Wikipedija

2025.

Godina
(Preusmjereno sa stranice 2025)
Milenijum: 3. milenijum
Vjekovi: 20. vijek – 21. vijek – 22. vijek
Decenija: 1990-e  2000-e  2010-e  – 2020-e –  2030-e  2040-e  2050-e
Godine: 2022 2023 2024 – 2025 – 2026 2027 2028
Za ostala značenja, vidi 2025. (razvrstavanje).
2025.. po kalendarima
Gregorijanski 2025.. (MMXXV)
Ab urbe condita 2778.
Islamski 1446–1447.
Iranski 1403–1404.
Hebrejski 5785–5786.
Bizantski 7533–7534.
Koptski 1741–1742.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 2080–2081.
• Shaka Samvat 1947–1948.
• Kali Yuga 5126–5127.
Kineski
• Kontinualno 4661–4662.
• 60 godina Yin Drvo Zmija
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 12025.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi

Januar/Siječanj

uredi
  • 1. 1. - Okončanjem tranzitnog sporazuma, prestao je prevoz ruskog gasa kroz Ukrajinu u Evropu (u Pridnjestrovlju nema grejanja). Ostaje Turski tok.
  • 1. 1. - Rumunija i Bugarska su u Šengenskom sporazumu i za drumski saobraćaj.
  • 1. 1. - Terorizam u SAD: uletanje simpatizera ISIS u gomilu u New Orleansu odnosi 15 života; eksplozija Tesla Cybertrucka ispred Trump Hotela u Las Vegasu.
  • 1. 1. - Višestruko ubistvo 12 osoba na Cetinju.
  • 7. 1. - Izabrani preds. Trump ne isključuje vojnu silu za preuzimanje kontrole nad Grenlandom i Panamskim kanalom ili ekonomsku silu za preuzimanje Kanade.
  • 7. 1. - Meta Platforms - Facebook, Instagram, Threads - ukida program provere činjenica, prepušta to korisnicima.
  • 7. 1. - Počinje nekoliko velikih požara u okolini Los Angelesa, najveći je požar Palisades koji je pogodio kraj Pacific Palisades i mesto Malibu.
  • 9. 1. - Gen. Joseph Aoun je novi predsjednik Libanona, nakon dvije godine upražnjene pozicije.
  • 12. 1. -   Predsjednički izbori u Hrvatskoj, drugi krug: preds. Zoran Milanović 74,7%, Dragan Primorac (HDZ) 25,3%.
  • 12. 1. - Okupljanje pred Ustavnim sudom Srbije.
  • 13. 1. - Počinje Maha Kumbh Mela u Prayagraju.
  • 14. 1. - 2. 2. - Svjetsko prvenstvo u rukometu – Hrvatska, Danska i Norveška 2025.
  • 15. 1. - Dogovoreno primirje u Gazi, uz razmenu talaca i zatvorenika, od 19-tog.
  • 16. 1. - Kolumbijski konflikt: u napadima levičarskog ELN u severnom regionu Catatumbo stradalo više od 100 ljudi.
  • 17. 1. - Protest ispred RT Srbije.
 
