Čileanski rat za nezavisnost
Čileanski rat za nezavisnost (španjolski: Guerra de Independencia de Chile) bio je jedan od ratova u sklopu Borbe za nezavisnost Latinske Amerike od Španjolskog Imperija, koji se od 1812. do 1826. odvijao na teritoriju Čilea i po vodama Pacifika.
| Čileanski rat za nezavisnost | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Borbe za nezavisnost Latinske Amerike | |||||||
 Ulje na platnu Susret O'Higginsa i José Martína nakon pobjede kod Maipúa | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Čileanski patrioti Ujedinjene provincije Río de la Plata
|
 Španjolski ImperijVicekraljevstvo Peru Generalna kapetanija Čile | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
José Miguel Carrera Bernardo O'Higgins José de San Martín |
Antonio Pareja Gabino Gaínza Antonio Quintanilla | ||||||
Pozadina uredi
I pored izoliranosti Generalne kapetanije Čile, i njeni građani su početkom 19. vijeka bili pogođeni razvojem događaja u svijetu. Najznačajniji od tih događaja bili su nezavisnost 13 britanskih kolonija i Haitia, Francuska revolucija i nemoć Španjolske da brani svoj Američki imperij, što je jasno pokazala britanska invazija na La Platu, i nemoć da se zaustavi šverc britanskih i američkih građana.[1]
Vrhunac je bila Napoleonova okupacija Španjolske 1808. što primoralo Čile i ostale Američke kolonije da se oslone na vlastite snage. U Čileu je početni korak prema nezavisnosti bio izveden 18. septembra 1810. kad je u Santiagu održana otvorena skupština (cabildo abierto) na kojoj su viđeniji građani, zatražili ostavku dotadašnjeg Kapetan generala (što je on i prihvatio) i umjesto njega između sebe izabrali članove hunte, da upravlja kolonijom.[1]
Između 1810. - 1813. situacija u Čileu bila je relativno mirna, jer je živio bez puno veza sa nadređenim Vicekraljevstvom Peru. Dotadašnja vanjskotrgovačka ograničenja su ublažena, poduzeti su koraci prema konačnom ukidanju ropstva, počele su izlaziti prve novine u kojima su patrioti iznosili svoje stavove, pokrenut je proces javnog obrazovanja i osnovan je Nacionalni institut.[1] Istovremeno su počeli i sukobi među Kreolima oko tog koliko daleko treba kolonija ići prema samoopredjeljenju, umjerenjaci su bili za opstanak veza sa metropolom a radikali kao José Miguel Carrera i njegova braća za potpunu nezavisnost. U međuvremenu je Španjolska poduzela korake da ponovno uspostavi kontrolu nad svojim kolonijama. Nakon Bitke kod Rancague, održane između 1. i 2. oktobra 1814. koju su patrioti izgubili, vraćen je stari režim.[1]
Nakon poraza kod Rancague lideri patriota, među njima braća Carrera i Bernardo O'Higgins (budući diktatorski predsjednik Čilea), pobjegli su u Argentinu. U njoj je O’Higgins uspio osigurati podršku José de San Martína, pa je organizirao vojsku za oslobađanje južnog dijela kontinenta prvo oslobađajući Čile, a zatim napadajući Peru sa mora. Braća Carrera su nastavila agitirati za nezavisnost u Buenos Airesu i Sjedinjenim AmeričkimDržavama.[1]
U međuvremenu je i dobar dio onih koji su ostali u Čileu, uvidio da je potrebna potpuna nezavisnost, jer su se postavljeni Kapetan generali pokazali nesposobnim. Dobro istrenirana vojska José de San Martína, sa O’Higginsom kao jednim od komandanata, započela je svoju kampanju preko Anda u januaru 1817. Republikanske snage su 12. februara 1817. porazile rojaliste u Bitci kod Chacabuca, i time otvorile put za zauzimanje Santiaga. O’Higgins je proglašen vrhovnim direktorom Čilea, ali je zemlja proglasila nezavisnost tek godinu dana kasnije 12. februara 1818.), na prvu godišnjicu Bitke kod Chacabuca.[1]
Posljednji uzaludni pokušaj Španjolske i rojalista da se vrate na vlast, bila je Bitka kod Maipúa održana 5. aprila 1818. O’Higgins je nakon tog organizirao Čileansku ratnu mornaricu sa ciljem da očisti čileanske vode od španjolskih brodova, koji su pored Vicekraljevstva Peru imali i snažno uporište i na Otoku Chiloé sve do 1826.[1]
