Verzija na datum 5 mart 2016 u 03:29 uredi Vitek (razgovor \| doprinos) Autopatroleri 26.380 izmena m dop ← Starija izmjena		Aktualna verzija na datum 14 april 2020 u 04:58 uredi poništi Orijentolog (razgovor \| doprinos) Autopatroleri, Premještač datoteka, Patrolci, Vraćači 131.831 izmena Nema sažetka izmjene
Red 40: \| majka =Adelheide Habsburg \| datum rođenja = [[14. mart]] [[1844]]. \| mjesto rođenja = [[Torino]], [[Kraljevina Sardinija]] \| datum smrti = [[29. jul]] [[1900]]. \| mjesto smrti = [[Monza]], [[Kraljevina Italija]] Red 49: \| vjera = }} '''Umberto I''' , punim imenom '''Umberto Ranieri Carlo Emanuele Giovanni Maria Ferdinando Eugenio di Savoia''' ([[Torino]], [[Kraljevina Sardinija]], [[14. mart]] [[1844]]. - – [[Monza]], [[Kraljevina Italija]], [[29. jul]] [[1900]].), bio je [[Kraljevina Italija\|talijanski]] [[kralj]] od [[9. januar]]a [[1878]]. sve dok nije ubijen u [[atentat]]u kog je izveo Gaetano Bresci u [[Monza\|Monzi]] [[29. jul]]a [[1900]].<ref name=brit/> Umberto I je za svoje vladavine uspio izvesti Italiju iz izolacije i uvesti je u [[Trojni savez]] sa [[Austro-Ugarska\|Austro-Ugarskom]] i [[Njemačko Carstvo\|Njemačkom]], ali ga je njegova [[nacionalizam\|nacionalistička]] i [[imperijalizam\|imperijalistička]] [[politika]] uvela u takve probleme, iz kojih se nije znao izvući, pa je zemlja upala u duboku krizu, koja je kulminirala njegovim [[atentat]]om.<ref name=brit> {{cite web \|url=http://www.britannica.com/biography/Umberto-I \|title = ''Umberto I'' \|publisher = Encyclopædia Britannica \|language = engleski \|accessdate = 022. 033. 2016}}</ref> == Biografija == Nakon što je dobio potpuno [[vojska\|vojničko]] [[obrazovanje]], Umberto se za [[Austro-pruski rat\|Austro-pruskog rata]] [[1866]]. borio protiv [[Austrijsko Carstvo\|Austrijanaca]]. U tom ratu se pokazao kao staložen i odlučan [[komandant]] koji spasio svoje trupe nakon debakla u [[Bitka kod Custoze (1866)\|~~Bitci~~bitci kod Custoze]] u [[jun]]u [[1866]]. pa su ga tadašnje novine i politička elita uzdizale u visine.<ref name=brit/> ▼ Oženio se [[22. april]]a [[1868]]. za daljnju rođakinju Margheritu Teresu Giovannu od [[Savoie (dinastija)\|Savoje]]. Kad im se iduće godine [[11. novembar\|11. novembra]] [[1869]]. rodio sin, budući [[kralj]] [[Vittorio Emanuele III od Italije\|Vittorio Emanuele III]], to je izazvalo salve oduševljenja u zemlji, koja baš nije previše bila za [[monarhija\|monarhizam]], nego je više naginjala [[republikanizam\|republikanizmu]].<ref name=brit/> ▼ ▲Nakon što je dobio potpuno [[vojska\|vojničko]] [[obrazovanje]], Umberto se za [[Austro-pruski rat\|Austro-pruskog rata]] [[1866]]. borio protiv [[Austrijsko Carstvo\|Austrijanaca]]. U tom ratu se pokazao kao staložen i odlučan [[komandant]] koji spasio svoje trupe nakon debakla u [[Bitka kod Custoze (1866)\|Bitci kod Custoze]] u [[jun]]u [[1866]]. pa su ga tadašnje novine i politička elita uzdizale u visine.<ref name=brit/> Umberto je stupio na [[tron]] [[9. januar]]a [[1878]]., ali se svojim striktnim držanjem slova [[ustava]] i neuspjelim pokušajima da pomiri različite političke i regionalne snage u Italiji, kompromitirao kod [[ljevica\|lijevičara]], koji su postali njegovi nažešći kritičari. ~~I pored toga~~Svejedno, onnastavio je ~~nastavio~~ autoritativno vladati -, držeći se svojih kraljevskih prerogativa, koje mu je omogućavao ustav, a podršku mu je davala i njegova ambiciozna i energična žena, pod čijim je utjecajem vjerovatno bio.