Zvanični portret
  • 20. 1. - Požar u domu za stare u Velikom Borku kod Barajeva, osam poginulih.
  • 20. 1. - Inauguracija Donalda Trumpa za 47. predsednika SAD (drugi, neuzastopni mandat).
    • Istog dana potpisuje 26 izvršnih naređenja, među kojima pomilovanje učesnika nereda 6. januara '21, vanredno stanje na granici, ograničenje državljanstva na osnovu rođenja, obnova "slobode govora" na platformama, povlačenje iz Pariskog sporazuma o klimi i iz Svetske zdravstvene organizacije, maksimizovanje proizvodnje nafte i gasa, ukidanje promocije električnih vozila i štedljivih uređaja, uspostavljanje Departmana vladine efikasnosti (DOGE), odbrana žena od "ekstremizma rodne ideologije", okončanje programa Diversity, equity, and inclusion, preimenovanje Meksičkog zaliva u Američki zaliv...
  • 21. 1. - Požar u hotelu skijaškog centra Kartalkaya nedaleko od Bolua u Turskoj - 76 mrtvih.
  • 21. 1. - U New Orleansu je palo 20–25 cm snega.
  • 23. 1. - Protestna nota Hrvatske Srbiji zbog zbog deportacije državljanki.
  • 23. 1. - Deportacije imigranata iz SAD: službenici ICE, Sprovođenja imigracije i carine, počinju racije u "gradovima utočištima".
  • 24. 1. - "Generalni štrajk" u Srbiji, neka preduzeća i institucije ne rade. Vučić na mitingu u Jagodini predstavlja Pokret za narod i državu.
  • 24. 1. - U Hrvatskoj bojkotiraju trgovine zbog visokih cijena.
  • 25. 1. - Elon Musk se obraća skupu AfD u Halleu: "previše je fokusa na prošlu krivicu, treba ići dalje" (nakon pozdrava 20-tog koji je ličio na fašistički).
  • 26. 1. - Rat u Ukrajini: ruske snage zauzimaju Veliku Novosilku u Donjeckoj oblasti nakon dvomesečnih borbi - strateška tačka ukrajinskog fronta, prema obližnjem selu Ševčenko se nalaze naslage litijuma.
  • 27. 1. - Konflikt u Kivuu na istoku DR Kongo: pobunjenička grupa M23 ulazi u Gomu, glavni grad provincije Severni Kivu.
  • 27. 1. - Vještačka inteligencija: sedam dana nakon objavljivanja DeepSeek modela R1, kineskog velikog jezičkog modela otvorenog izvora, dolazi do velikog pada akcija američkih tehnoloških akcija, 1.000 milijardi dolara, jer navodno ima iste performanse uz mnogo manje uloženih resursa (oporavak sutradan).
  • 27 - 28. 1. - Blokada Autokomande u Beogradu.
  • 28. 1. - Premijer Srbije Miloš Vučević daje ostavku, kao i gradonačelnik Novog Sada Miloš Đurić, nakon noćašnjeg napada na studente.
  • 29. 1. - Sudar putničkog aviona i vojnog helikoptera nadomak aerodroma u Washingtonu DC - ukupno 67 mrtvih.
  • 30 - 31. 1. - Studentska šetnja od Beograda do Novog Sada.
  • 31. 1. - Potrošačka platforma "Halo inspektore" u Hrvatskoj organizira bojkot trgovina, proizvoda i usluga; od juče traje sedmodnevni bojkot Lidla, Eurospina i DM. Bojkot trgovina se širi i regijom.

