Teodorik Veliki

Koordinate: 44° 25' 30" SG Š, 12° 12' 33" IGD (Grabmal)

Teodorih Veliki (rođen 454. godine, umro 30. avgusta 526. godine) je bio kralj Ostrogota (488-526), regent Vizigota (511-526) i vladar Italije. Rođen je godinu dana nakon što su se Ostrogoti oslobodili hunske vlasti. Bio je sin kralja Teodemira.

U Konstantinopolju uči tehnike vladanja i ratovanja

U skladu sa običajima tog doba nakon sklapanja mira između vizantijskog cara Lava I i njegovog oca Teodemira, još kao mladi dečak otišao je u Konstantinopolj kao talac, tj. garant mira između Ostrogota i Vizantije. Život na dvoru u Konstantinopolju omogućio mu je da mnogo nauči o vojnoj taktici i načinu vladanja velikim carstvom. To mu je kasnije odlično poslužilo kad je postao vladar jednog dela Rimskog carstva sa romanizovanom mešavinom naroda. Vizantijski carevi Lav I i Zenon su ga cenili. Vratio se među Ostrogote kad je imao 20 godina.

Teodorih ruši Odoakara

U to vreme Ostrogoti su se naselili na vizantijskim delovima Rimskog carstva i bili su teško kontrolisani saveznici Vizantije. On pokorava i ujedinjuje gotska plemena na evropskom delu Istočnog rimskog carstva. Car Zenon ga imenuje konzulom 484. godine bojeći se da će se od saveznika pretvoriti u neprijatelja. Kralj je postao 488. godine. Car Zenon ga je poslao kao svog mandatara u Italiju da preuzme vlast od Odoakra, koji je 476. godine srušio Zapadno rimsko carstvo. Godine 488. Teodorih je sa svojom armijom stigao u Italiju, čime su panonsko područje i Dunav ostali bez gospodara. Pobeđuje u bikama kod Soče (489), Milana (489) i Ade (490). Godine 493. zauzima Ravenu i lično ubija Odoakra.

Prosvećeni varvarin

Slično kao i Odoakar, Teodorih je bio vicekralj, ali za razliku od Odoakra on je poštovao dogovore, a i rimskim građanima je dopuštao da se drže rimskih zakona, dok su se Goti držali svojih običaja. Teodorih je bio prvi uspešno istrenirani vođa jednog od varvarskih naroda, koji je asimiliran i civiliziran, do te mere da je postao koristan.

Kralj Vizigota i Ostrogota

Teodorih Veliki je bio i saveznik Franaka ženidbom sa Hlodovekovom sestrom. Međutim, zbog Hlodovehove želje da vlada Gotima dovele su do brojnih čarki i bitki između 506. i 523.

Pošto je bio regent maloletnog vizigotskog kralja, njegovog unuka Amalariha, Teodorih Veliki je bio u stvari i kralj Vizigota. Teodorih će da stvori ostrogotsku državu u Italiji koju će proširiti po celoj Dalmaciji u rimskim granicama, sve do Kolubare i čitav Srem sa Singidunumom (Beogradom).

Teodorih je takođe zaustavljao Vandale.

Propast Ostrogotskog kraljevstva

Posle smrti u Raveni 526. godine, nasledio ga je unuk Atalarik, koji je bio maloletan, pa mu je majka Amalasvinta bila regentkinja do 534. Međutim, nakon Atalarikove smrti počele su borbe oko vlasti koje su privukle pažnju ambicioznog istočnorimskog (vizantijskog) cara Justinijan I. Ipak, Ostrogoti su pružili žilav otpor od 535. do 553. godine tako da je Gotski rat okončan pobedom Vizantinaca pod komandom vojskovođe i evnuha Narzesa.

Junak germanskog epa o Nibelunzima

Nibelunzi su rad anonimnog pesnika nastao oko 1200. godine. Po ovom spevu Rihard Vagner je komponovao čuveni Prsten Nibelunga od 4 opere. Nazivan je "Germanska Ilijada". Smatra se da je jedan od glavnih junaka Prstena Nibelunga Ditrih iz Berna (Dietrich von Bern) zasnovan na Teodorihovoj ličnosti. U epu Ditrih je prikazan kao arhetip pravednog vladara. Sa istorijskim Teodorihom povezuje ga Bern tj. Verona (na srednjenemačkom Bern je naziv za Veronu), jedna od rezidencija slavnog ostrogotskog vladara.