<ref name=brit/> ▼ ▲Oženio se [[22. april]]a [[1868]]. za daljnju rođakinju Margheritu Teresu Giovannu od [[Savoie (dinastija)\|Savoje]]. Kad im se iduće godine [[11. novembar\|11. novembra]] [[1869]]. rodio sin, budući [[kralj]] [[Vittorio Emanuele III od Italije\|Vittorio Emanuele III]], to je izazvalo salve oduševljenja u zemlji, koja baš nije previše bila za [[monarhija\|monarhizam]], nego je više naginjala [[republikanizam\|republikanizmu]].<ref name=brit/> Uveo je [[Kraljevina Italija\|Italiju]] u [[Trojni savez]] sa [[Austro-Ugarska\|Austro-Ugarskom]] i [[Njemačko Carstvo\|Njemačkom]] - [[20. maj]]a [[1882]]., i sa puno žara stao naoružavati zemlju ponesen željama o obnovi velikog [[imperijalizam\|iperija]] i željom da joj pribavi [[Kolonija\|kolonije]] po [[Afrika\|Africi]], iako je tad to daleko prelazilo ograničene resurse koja je Italija tad imala.<ref name=brit/>▼ ~~Umberto je stupio na [[tron]] [[9. januar]]a [[1878]]., ali se svojim striktnim držanjem slova [[ustava]], i neuspjelim pokušajima da pomiri različite~~ ▲političke i regionalne snage u Italiji, kompromitirao kod [[ljevica\|lijevičara]], koji su postali njegovi nažešći kritičari. I pored toga, on je nastavio autoritativno vladati - držeći se svojih kraljevskih prerogativa, koje mu je omogućavao ustav, a podršku mu je davala i njegova ambiciozna i energična žena, pod čijim je utjecajem vjerovatno bio.<ref name=brit/> Ubrzo nakon tog otpočeo je [[Carina\|carinski]] rat s [[Treća Francuska Republika\|Francuskom]] koji je [[1888]]. doveo zemlju u velike [[ekonomija\|ekonomske]] teškoće ~~- [[1888]]~~. Nakon tog je još poraznije odjeknuo poraz koji je njegova vojska doživila u [[Etiopija\|Etiopiji]] za [[Prvi italijansko-abesinski rat\|Prvog italijansko-abesinskog rata]] u Bitci kod Adve [[1896]]. jer je to bio krah njegove [[kolonijalizam\|kolonijalne]] politike. Nakon tog su uslijedili silni nemiri po zemlji, pritisnutoj neimaštinom, Umberto je na to odgovorio uvođenjem izvanrednog stanja [[1898]]. Nakon tog su usljedili još veći nemiri koji su krvavo ugušeni kao onaj u [[Milano\|Milanu]]. Kulminacija tog procesa bio je [[atentat]] na njega koji je izveo [[anarhizam\|anarhist]] Gaetano Bresci.<ref name=brit/>▼ ▲Uveo je [[Kraljevina Italija\|Italiju]] u [[Trojni savez]] sa [[Austro-Ugarska\|Austro-Ugarskom]] i [[Njemačko Carstvo\|Njemačkom]] - [[20. maj]]a [[1882]]., i sa puno žara stao naoružavati zemlju ponesen željama o obnovi velikog [[imperijalizam\|iperija]] i željom da joj pribavi [[Kolonija\|kolonije]] po [[Afrika\|Africi]], iako je tad to daleko prelazilo ograničene resurse koja je Italija ~~tad imala.<ref name=brit/>~~ ▲Ubrzo nakon tog otpočeo je [[Carina\|carinski]] rat s [[Treća Francuska Republika\|Francuskom]] koji je doveo zemlju u velike [[ekonomija\|ekonomske]] teškoće - [[1888]]. Nakon tog je još poraznije odjeknuo poraz koji je njegova vojska doživila u [[Etiopija\|Etiopiji]] za [[Prvi italijansko-abesinski rat\|Prvog italijansko-abesinskog rata]] u Bitci kod Adve [[1896]]. jer je to bio krah njegove [[kolonijalizam\|kolonijalne]] ~~politike. Nakon tog su uslijedili silni nemiri po zemlji, pritisnutoj neimaštinom, Umberto je na to odgovorio uvođenjem izvanrednog stanja [[1898]].~~ Nakon tog su usljedili još veći nemiri koji su krvavo ugušeni kao onaj u [[Milano\|Milanu]]. Kulminacija tog procesa bio je [[atentat]] na njega koji je izveo [[anarhizam\|anarhist]] - Gaetano Bresci.<ref name=brit/> == Izvori == {{izvori}} == Vanjske veze == {{Commonscat\|Umberto I of Italy}} Linija 85 ⟶ 81: \|nasljednik =[[Vittorio Emanuele III od Italije]] }} {{Normativna kontrola}} {{Lifetime\|1844\|1900\|Umberto I}} [[Kategorija:Kraljevi Italije]] [[Kategorija:Kuća Savoja]] [[Kategorija:Biografije, Torino]]

Umberto I od Italije – razlika između verzija