Oružane snage Bosne i Hercegovine

Oružane snage Bosne i Hercegovine;
Utemeljena	1. decembra 2006.
Grane	Kopnena vojska Bosne i Hercegovine; Ratno zrakoplovstvo i protivzračna odbrana Bosne i Hercegovine
Strani dobavljači	SAD Rusija Turska Kina Italija Njemačka Rumunjska Hrvatska

Oružane snage Bosne i Hercegovine (OSBiH) su jedinstvena vojna sila Bosne i Hercegovine nastala transformacijom entitetskih vojski, bivše Vojske Federacije Bosne i Hercegovine (VFBiH) i bivše Vojske Republike Srpske (VRS). Civilni komandant OSBiH je predsjedništvo BiH a lanac komandovanja i kontrole ide preko MOBiH, Zajedničkog štaba OSBiH na dvije komande operativnog nivoa i to OKOSBiH koja u svom sastavu ima pet brigada (tri pješadijske brigade, brigadu zračnih snaga i PZO, te brigadu taktičke podrške) i KPOSBiH koja u svom sastavu ima komandu za logistiku, personal i obuku. Sve gore navedene komande su multinacionalnog karaktera dok su bataljoni u sastavu pješadijskih brigada čisto nacionalni (bošnjački, hrvatski i srpski). Brigade Taktičke podrške i Zračnih snaga su takođe multinacionalnog sastava. U sastavu OSBiH su i tri "adminstrativne" komande ili tzv. Pukovi. Pukovi baštine tradicije ratnih vojski u BiH, nemaju nikakvu operativnu funkciju i bave se obilježavanjem značajnih datuma iz istorije bivših vojski u BiH.

Historija

Nakon donošenja Dejtonskog sporazuma u BiH su egzistirale VRS i VFBiH (nastala spajanjem ARBiH i HVO).

Prva formalna i zvanična oružana sila Republike Bosne i Hercegovine je bila Teritorijalna odbrana Bosne i Hercegovine koja je bila formirana 8. aprila 1992. godine koja je bila nastavak prijašnje teritorijalne odbrane koja je bila rezervni dio JNA. TO je je trasformirana u Armiju Bosne i Hercegovine čiji je prvi komadant bio general Sefer Halilović. Armija BiH je nakon Daytonskog sporazuma integrisana u VFBiH, a nakon reforme odbrane 2006. godine personal je ušao u sastav jedinstvenih OSBiH.

Hrvatsko vijeće obrane bila je oružana sila samopriznate Herceg-Bosne čiji je integritet čuvala. HVO je formirano 8. aprila 1992. godine i postojalo je sve do Daytonskog sporazuma integrisana u VFBiH, a nakon reforme odbrane 2006. godine personal je ušao u sastav jedinstvenih OSBiH.

Vojska Republike Srpske je formirana kao oružana sila 12. maja 1992. godine tada nepriznate Republike Srpske, nakon potpisivanja Daytonskog sporazuma. Ova oružana formacija postaje priznata kao zvanična oružana sila entiteta Republika Srpska i jedna od dviju oružanih sila Bosne i Hercegovine sve do reforme odbrane 2006. kada je personal bivše VRS ušao u sastav jedinstvenih OSBiH.

Zadaci OSBiH po Zakonu o odbrani

učešće u operacijama kolektivne sigurnosti, u operacijama za podršku miru i samoodbrani, uključujući i borbu protiv terorizma,
zaštita suvereniteta i teritorijalnog integriteta Bosne i Hercegovine kao nezavisne države i njenih građana,
pomoć civilnim organima u reagiranju na prirodne i druge katastrofe i nesreće,
protuminsko djelovanje u Bosni i Hercegovini,
ispunjenje međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine.^[1]

Struktura OS BIH

Struktura zajedničkog štaba

Pripadnici OS BIH u Afganistanu

Zajednički štab Oružanih snaga Bosne i Hercegovine razmješten je u Sarajevu na Bistriku. Dvije podređene komande razmještene su u NATO Bazi Butmir kod Sarajeva - OKOSBiH te u Kasarni Kozara u Banjaluci KPOSBiH.

