Siena – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m popravak kategorija i loših prijevoda (Kampov trg - Trg na poljani) |
m popravak - popravka |
||
Red 1:
{{Naselje (HR)
| ime =Siena
| ime_genitiv =Siene
| izvorno_ime =<small>Città di Siena</small>
| slika_panorama = Siena-panorama.jpg
| veličina_slike =280px
| opis_slike = Ponorama Siene
| slika_grb =Siena-Stemma.png
| slika_grb_veličina =100px
| slika_lokacijska_karta_država = Italija
| nadimak =
| geslo =
| širina-stupnjevi =43
| širina-minute =19
| širina-oznaka =N
| dužina-stupnjevi =11
| dužina-minute =19
| dužina-oznaka =E
| lokacija_ime =[[Popis država|Država]]
| lokacija_info ={{flag|Italija}}
| lokacija1_ime = Regija
| lokacija1_info =[[Toskana]]
| lokacija2_ime =Provincija
| lokacija2_info =[[Siena (provincija)|Siena]] (SI)
| lokacija3_ime =
| lokacija3_info =
| dijelovi= Costalpino, Isola d'Arbia, Taverne d'Arbia, San Miniato, Vignano, Ruffolo
| vrsta_dijelova =frazioni
| d1-d50
| vrsta_vlasti =
| vlast_bilješke =
| titula_vođe =Gradonačelnik
| ime_vođe =Franco Ceccuzzi
| stranka_vođe =Demokratska partija
| površina_bilješke =
| površina_ukupna =118 km²
| visina =322
| stanovništvo_godina =30. septembar 2010.
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo =54,526<ref name=stat/>
| stanovništvo_gustoća =462.1 km²
| stanovništvo_uže =
| stanovništvo_uže_gustoća =
| stanovništvo_šire =
| vremenska_zona =
| utc_pomak =+1
| vremenska_zona_DST =CEST
| utc_pomak_DST =+2
| poštanski_broj =53100, 53010
| pozivni_broj =0577
| gradovi_prijatelji =
| prazno_ime =
| prazno_info =
| prazno1_ime =
| web_stranica = [http://www.comune.siena.it/main.asp?id=0 www.comune.siena]
| bilješke =
}}
'''Siena''' je grad i sjedište istoimene [[Siena (provincija)|Provincije Siena]] u talijanskoj regiji [[Toskana|Toscani]] u središnjoj [[Italija|Italiji]] od 54,526 stanovnika <ref name=stat>[http://demo.istat.it/bilmens2009gen/index.html Podatci talijanskog statističkog ureda - Istat od 30. septembra 2010.]</ref>. To je grad neobično bogate kulturne prošlosti, zbog tog je pod zaštitom [[UNESCO|UNESCO-a]], kao kulturno dobro čovječanstva.
==Geografske karakteristike==
Grad Sijena nalazi se u središnjem delu [[Italija|Italije]], 50 km južno od [[Firenca|Firence]], sedišta pokrajine. Grad se nalazi u tipično [[Toskana|toskanskom]] brežuljkastom krajoliku, danas zaštićenom kao kulturno dobro (tzv. ''kulturni pejzaž''). Oko grada pružaju se bezbrojni [[Vinogradarstvo|vinogradi]].
==Historija==
Kao i ostale toskanske gradove na brdima [[Etrurci]] su prvi naselili Sienu (od [[900. pne.]] do [[400. pne.]]). Pleme koje je nastanjivalo Sijenu zvalo se '''Saina'''. [[Etrurci]] su naprednim tehnikama navodnjavanja bitno izmenili središnju [[Italija|Italiju]] i počeli su sa korištenjem prethodno neobrađivane zemlje. Običaj im je bio da se naseljavaju na jake tvrđave na brdima.