Februar/Veljača

uredi
  • 1. 2. - Tri meseca od pada nadstrešnice, blokada tri mosta u Novom Sadu, dva na tri sata a Most slobode do sutra.
  • 1. 2. - Preds. Trump uvodi nove američke carine, od 3-ćeg: 25% za Meksiko i Kanadu, 10% za Kinu (zatim odložene za Meksiko i Kanadu).
  • 2. 2. - Finale Svjetskog rukometnog prvenstva: Hrvatska-Danska 26:32. U timu prvenstva su Ivan Martinović i Mario Šoštarič. Sutradan veliki doček u Zagrebu.
  • 3. 2. - Flamanski nacionalista Bart De Wever postaje premijer Belgije.
  • 4. 2. - Pucnjava u obrazovnom centru za odrasle u Örebru u Švedskoj, 10 mrtvih.
  • 4. 2. - Trump kaže da će SAD "preuzeti" Pojas Gaze, odakle će Palestinci biti "preseljeni".
  • 4. 2. - Umro je Aga Khan IV, duhovni lider nizaritskih ismailita i milijarder, nasleđuje ga sin Rahim al-Hussaini Aga Khan V.
  • 6. 2. - Izvanredno stanje na grčkom otoku Santorini nakon intenzive seizmičke aktivnosti.
  • 6. 2. - Ukrajini je isporučen prvi Dassault Mirage 2000.
  • 9. 2. - Izbori na Kosovu: relativna većina za Kurtijevo Samoopredeljenje, s padom od ca. 9 procentnih poena.
  • 12. 2. - Ministar odbrane SAD Hegseth: za Ukrajinu nema granica iz 2014, članstva u NATO ni američkih vojnika; Trump u razgovoru sa Putinom dogovorio početak pregovora o primirju.
  • 14. 2. - Minhenski govor potpredsednika JD Vancea: opasnost za Evropu ne dolazi od Rusije ili Kine već "iznutra", u smislu suzbijanja populističke politike; Amerika i Evropa ne mogu ništa uraditi jedna za drugu "ako bežite u strahu od svojih birača".
  • 15. 2. - Okupljanje studenata u Kragujevcu i naprednjaka u Sremskoj Mitrovici.
  • 16. 2. - DR Kongo: pobunjenici iz M23 ulaze u Bukavu, glavni grad provincije Južni Kivu.
  • 18. 2. - Sastanak Rubio – Lavrov u Rijadu. Trump zatim kaže da je Ukrajina "počela rat", sutradan i da je Zelenski "diktator".
  • 18. 2. - Zoran Milanović inauguriran u drugi mandat.
  • 23. 2. - Vanredni izbori u Njemačkoj: CDU/CSU 208 mandata (+ 11), AfD 152 (+69), SPD 120 (-86), Zeleni 85 (-33), Ljevica 64 (+25). Liberali i Sahra Wagenknecht ispod praga.
  • 24. 2. - Generalna skupština UN prihvata rezoluciju Ukrajine i EU o osudi Rusije za agresiju sa 93 glasa; 18 je protiv, među kojima i SAD.
  • 26. 2. - Milorad Dodik nepravosnažno osuđen na godinu dana zatvora i šest godina zabrane obavljanja funkcije predsjednika RS pred Sudom BiH za nepoštovanje odluka visokog predstavnika. Narodna skupština RS to smatra državnim udarom i urušavanjem ustavnog poretka BiH.
  • 28. 2. - Nakon svadljivog sastanka u Beloj kući, poseta Zelenskog je presečena bez sporazuma o mineralima.

