Trstena (Vranje)

Za ostale upotrebe, v. Trstena.

Trstena (albanski: Tërstena) je naseljeno mesto grada Vranja u Pčinjskom okrugu. Zauzima krajnji jugozapadni deo Poljanice, do razvođa Trstenske reke i granice sa Kosovom. Od Vlasa je udaljena oko 7 km. Naziv je, verovatno, dobila po tresavama kojih ima u izvorišnom delu Trstenske reke.

Trstena
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Pčinjski
Grad	Vranje
Gradska opština	Vranje
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	63
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	823 m
Trstena Trstena (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	17507
Pozivni broj	017
Registarska oznaka	VR

Prema popisu iz 2002. bilo je 63 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 150 stanovnika).

Geografija

Trstena je na tromeđi opštine Vranje, Leskovac i Kosovska Kamenica. Smeštena je između sela Roždace i Dragobužde, na istoku, Golemog Sela i Ravnog Dela i vrha Kopiljak (1125 m), na severu, Trstene (Kosovska Kamenica), na zapadu, i vrhom Crni kamen (1230 m), na jugu. Planinsko je selo sa prosečnom nadmorskom visinom od 823 metra. Samo je manjim delom razmešteno u usku dolinu Trstenske reke, a većim delom na bregove i zaravni sa obe strane reke. Razbijenog je tipa, ali se mogu izdvojiti ove mahale: Čukinska, Zeljanska, Popadiska, Kurteljanska i Alilovska. Bogato je bukovom šumom, naročito desna obala reke. Ima dosta izvora sa zdravom pitkom vodom, a od starine su poznati Mandrdino kladanče u Maljokovoj livadi i Suvi Kladanac. U Trstenu se najlakše stiže sa istoka, iz Vlasa, putem uz korito Trstenske reke. Po suvom vremenu, gornjim delovima Trstene moguć je pristup iz pravca Vranja preko Goča, šumskim putem preko Jezerske padine, Ajdučkog kladenca, Lazarovog kladenca i Crnog kamena. Sličnim putevima moguć je pristup sa zapada, preko Kosovske Trstene ili sa severa, preko Kopiljaka.

Istorija

Nakada se ovo selo zvalo Novakovce po kovaču Novku koji je tu živeo. U to vreme, Trstena je postojala na teritoriji tadašnje Gnjilanske nahije, sadašnja opština Kosovska Kamenica, odakle su se Arnauti (Albanci) naselili u Novakovce i tako je selo dobilo novo ime. Posle oslobođenja ovih krajeva od Turaka 1878. godine, svi Arnauti su izbegli iz Trstene, a državna granica između Srbije i Turske išla je linijom Kopiljak - kota 975 - Karaula Trstena - Karaula Rogogaš - Crni kamen (1228 m), gde je i danas administrativna linija. Tako su nastale dve Trstene, jedna srpska i druga „turska“. Današnji stanovnici Trstene su poreklom iz drugih sela Poljanice, posebno iz Vlasa, kao i iz Vranjske kotline, a doselili su se na imanje kupljeno od ranijih vlasnika, Albanaca, ili od države. Ranije su bile poznate porodice Pepelarci, Aladžakovci, Đorgazovci, Popadici, Veljanovci, Zeljankovi i drugi. U selu postoje ostaci starog srpskog groblja iz vremena kada se ono zvalo Novakovo a do skora su se videli tragovi samokova, što je stari naziv kovačnice na vodeni pogon.

Život

Stanovništvo Trstene bavilo se je poljoprivredom, pre svega ratarstvom i stočarstvom, zatim drvosečom i prizvodnjom drvenog uglja (ćumura) i u manjoj meri voćarstvom. Po bregovima Trstene uspeva šumsko voće (divlja malina, šumska jagoda, kupina, oskoruša, šipurak) i pečurke (vrganj i lisičara). Sada je selo desetkovano, ostalo je za stalni boravak samo nekoliko porodica. Do osamdesetih godina prošlog veka u selu je radila osnovna, četvorogodišnja, škola, koja je sada zatvorena, a malobrojna deca idu u školu u Vlase. Od 1944. do 1955. godine Trstena je bila u sastavu opštine Vlase, stim da je do 1952. u selu radio Mesni narodni odbor. Posle ukidanja opštine Vlase, Trstena je pripojena opštini Vranje. Seoska slava (litije) je Đurđevdan.

Demografija

U naselju Trstena živi 62 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 57,2 godina (55,2 kod muškaraca i 59,0 kod žena). U naselju ima 27 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,33.

Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 466 1953. 542 1961. 480 1971. 377 1981. 252 1991. 150 148 2002. 63 63

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			63	100.0%
nepoznato			0	0.0%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	0			0
80+	1			1
75-79	2			0
70-74	6			7
65-69	3			6
60-64	4			8
55-59	2			1
50-54	1			3
45-49	2			2
40-44	1			0
35-39	4			0
30-34	2			1
25-29	1			0
20-24	2			2
15-19	0			0
10-14	0			0
5-9	0			0
0-4	0			1
prosek	55.2			59.0

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 72 80 81 69 59 52 27

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 8 10 4 3 1 1 - - - - 2.33

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 31 9 21 1 - - 31

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 3 22 5 1 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	28	26	-	-	2	-	-	-	-	-
Ženski	25	23	-	-	1	-	-	1	-	-
Oba	53	49	-	-	3	-	-	1	-	-
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Ženski	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Oba	-	-	-	-	-	-	-	-	-

Literatura

• Rista T. Nikolić, Poljanica i Klisura, izdanje 1905. godine, strana 191. (Srpski etnografski zbornik, Beograd, knjiga IV, Srpska kraljevska akademija).

Spoljašnje veze

Trstena (Vranje) na Wikimedijinoj ostavi

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)