[[Datoteka:Siena_Campo.jpg|thumb|250 px|left|Glavni trg - ''Piazza del Campo'']]
[[Rimljani]] su osnovali grad '''Saenna Julia''' na mestu etrurskog naselja i na tome mestu je nastala moderna Siena. Moguće da je Siena bila pod kontrolom [[Gali|Gala]], koji su opljačkali [[Rim]] [[390. pne.]] Dio arheologa tvrdi da je jedno galsko pleme jedno vreme kontroliralo Sienu. Prema legendi, Sienu je osnovao Senius, sin [[Rem]]a, jednoga od braće osnivača [[Rim]]a. Siena nije napredovala pod [[stari Rim|Rimom]], jer se nije nalazila na bitnom saobraćajnom pravcu. Zbog lošeg položaja [[hrišćanstvo]] se nije pojavljivalo do [[4. vijek]]a.
Tek kad su [[Langobardi]] osvojili Sienu i okolno područje započeo je period njenog napretka. Stari rimski putevi prolazili su kroz područja izložena [[Bizant|bizantskim]] napadima, pa su [[Langobardi]] zbog toga premestili svoje pravce kretanja, tako da su putevi između [[Rim]]a i severa [[Italija|Italije]] počeli prolaziti kroz Sienu. Zbog toga je Sijena počela napredovati kao trgovačko mjesto. Osim toga veliki broj [[hodočasnik]]a na putu za [[Rim]] predstavljao je značajan izvor prihoda vijekovima posle toga.
Najstarije aristokratske porodice Siene povezane su sa lombardskim porazom od strane [[Karlo Veliki|Karla Velikog]] [[774]]. g. Tada su grad preplavili [[Franci]], koji su se poženili sijenskim plemstvom. Osnovali su niz [[samostan]]a na teritoriji Siene. Kada je umrla [[grofica Matilda]] [[1115]]. g. nastalo je nekoliko nezavisnih područja. Siena je napredovala i postala je veliko središte [[Banka|bankarstva]] i trgovine [[vuna|vunom]]. Isprva je Sienom vladao samostalno lokalni [[biskup]], ali je njegova moć slabila tokom [[12. vijek]]a. Biskup Siene bio je primoran da sa plemstvom podjeli vlast u zamjenu za pomoć prilikom graničnog spora sa susjednim [[Arezzo|Arezzom]].
Proces jačanja svetovnih vlasti je završen [[1167]]. g. kada je Siena postala nezavisna od crkvene vlasti. Do [[1179]] g. Siena je imala ustav. To razdoblje je bilo jako značajno za Sienu, jer tada je izgrađena Sienska katedrala. Tada je nastao ''Trg na poljani'' (Piazza del Campo ) u Sieni. Izgrađene su nove ulice, koje su vodile ka trgu. Trg je služio i kao pijaca, a tu su se odigravali i viteški susreti.
U ranom [[12. vijek]]u samoupravna komuna zamenila je aristokratsku vladu. Vremenom su sve više obični ljudi postajali konzuli, a komuna se sve više područno širila. Okolni feudalci u utvrđenjima oko grada priznavali su gradsku vlast. [[Republika Siena]] obično je u [[13. vijek]]u bila rival susednoj [[Republika Firenca|Republici Firenci]], tako da je bila [[Gvelfi i Gibelini|gibelinska]], kada je Firenca bila [[Gvelfi i Gibelini|gvelfska]]. Sienski [[Gvelfi i Gibelini|gibelini]] su uz pomoć kralja [[Manfred Sicilijanski|Manfreda Sicilijanskog ]] [[4. septembar|4. septembra]] [[1260]] g. u [[Bitka kod Montapertija|Bitci kod Montapertija]] pobedili gvelfe iz [[Firenca|Firence]]. Tada se Siena suočavala sa nadmoćnom armijom [[Republika Firenca|Firence]]. Pre bitke su izveli veliku procesiju posvećenu [[Bogorodica|Bogorodici]] i predali su joj simbolički grad. U ovo vreme [[Univerzitet u Sieni]] osnovan je [[1203]]. g., poznat je po fakultetima prava i medicine i još uvek je među najpoznatijim italijanskim univerzitetima. Sijena je bila takmac Firenci i u umetnosti u [[13. vijek|13.]] i [[14. vijek]]u. Siena je opustošena [[kuga|kugom]] [[1348]]. g. i nikad nije povratila nekadašnju slavu.