Mart/Ožujak

uredi
  • 1. 3. - Protest "Studentski edikt" u Nišu.
  • 2. 3. - Londonski samit o Ukrajini: Koalicija voljnih za nastavak vojne pomoći Ukrajini i garanciju njene sigurnosti nakon eventualnog mirovnog sporazuma.
  • 2. 3. - 97. dodjela Oscara: nagradu za najbolji film dobila Anora, ukupno pet nagrada od šest nominacija; The Brutalist tri od 10, Emilia Pérez' dve od 13, Wicked dve od 10, Dune: Part Two dve od pet.
  • 4. 3. - Dimne bombe i suzavac u Skupštini Srbije.
  • 4. 3. - SAD uvele carine od 25% na uvoz iz Kanade i Meksika (zatim ih pauziraju), i dodatnih 10% iz Kine. Ove zemlje objavljuju kontramere.
  • 4. 3. - SAD suspendovale vojnu pomoć Ukrajini. Zelenski kaže da je spreman raditi pod Trumpovim "snažnim vođstvom".
  • 6. 3. - U RS stupio na snagu Zakon o neprimjenjivanju zakona i zabrani djelovanja vanustavnih institucija BiH kojim je zabranjen rad i postupanje Suda i Tužilaštva BiH, državne policijske Državne agencije za istrage i zaštitu (SIPA) te Visokog sudskog i tužilačkog vijeća BiH. EU upozorava da je to podrivanje ustavnog i pravnog poretka BiH. Na snazi i Zakon o Posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija.
  • 6. 3. - Nakon što su Assadovi lojalisti priredili zasedu sigurnosnim snagama u Džableu, u provinciji Latakija, dolazi do borbi i represalija protiv Alawita. Sirijska opservatorija za ljudska prava tvrdi da je do 12-tog ubijeno skoro 1.400 civila.
  • 10/11. 3. - Blokada RTS u Beogradu
  • 11. 3. - Bivši filipinski predsednik Rodrigo Duterte uhapšen u Manili po poternici Međunarodnog krivičnog suda i izručen u Hag.
  • 11. 3. - Izbori na Grenlandu: relativna većina za opozicione Demokrate, koji su za postepenije sticanje nezavisnoti.
  • 12. 3. - Tužilaštvo BiH traži privođenje Dodika i saradnika, Skupština RS odlučila da se pristupi donošenju novog ustava.
  • 12. 3. - Ruska ofanziva u Kurskoj oblasti: nakon niza sela, povratili su i Sudžu.
  • 14. 3. - Trump je naložio gašenje Agencije SAD za globalne medije, zaposleni u Glasu Amerike su na prinudnom odmoru od sutradan, prekidaju se grantovi Slobodnoj Evropi.
  • 14. 3. - Mark Carney je novi premijer Kanade, nakon što se Justin Trudeau povukao s čela Liberalne partije.
  • 15. 3. - Protest "15. za 15", "najveće ikad" okupljanje u Beogradu. Tišina i protes prekinuti i završeni ranije zbog "zvučnog" incidenta.
  • 15. 3 . - Američki udari na Huse u Jemenu.
  • 16. 3. - Požar u klubu u Kočanima, 59 mrtvih.
  • 18. 3. - Kraj primirja u Gazi: izraelski avionski udari, palestinske vlasti tvrde da ima preko 400 mrtvih.
  • 18. 3. - U Tirani potpisana deklaracija Albanije, Hrvatske i Kosova za jačanje saradnje u obrambenim pitanjima.
  • 18. 3. - Odlazeći Bundestag izglasao 500 milijardi eura za vojsku i infrastrukturu.
  • 18. 3. - Mađarski parlament izglasao zabranu LGBTQ događaja.
  • 19. 3. - Uhapšen je gradonačelnik Istanbula Ekrem İmamoğlu. izgledni predsednički kandidat, dolazi do velikih protesta.
  • 20. 3. - Kirsty Coventry je izabrana za predsjednicu Međunarodnog olimpijskog odbora.
  • 23. 3. - Izraelska vojska ubila 15 radnika hitne pomoći kod Rafaha u Pojasu Gaze.
  • 24. 3. - Sigurnosni propust u Beloj kući: objavljeno da je čet grupi koja je raspravljala o udarima u Jemenu slučajno dodat i novinar Atlantica.
  • 26. 3. - Rat u Sudanu: sudanska vojska objavljuje da je nakon dve godine oslobodila Kartum od Snaga za brzu podršku.
  • 26. 3. - Južni Sudan: potpredsednik Riek Machar i njegova supruga i ministrica unutarnjih poslova Angelina Teny su stavljeni u kućni pritvor, nakon čega njegova partija SPLM-IO izjavljuje da je mirovni sporazum iz 2018. ništavan.
  • 28. 3. - Razorni zemljotres kod Mandalaya u Burmi. U Bangkoku se srušio neboder od 137 m u izgradnji.
  • 28. 3. - Izraelski udari u Bejrutu, prvi od novembra.
  • 29. 3. - Parcijalno pomračenje Sunca.
  • 30. 3. - Dekanka Filozofskog fakulteta u Nišu Natalija Jovanović napadnuta nožem.
  • 31. 3. - Marine Le Pen osuđena za pronevjeru - ne može se kandidirati na izborima 2027.

