Proces (film, 1962)

The Trial (sh. Proces) je francusko-italijansko-zapadnonjemački crno-bijeli igrani film snimljen 1962. godine, poznat kao jedno od najambicioznijih, ali i najkontroverznijih ostvarenja Wellesove filmografije.

The Trial
Režija	Orson Welles
Producent	Alexander Salkind
Scenario	Orson Welles
Predložak	Proces; autor: Franz Kafka
Uloge	Anthony Perkins Orson Welles Jeanne Moreau Romy Schneider Akim Tamiroff Elsa Martinelli
Fotografija	Edmond Richard
Distribucija	Astor Pictures Corporation
Datum(i) premijere	21. 12. 1962 (1962-12-21)
Trajanje	118 min.
Zemlja	Francuska Italija Zapadna Njemačka
Jezik	engleski
Budžet	1,3 mil. US$
Bruto prihod	998.779 prodanih kino-ulaznica (Francuska)

Predstavlja adaptaciju istoimenog romana Franza Kafke. Protagonist, čiji lik tumači Anthony Perkins, je Josef K., sitni birokrat u jednoj neimenovanoj državi koji odjednom i bez razloga postane okrivljenikom u krivičnom postupku. Radnja prikazuje njegove napore da se oslobodi, odnosno dozna o čemu je riječ, a što se pretvara u birokratsku noćnu moru.

Welles je za film okupio prilično impresivnu glumačku ekipu, među kojom su se isticale Jeanne Moreau, Romy Schneider i Elsa Martinelli - tada jedne od najvećih evropskih filmskih zvijezda - te tumačile uloge različitih žena u Josefovom životu. Welles je dio filma snimio u Zagrebu u studijima Jadran filma, a pri tome je upoznao i mladu glumicu Olgu Palinkaš koja će kasnije postati poznata pod pseudonimom Oja Kodar kao njegova životna i kreativna partnerica. Dio filma je sniman i u Parizu gdje je Welles na prilično domišljat način iskoristio napuštenu željezničku stanicu Gare d'Orsay.

Snimanje su, sa druge strane, obilježili financijski problemi, koji su se na kraju odrazili i na njegov sadržaj. Vjeruje se da je početna animirana sekvenca, korištena uz pomoć igala, napravljena zato što je Welles prilikom produkcije ostao bez novaca da je snimi u igranom obliku. Na kraju Welles film nije uspio dovršiti prije predviđene premijere na venecijanskoj Mostri, a zbog čega je premijera održana tek nekoliko mjeseci kasnije u Francuskoj.

Welles je kasnije tvrdio da mu je Proces najdraži film u karijeri, a Perkins je isto to tvrdio za svoju ulogu. Kritika je, međutim, bila podijeljena, a takva je i danas, čak i među Wellesovim poklonicima. Neki drže da je njegov film prepun maštovitih scena i primjer njegovih kreativnih talentata, dok drugi drže da je konfuzan i nejasan.

Uloge

• Anthony Perkins - Josef K.
• Jeanne Moreau - Marika Burstner
• Romy Schneider - Leni
• Elsa Martinelli - Hilda
• Suzanne Flon - Gđica Pittl
• Orson Welles - Albert Hastler, advokat
• Akim Tamiroff - Bloch
• Madeleine Robinson - Gđa Grubach
• Paola Mori - Sudski arhivar
• Arnoldo Foà - Inspektor A
• Fernand Ledoux - Glavni pisar suda
• Michael Lonsdale - Svećenik
• Max Buchsbaum - Istražni sudac
• Max Haufler - Ujak Max
• Maurice Teynac - Zamjenik direktor
• Wolfgang Reichmann - Stražar u sudnici
• Thomas Holtzmann - Bert, student prava
• Billy Kearns - Prvi pomoćnik inspektora
• Jess Hahn - Drugi pomoćnik inspektora
• Naydra Shore- Irmie, rodica Josefa K.
• Carl Studer - Čovjek u koži
• Jean-Claude Rémoleux - Policajac #1
• Raoul Delfosse - Policajac #2
• William Chappell - Titorelli

Vanjske veze

• The Trial na sajtu IMDb
• The Trial na AllMovie-u (en)
• The Trial na filmskoj bazi podataka TCM
• The Trial na Rotten Tomatoes-u (en)
• Popmatters article on Welles' The Trial