[[Datoteka:ItaliaSienaDaTorreMangia.jpg|thumb|280 px|right|Historijski centar Siene]]
[[Datoteka:Contrade soppresse.JPG|thumb|250 px|left|Palio u Sieni]]
[[Datoteka:Siena streets 2.jpg|thumb|280 px|right|Ulice starog dela grada]]
Otada je Sijena bila zasenjena [[Republika Firenca|Republikom Firencom]]. Ostala je nezavisna do [[16. vijek]]a. [[Cosimo de' Medici|Cosimo Medici]] je [[1554]]. g. sakupio veliku carsku vojsku u [[Firenca|Firenci]] i opsedao je Sienu, koja je obranu poverila Pieru Strozziju. Kada je Piero poražen u bici kod Marciane [[1554]] g. Siena se više nije mogla nadati pomoći. Sijena se predala [[17. april]]a [[1555]]. g. posle 18 meseci otpora. Time je završena era Republike Sijene.
Kasnija istorija grada vezana je za istoriju [[Firenca|Firence]], a od [[1860]] g. [[Italija|Italije]].
==Stanovništvo==
Sijena danas ima preko 54.000 stanovnika <ref name=stat/>, mahom [[Italijani|Italijana]]. To je svega 15ak hiljada više nego pre jednog vijeka. Tokom proteklih decenija u grad se doselilo mnogo doseljenika iz inostranstva.
==Gradske znamenitosti==
{{UNESCO-svjetska baština
|ime mjesta = Historijski centar grada Siane
|image =Siena5.jpg
|godina = [[1995]]. <small>(19. zasjedanje)</small>
|vrst baštine = Kulturno dobro
|mjerilo = i, iii, iv
|ugroženost = ne
|poveznica = http://whc.unesco.org/en/list/717
|država = {{flag|Italija}}
}}
Ceo stari deo Siene, kao veoma očuvana urbana sredina sa brojnim umetničkim i kulturnim vrednostima, predstavlja veliku znamenitost i prvorazredno turističko odredište.
*'''Sijenska katedrala''' je lijepi primjer [[Romanika|romaničke]] arhitekture. Njena gradnja otpočela je u [[12. vijek]]u, fasada je završena [[1380]]. Jedinstvena je među katedralama jer joj os ide u smjeru sjever-jug, to je zbog prostora - jer je namjera tadašnjih graditelja bila da ona bude najveća katedrala na svijetu. Ali je završen samo jedan dio od zamišljene katedrale, zbog nedostatka novca, pa su završili katedralu sa izmenjenom osi. Ispod katedrale je krstionica sa reljefima od [[Donatelo|Donatela]] i ostalih kipara [[15. vijek]]a.
Linija 78 ⟶ 122:
''[[Univerzitet]] u Sieni'', osnovan je [[1203]]., slavan je po studijima Prava i Medicine, i danas ima značajnu ulogu među talijanskim univerzitetima.
Rivalstvo Sienne i Firence bilo je vrlo snažno tokom XIII I XIV
==Galerija slika==
<gallery>
Datoteka:Palazzo Pubblico.jpg|
Datoteka:Siena Cathedral.JPG|Katedrala u
Datoteka:Palazzo Sansedoni Siena.jpg|
Datoteka:485SienaPalMedici.JPG|
</gallery>
Linija 100 ⟶ 144:
* Loggia della Mercanzia
==Gradovi prijatelji==
*{{flag|Francuska}} [[Avignon]]
*{{flag|Njemačka}} [[Weimar]]
*{{Flag|Njemačka}} [[Wetzlar]]
==Bilješke==
{{izvori}}
== Vanjske veze ==
| |||