April/Travanj

uredi
 
Trump potpisao izvršno naređenje o carinama
  • 2. 4. - Trumpov "Dan oslobođenja": objavljuje recipročne carine od 10 do 49%, s ciljem obnove američke industrije: 20% za EU, 10% za Crnu Goru i Kosovo, 35% za BiH, 37% za Srbiju. Strani automobili su ocarinjeni sa 25%.
  • 2. 4. - Nastavljaju se izraelske kopnene operacije u Gazi, izjavljuju da nameravaju zauzeti "velika područja".
  • 3. 4. - Interpol odbio raspisati potjernice za Dodikom i Stevandićem.
  • 3. 4. - Studenti-biciklisti krenuli iz Novog Sada u Strazbur.
  • 4. 4. - Kina uzvraća sa 34% carine za SAD. Berze imaju najgore dane od 2020.
  • 7. 4. - Azijske berze znatno padaju, Hongkonški Hang Seng preko 13%, najgore od krize 1997; evropske padaju više od 4%, američke manje od 1% (sutradan delimični oporavak).
  • 8. 4. - Pad krova noćnog kluba u Santo Domingu u Dominikanskoj republici, 232 mrtvih.
  • 9. 4. - Stupaju na snagu nove američke carine, ukjljučujući dodatnih 50% kao odgovor na kineski uzvrat od 34%, što daje ukupno 104% carine. Kina uvodi još 50%, ukupno 84% carine na američku robu. EU je odlučila da uvede carine na neke američke robe od 15-tog. Raste cena zaduživanja SAD, jer se prodaju obveznice.
    • Trump zatim objavljuje da je nova stopa za Kinu 125% i da pauzira recipročne carine ostalim zemljama za 90 dana (ostaje generalnih 10%) - veliki skok na američkim berzama.
  • 10. 4. - SAD pojašnjavaju da je kineska carina 145%. Američke berze opet padaju (početkom maja su nadoknadile gubitke od Dana oslobođenja). EU odlaže svoj uzvrat za 90 dana.
  • 12. 4. - Skup pristalica predsednika Vučića u Beogradu. Studentski skup u Novom Pazaru.
  • 13. 4. - Rat u Ukrajini: dve ruske rakete pogodile Sumi, 34 mrtvih.
  • 13. 4. - Rat u Sudanu: pobunjeničke Snage za brzu podršku zauzele izbeglički logor Zamzam kod Fašera u Darfuru - većina je pobegla iz logora, izveštava se o stotinama ubijenih.
  • 13. 4. - 13. 10. - Expo 2025 u Osaki.
  • 14. 4. - U Mađarskoj usvojen ustavni amandman za zabranu LGBTQ događaja.
  • 15. 4. - Studenti: biciklisti su stigli u Strazbur; uveče su blokirani objekti RTS u Beogradu.
 
† Papa Franjo
  • 16. 4. - Izglasana nova vlada Srbije, premijera Đure Macuta.
  • 16. 4. - Vrhovni sud UK kaže da je, prema Zakonu o jednakosti, "žena" definisana po biološkom polu, uz podsećanje da transrodne osobe imaju zaštitu po istom zakonu.
  • 21. 4. (Uskršnji ponedjeljak) - Umro je papa Franjo. Pokopan 26. 4. u bazilici svete Marije Velike.
  • 22. 4. - Militanti ubili 26 turista u indijskom Kašmiru. Pogoršanje odnosa sa Pakistanom.
  • 25. 4. - Studenti trkači krenuli iz Novog Sada u Brisel.
  • 26. 4. - Velika eksplozija u okviru iranske luke Bandar Abas, 70 mrtvih.
  • 28. 4. - Savezni izbori u Kanadi: liberali premijera Carneya ostaju najveća stranka - ankete su do početka ove godine davale veliku prednost konzervativcima, ali smatra se da su Trumpovi potezi doveli do preokreta.
  • 28. 4. - Nestanak struje na Iberijskom poluostrvu i jugu Francuske.
  • 28. 4. - Sukobljavanje sa policijom ispred novosadskog DIF-a, prekinuta blokada RTS jer je raspisan konkurs za nove članove REM.
  • 28. 4. - Počinju sukobi na jugu Sirije, napadi na Druze nakon lažiranog audio snimka u kome se navodno vređa prorok Muhamed. Izraelci izvode vazdušni udar 30-tog u Damasku u ime Druza.

