Wikipedija

Gustav III od Švedske – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m pop zbrčke
m pop linkova
Red 7:
| krunidba =
| prethodnik = [[Adolf Frederick od Švedske|Adolf Frederick]]
| nasljednik = [[AdolfGustav FrederickIV Adolf od Švedske|AdolfGustav FrederickIV Adolf]]
| regent =
| titula1 =
Red 58:
 
== Biografija ==
Bio je najstariji sin kralja [[Adolf Frederick od Švedske|Adolfa Fredericka]]] i [[LujzaLuisa Ulrika od Pruske|LujzeLuise Ulrike od Pruske]], sestre [[Fridrih II Veliki|Fridriha II Velikog]]. Bio je mecena umetnosti i književnosti. Osnovao je nekoliko akademija, između ostalih Švedsku akademiju. Izgradio je i Švedsku kraljevsku operu.
 
Odupirao se parlamentarističkim reformama, koje su proglašene pre njegova dolaska na tron. Pokušao je i da proširi granice Poljske u neuspelom ratu protiv Rusije, [[Rusko-švedski rat (1788—1790)|Rusko-švedskom ratu (1788—1790)]]. Ubijen je u jednoj plemićkoj zaveri [[1792]].
 
== Obrazovanje ==
Obrazovala su ga dvojica istaknutih švedskih državnika [[KarlCarl GustavGustaf TesinTessin]] i [[KarlCarl FridrikFriedrich ŠeferScheffer]], a mnogo duguje pesniku i istoričaru Olofu fonvon Dalinu. Dok je još bio dete postojao je uticaj države na njegovo obrazovanje, a taj uticaj je bio štetan. Skupština je postavila učitelje, a roditelji su ga učili da mrzi te nametnute učitelje. Čak su i neprijateljski učitelji bili iznenađeni prirodnim talentima Gustava.
 
== Politika ==
Red 73:
Po povratku u Švedsku bio je posrednik između dve partije Šešira i Kapa. On se [[21. jun]]a [[1771]]. obratio švedskoj skupštini (Riksdagu) po prvi put nakon jednog veka na švedskom jeziku. Tada dominantna partija Kapa pokušala je da umanji njegovu ulogu na kralja bez ovlašćenja, a to je njega podstaklo da sprovede revoluciju. Prilikom krunisanja kralj je dužan da položi zakletvu, a nastojali su da mu zakletvom još više umanje moć.
 
Francuzi su mu pomogli da pripremi [[državni udar]]. Zaverenici su sa kraljem pripremili da najpre izvrše pobunu u Finskoj, da zauzmu tvrđavu Sveaborg i kad osvoje Finsku da se blizu [[Stokholm]]a pridruže kralju i ostalima. [[Johan Hristofer Tol]] je predložio da nakon Finske podignu ustanak i u [[Skanija|Skaniji]] i zauzmu tvrđavu [[KristijanstadKristianstad]]. Nastariji kraljev brat vojvoda Karl, budući kralj [[Karl XIII Švedski|Karl XIII]], takođe učestvuje u pobuni i dogovor je bio da on mobilizuje garnizone da tobože slome pobunu u Kristianstadu, a kad stignu do tvrđave da se pridruže pobunjenicima i da odatle krenu prema Stokholmu.
 
Tol je [[6. avgust]]a [[1772]]. zauzeo tvrđavu Kristijanstad, a Sprengporten je [[16. avgust]]a zauzeo Sveaborg, ali zbog loših vetrova nisu mogli da dođu do Stokholma. Kralj Gustav se nalazio u neprijateljskom gnezdu Stokholmu, a Sprengporten i Tol su bili bar hiljadu kilometara udaljeni. Odlučio je da sam izvrši udar. Uveče 18. avgusta 1772. poslao je tajne instrukcije onima u koje je imao poverenja da se sakupe sledeće jutro na velikom trgu ispred arsenala. Oko 10 sati [[19. avgust]]a Gustav je na konju krenuo prema arsenalu, a usput su mu se pridružile manje grupe. Bilo je oko 200 oficira. Skupili su se i položili zakletvu kralju. Pohapsili su članove vlade. Gustav je nakon toga prošetao gradom i narod ga je oduševljeno pozdravljao.
Red 112:
|prethodnik = [[Adolf Frederick od Švedske|Adolf Frederick]]
|gl_članak_funkcija = [[Popis švedskih monarha|Kralj Švedske]]
|nasljednik =[[AdolfGustav FrederickIV Adolf od Švedske|AdolfGustav FrederickIV Adolf]]
}}
{{Monarsi Švedske}}
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Gustav_III_od_Švedske