uglavnom zasniva na teorijskom radu i primeni računara u astronomiji. Redovne godišnje manifestacije Društva su: Kurs astronomije za početnike - organizuje se dva puta godišnje na proleće i u jesen; Beogradski astronomski vikend (BAV) koji se uglavnom sastoji od desetak predavanja sa različitim temama (obično polovinom juna); Letnji astronomski susreti (LAS), nekoliko predavanja posvećenih istoj temi (održava se obično u avgustu ili septembru). Ove manifestacije se najvećim delom odvijaju u Planetarijumu Astronomskog društva. Letnja škola astronomije (LŠA) se održava polovinom avgusta na nekoj od planina Srbije. Posmatranja neba vrše se tokom 7 dana.
Časopis „Vasiona“ je najstariji srpski naučno-popularni časopis, koji kontinuirano izlazi. Prva dva broja su objavljena 1953. godine. Donosi novosti iz astronomije, efemeride, vesti iz Društva itd. Kao specijalno izdanje „Vasione“, 1985, Društvo je objavilo prevod CERN-ovog izveštaja od Tullio Regge-a o opštoj teoriji relativnosti.
Predsednici uredi
Predsednici društva su bili:
- Đorđe Nikolić (1934–1936)
- Vojin Đuričić (1936–1941)
- Radovan Danić (1951–1966)
- Branislav Ševarlić (1966–1970)
- Petar Đurković (1970–1972)
- Nenad Đ. Janković (1972–1974)
- Božidar Popović (1974–1979)
- Zoran Knežević (1979–1982)
- Milan Dimitrijević (1982–2004)
- Jelena Milogradov-Turin (2004–danas)