Mogadishu – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: Adding {{Commonscat}} |
m potpuna izmjena (nije bilo dobro) |
||
Red 1:
{{Naselje (HR)
| ime =Mogadishu
| ime_genitiv =Mogadisha
| izvorno_ime =مقديشو
| slika_panorama =Mogadishu Montage.jpg
| veličina_slike =280px
| opis_slike =Kolaž znamenitosti iz Mogadiša
| slika_lokacijska_karta_država =Somalija
| slika_lokacijska_karta_opis =Mogadishu na karti Somalije
| lokacija1_ime = Regija
| lokacija1_info =[[Benadir]]
| nadimak =
| geslo =
| širina-stupnjevi =2
| širina-minute =02
| širina-oznaka =N
| dužina-stupnjevi =45
| dužina-minute =21
| dužina-oznaka =E
| lokacija_ime =[[Popis država|Država]]
| lokacija_info ={{flag|Somalija}}
| titula_vođe =Gradonačelnik
| ime_vođe =Mohamed Nur
| površina_bilješke =
| površina_ukupna =637 [[kvadratni kilometar|km²]]
| površina_prazno1_ime =
| površina_prazno1 =
| površina_prazno2_ime =
| površina_prazno2 =
| visina =6
| stanovništvo_godina =[[2009]].
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo =2 587183 <ref name=city/>
| stanovništvo_gustoća =
| stanovništvo_uže =
| stanovništvo_uže_gustoća =
| stanovništvo_šire =
| vremenska_zona =[[UTC+2]]
| utc_pomak =+2
| vremenska_zona_DST =
| utc_pomak_DST =
| poštanski_broj =
| pozivni_broj =
| gradovi_prijatelji =
}}
'''Mogadishu''' ([[Fonetika|fonetski]] '''Mogadišu''', [[Somalski jezik|somalski]]: ''Muqdisho'' / Mukdišo, [[Arapski jezik|arapski]]: ''مقديشو'', [[talijanski]]: ''Mogadiscio'', doslovno prevedeno ''[[šah]]ova prijestolnica''), u narodu zvan '''Hamar''' (Xamar), <ref name=hamar>{{cite web
| url =http://www.worldplaces.net/som/02/mogadishu/
| title =''Mogadishu Map and Weather Forecast''
| accessdate = 29. 1. 2011
| language=engleski
| publisher=Worldplaces Net
}}</ref>je [[glavni grad|glavni]] i najveći grad [[Istočna Afrika|istočnoafričke]] države [[Somalija|Somalije]] od 2 587183 stanovnika. <ref name=city>{{cite web
| url =http://population.mongabay.com/population/somalia
| title =''The largest cities in Somalia, ranked by population''
| accessdate = 29. 1. 2011
| language=engleski
| publisher=Mongabay
}}</ref>
== Geografske karakteristike ==
''Mogadišu'' leži na jugoistoku Somalije u Regiji [[Benadir]] na obali [[Indijski ocean|Indijskog oceana]]<ref name=brit/>
Dobar dio grada leži u polupustinjskom krajoliku, iako u zaleđu grada (23 km sjeverno) protječe rijeka [[Šebele]], koja za sušnih mjeseci presuši - tako da ni ona ne utječe na vegetaciju. Oceanska obala je manje više pješčana sa brojnim koraljnim grebenima.
==Historija==
''Mogadišu'' je jedno od prvih [[Arapi|arapskih]] naselja na [[Istočna Afrika|istočnoafričkoj]] obali, čiji korijeni sežu do [[10. vijek]]a. <ref name=brit/>Tokom [[Srednji vijek|srednjeg vijeka]] postao je najveće trgovište [[Rog Afrike|Roga Afrike]], u koje su dolazili trgovci iz svih obližnjih zemalja, sve do daleke [[Kina|Kine]]. Grad je rano prihvatio [[islam]], - [[1269]]. izgrađena je njegova poznata [[džamija]] Fakr ad-Din.
