Stijena
Za ostala značenja, vidi Stijena (razvrstavanje).
„Stena” preusmjerava ovdje. Za ostala značenja, v. Stena (razvrstavanje).Stijena (ijek.) ili stena (ek.) je skup, sačinjen od jednog ili više minerala određenog hemijskog sastava i određene strukture. Ispitivanjem svih vrsta stena koje grade Zemljinu koru ustanovljeno je da se u stenama nalazi samo 100-150 vrsta minerala koji ih grade, iako je utvrđeno postojanje preko 3000 vrsta prirodnih minerala na Zemlji.
Nauka koja se bavi izučavanjem stena naziva se petrologija. Nauka koja se bavi opisivanjem stena naziva se petrografija.
Drobljenjem (sitnjenjem) stene dobija se kamenje i prašina. Do drobljenja može doći uticajem vremenskih prilika, erozijom ili veštačkim putem — eksplozivom ili mašinama.
Klasifikacija uredi
Stene se prema broju minerala dele na:
- monomineralne, koje su izgrađene samo od jednog minerala i
- polimineralne, koje su izgrađene od nekoliko mineralnih vrsta.
Prema načinu postanka, dele se na:
- magmatske
- dubinske (granit, sijenit, diorit, gabro, peridotit)
- izlivne (riolit, trahit, dacit, andezit, bazalt)
- žične
- sedimentne
- klastične (breča, konglomerat, peščar, alevrolit, glina)
- hemijske (krečnjak, dolomit, bigar)
- organogene (krečnjak, kreda, rožnac)
- metamorfne
- regionalno metamorfne (mermer, kvarcit, škriljac, gnajs)
- kataklastične
- kontaktno metamorfne
- autometamorfne
Biljni svet na stenama uredi
Stene predstavljaju ekstremno stanište za biljni svet. Vrsta biljaka koje rastu na stenama zavisi od gorskog (mineralnog) supstrata, njegovih osobina, od spoljašnjeg oblika stene, orijentacije i ekspozicije zidova stene suncu i vetru. Biljke koje su nastanjene na stenama se zovu petrofilne.
Životinjski svet stena uredi
Stenski vrhovi su često gnezdišta raznih vrsta ptica, a pećine - otvori u stenama, često su nastanjeni medvedima i drugim vrstama životinja.
Povezano uredi
Literatura uredi
- Đorđević V., Đorđević P., Milovanović D. 1991. Osnovi petrologije. Beograd: Nauka