Maj/Svibanj

uredi
 
Luka u Los Angelesu, kuda prolazi dosta robe iz Kine za SAD (foto 2003)
  • 1. 5. - Lokalni izbori u većem delu Engleske su uspeh za desnu populističku Reform UK Nigela Faragea, koja je dobila i još jednog člana parlamenta na dopunskim izborima, sa šest glasova razlike.
  • 2. 5. - Njemački ured za zaštitu ustava označava Alternativu za Njemačku kao desnu ekstremističku organizaciju - negativne reakcije iz Trumpove administracije.
  • 3. 5. - Savezni izbori u Australiji: pobjeda laburista premijera Albanesea.
  • 4. 5. - Raketa jemenskih Husa pala nadomak aerodroma Ben Gurion kod Tel Aviva.
  • 4. 5. - Rat u Sudanu: Port Sudan je prvi put na meti drona Snaga za brzu podršku.
  • 5. 5. - Izrael namjerava proširiti operacije u Gazi, s ciljem osvajanja teritorije i ostanka do daljnjeg.
  • 6. 5. - Njemačka vlada Friedricha Merza, koalicija CDU/CSU–SPD, potvrđena je na drugom glasanju.
  • 7. 5. - Operacija Sindoor: indijski raketni udari u Pakistanu i pakistanskom Kašmiru.
  • 8. 5. - Kardinal Robert Francis Prevost, prefekt Dikasterija za biskupe i predsjednik Pontifikalnog povjerenstva za Latinsku Ameriku, državljanin SAD i Perua, izabran je za papu pod imenom Lav XIV.
  • 9. 5. - Parada u Moskvi povodom 80 godina od pobede u Drugom svetskom ratu. Prisustvuju i Vučić, Dodik i Cvijanović.
  • 12. 5. - SAD i Kina "pauzirali" trgovinski rat: u Ženevi dogovoreno da se na 90 dana smanje carine, američka sa 145 na 30 i kineska sa 125 na 10%.
  • 12. 5. - Kurdistanska radnička partija objavila da prekida aktivnosti u Turskoj i da planira raspuštanje.
  • 13 - 17. 5. - Pjesma Evrovizije u Baselu: pobjednik je izvođač JJ iz Austrije. U finalu nije bilo nikoga iz ex-Yu.
  • 18. 5. - Lokalni izbori u Hrvatskoj.
  • 4 i 18. 5. - Ponovljeni predsednički izbori u Rumuniji. Najviše glasova u prvom krugu za krajnjeg desničara Đorđa Simiona.

Predviđeni događaji

uredi
  • 18. 5. i 1. 6. - Predsjednički izbori u Poljskoj.
  • 11. 7. - 3. 8. - Svetsko prvenstvo u vodenim sportovima, Singapur.
  • 13 - 21. 9. - Svetsko prvenstvo u atletici, Tokio.
  • 3. 10. - Najavljena abdikacija Henrija, velikog vojvode Luksemburga u korist sina Guillaumea.
  • 14. 10. - Kraj podrške za Windows 10.

Nepoznati datumi

uredi

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 2025.

Januar/Siječanj

uredi

Februar/Veljača

uredi

Mart/Ožujak

uredi

April/Travanj

uredi

Maj/Svibanj

uredi

Nobelove nagrade

uredi

Veze

uredi

Godišnji kalendar

Reference

uredi
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=2025.&oldid=42466494