[[datoteka:Pictures from an armed convoy trip in Mogadishu.jpg|thumb|left|240px|<center>Prizor razrušenog grada nakon građanskog rata u zemlji]]
Od [[16. vijek]]a, počela je stagnacija grada, koj je i tad imao poslovne odnose s [[Portugal]]cima i [[imam]]ima iz [[Muskat]]a.<ref name=brit/> Mogadišu je sve do [[19. vijek]]a zadržao svoju nezavisnost, njime su vladali lokalni [[sultan]]i (Sultanat Jakub). Nezavisnost je izgubio [[1871]]. kad ga je zauzeo sultan iz [[Zanzibar]]a, <ref name=brit/>i sagradio palaču Garesa za lokalnu administraciju.
Zanzibarski sultan iznajmio je mogadišku luku [[Kraljevina Italija|Kraljevini Italiji]] - [[1892]]., a na kraju je i prodao [[1905]]. pod pritiskom [[Britanski Imperij|Britanaca]], koji su zauvrat dobili [[protektorat]] nad [[Sultanat Zanzibar|Sultanatom Zanzibar]]. Nakon tog je Mogadišu postao glavni grad [[Kolonija|kolonije]] [[Talijanska Somalija|Talijanske Somalije]].
Za vrijeme talijanske vlasti Mogadišu se počeo graditi kao moderan [[Evropa|evropski]] grad, u to vrijeme u njemu je živjelo oko 10 000 Talijana, koji su pokrenuli male industrijske pogone. Za vrijeme [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]], već pri kraju [[1941]]. grad su zauzeli [[Britanci]], koji su nakon rata [[1949]]. vlast predali [[UN|Ujedinjenim nacijama]], a one [[Italija|Italiji]]. Od [[1960]]. Somalija je postala nezavisna zemlja, sa Mogadišuom kao glavnim gradom. <ref name=brit/> Luka u Mogadišu proširena je u kasnih [[1960e|1960-ih]]. <ref name=brit/>
[[datoteka:Aerial view of the port of Mogadishu.JPEG|thumb|right|300px|<center>Luka u gradu]]
Od [[1969]]. do [[1991]]. zemljom je čvrstom rukom vladao [[Mohamed Siad Barre]] koji je htio izgraditi Somaliju kao [[Socijalizam|socijalističku]] zemlju, uz pomoć tadašnje [[Kina|Kine]]. Nakon njegovog svrgavanja Somalija je utonula u kaos [[Somalski građanski rat|građanskog rata]] između brojnih klanovskih milicija, i Mogadišu se pretvorio u ratnu zonu, jer su brojne milicije kontrolirale različite dijelove grada, tad je grad pretrpio velika razaranja. <ref name=brit/>[[Sjedinjene Američke Države]] izvele su vojnu intervenciju pod okriljem UN-a [[1992]]., želivši uspostaviti mir, ali su se brzo povukle, nakon napada na njihove vojnike. Nakon tog je Somalija utonula u kaos, koji je trajao sve do [[2006]]. kad su u gradu zavladali [[islam]]isti, što je dovelo do prekida sukoba. Međutim su oni podržavali [[Al Kaida|al Kaidu]], pa su [[Zapadni svijet|zapadne sile]] pomogle [[Etiopija|etiopsku]] vojsku koja je početkom [[2007]]. zauzela Mogadišu i proterala islamiste. Nakon tog je instalirana privremena somalijska vlada koju podržava Zapad.
== Znamenitosti ==
Najveća zanimljivost Mogadišua je njegov historijski centar sa srednjovjekovnom tvrđavom i brojnim džamijama. Zanimljiv je i Nacionalni muzej smješten u bivšoj palači sultana od Zanzibara - ''Garesa''.
== Privreda i trasport==
[[datoteka:Mogadishu university.jpg|thumb|left|240px|<center>Zgrade univerziteta]]
Mogadišu je historijski trgovački i financijski centar Roga Afrike. Prije masovne industrijske proizvodnje tkanina u Evropi i [[Sjeverna Amerika|Sjevernoj Americi]], tkanine iz Mogadiša bile su nadaleko čuvene, i prodavane ne samo po Africi, nego i po [[Arapski poluotok|Arabiji]] sve do [[Perzija|Perzije]]. <ref name=brit>{{cite web
| http://www.britannica.com/EBchecked/topic/627649/Mogadišu
| title =''Mogadishu''
| accessdate = 29. 1. 2011
| language=engleski
| publisher=Encyclopædia Britannica
}}</ref> Mogadišu ima pogone prehrambene i tekstilne industrije, naročito predionice [[pamuk]]a. <ref name=brit/> Privreda grada polako se oporavlja od posljedica građanskog rata, tako da je sad stanje bolje nego u drugim somalskim gradovima.
Grad ima međunarodni [[aerodrom]] ([[IATA]] kod: MGQ, [[ICAO]] kod: HCMM) 8 km zapadno od centra grada. <ref name=brit/>koji je proširivan i dograđivan [[1960]]., [[1970]]. i [[1980]].
''Somalijski nacionalni [[univerzitet]]'' osnovan je [[1954]]., univerzitetski status dobio je [[1959]]. kad je izgrađena i [[bolnica]]. <ref name=brit/> U gradu postoje brojne [[islam]]ske medrese (islamsko pravo), ali i škole za nastavnike, industrijski dizajn, medicinu i veterinu.
== Klimatske karakteristike ==
''Mogadišu'' ima unatoč tome što leži blizu [[ekvator]]a [[Polupustinjska klima|Polupustinjsku klimu]] po [[Köppenova klasifikacija klime|Köppenovoj klasifikaciji klime]], sa sušnom zimom i kratkom kišnom sezonom za vrijeme ljeta. Prosječna količina kiše je oko 427 mm, većina padne u toku ljeta. <ref name=weat/> Prosječna temperatura je konstantna tokom cijele godine, između 24 - 29 °C. <ref name=weat/>
{{Infookvir vrijeme
|mjesto =<!--Mogadishu|-->Mogadišu
|location = Mogadishu
|Jan-Sij_sr_maks=30
|Feb-Velj_sr_maks=30
|Mar-Ožu_sr_maks=31
|Apr-Tra_sr_maks=32
|Maj-Svi_sr_maks=32
|Jun-Lip_sr_maks=29
|Jul-Srp_sr_maks=28
|Aug-Kol_sr_maks=28
|Sep-Ruj_sr_maks=29
|Okt-Lis_sr_maks=30
|Nov-Stu_sr_maks=31
|Dec-Pro_sr_maks=30
|God_sr_maks=30
|Jan-Sij_sr_min=23
|Feb-Velj_sr_min=23
|Mar-Ožu_sr_min=24
|Apr-Tra_sr_min=26
|Maj-Svi_sr_min=25
|Jun-Lip_sr_min=23
|Jul-Srp_sr_min=23
|Aug-Kol_sr_min=23
|Sep-Ruj_sr_min=23
|Okt-Lis_sr_min=24
|Nov-Stu_sr_min=24
|Dec-Pro_sr_min=24
|God_sr_min=24
|Jan-Sij_obo=0
|Feb-Velj_obo=0
|Mar-Ožu_obo=0
|Apr-Tra_obo=58
|Maj-Svi_obo=58
|Jun-Lip_obo=97
|Jul-Srp_obo=64
|Aug-Kol_obo=48
|Sep-Ruj_obo=25
|Okt-Lis_obo=23
|Nov-Stu_obo=41
|Dec-Pro_obo=13
|God_obo=427
|Izvor=<ref name=weat>{{cite web
| url =http://www.bbc.co.uk/weather/53654
| title =''Average Conditions Mogadishu''
| accessdate = 29. 1. 2012
| publisher =BBC Weather}}</ref>
}}
== Izvori ==
{{izvori}}
==Vanjske veze==
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/627649/Mogadishu ''Mogadishu'' na portalu Encyclopædia Britannica] {{en icon}}
{{commonscat|Mogadishu}}
{{Glavni gradovi afričkih država}}
[[Kategorija:Glavni gradovi u Africi]]
[[Kategorija:Somalija]]
<!-- interwiki -->
[[ace:Mogadishu]]
[[af:Mogadisjoe]]
| |||