Pješadijski pukovi baštine identitet i vojno naslijeđe jedinica i konstitutivnih naroda (Bošnjaka, Hrvata i Srba) iz kojih potiču: Armije Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH), Hrvatskog vijeća odbrane (HVO) i Vojske Republike Srpske (VRS). Pukovi i komande pukova nemaju operativna ni administrativna ovlaštenja. Svaki puk ima malu, neoperativnu komandu puka i personal. Svaki od ukupno tri puka se dijeli na tri bataljona koji su raspoređeni u tri pješadijske brigade OS BIH.

Operativna komanda (Butmir Sarajevo)
- 4. pješadijska brigada (Čapljina)
  - 1. pješadijski bataljon (Livno)
  - 2. pješadijski bataljon (Bileća)
  - 3. pješadijski bataljon (Goražde)
  - Artiljerijski bataljon (Mostar)
  - Izviđačka četa(Čapljina)
  - Vod veze(Čapljina)

- 5. pješadijska brigada (Baza Orao Tuzla)
  - 1. pješadijski bataljon (Baza Orao Tuzla)
  - 2. pješadijski bataljon (Kiseljak)
  - 3. pješadijski bataljon (Bijeljina)
  - Artiljerijski bataljon (Žepče)
  - Izviđačka četa (Baza Orao Tuzla)
  - Vod veze (Baza Orao Tuzla)

- 6. pješadijska brigada (Kozara Banja Luka)
  - 1. pješadijski bataljon (Kozara Banja Luka)
  - 2. pješadijski bataljon (Bihać)
  - 3. pješadijski bataljon (Orašje)
  - Artiljerijski bataljon (Doboj)
  - Izviđačka četa (Kozara Banja Luka)
  - Vod veze (Kozara Banja Luka)

- Brigada za taktičku podršku (Sarajevo)
  - Oklopni bataljon (Baza Orao Tuzla)
  - Inžinjerski bataljon (Derventa)
  - Vojnoobavještajni bataljon (Butile, Sarajevo)
  - Bataljon vojne policije (Butile, Sarajevo)
  - Deminerski bataljon (Rajlovac Sarajevo), Ujedno i škola za deminiranje
  - Bataljon veze (Pale)
  - ABHO četa (Baza Orao Tuzla)
- Brigada ratnog zrakoplovstva i protivzračne odbrane (Mahovljani-Banja Luka)
  - Helikopterski skvadron (Sarajevo) UH 1H platforma
  - Helikopterski skvadron (Mahovljani MI8 platforma
  - Bataljon PVO (Sarajevo)
  - Bataljon motrenja i ranog upozoravanja (Banja Luka)
  - Bataljon zračne podrške (Sarajevo, Banja Luka)

Komanda za podršku OS BIH (Banja Luka)
- Komanda za upravljanje personalom (Banja Luka)
- Komanda za obuku i doktrinu' (Travnik)'
- Komanda logistike' (Doboj)'

Komandovanje i kontrola OS BIH

Član predsjedništva BIH Nebojša Radmanović i bivši član Haris Silajdžić vrše smotru pripadnika OS BIH.

Vrhovni komandant Oružanih snaga Bosne i Hercegovine je Predsjedništvo Bosne i Hercegovine. Predsjedništvo komanduje preko ministra odbrane koji je odgovoran za stvaranje i održavanje odbrambenog kapaciteta kako bi se osigurala zaštita suvereniteta, teritorijalnog integriteta, političke nezavisnosti i međunarodnog subjektiviteta Bosne i Hercegovine. Prvi u vojnom lancu komandovanja podređen MOBiH je Zajednički štab OS BIH koji politike i odluke ministarstva odbrane pretvara u realne i detaljne planove. Daljnji lanac komande se dijeli na operativnu i komandu za podršku. Operativna komanda OS BIH ima komandu nad svim brigadama u svom sastavu. Komandant OKOSBiH odgovoran je za sve obuku i operacije operativnih sastava OSBiH. Komanda za podršku OS BIH upravlja personalom, logistikom i institucionalnom obukom u centrima za obuku OSBiH.

Djelatnici u Oružanim snagama BiH

Na službi u Oružanim snagama mogu biti vojna lica, civilna lica i kadeti. Vojna lica su profesionalna vojna lica i lica u rezervnom sastavu dok su na službi.

Oružane snage BIH imaju oko 10.000 profesionalnih vojnih lica, oko 5.000 lica u rezervnom stanju kao i oko 1.000 civilnih djelatnika.

Profesionalna vojna lica

Pripadnik OS BIH prilikom internacionalne vojne vježbe Immediate Response 2012 u Slunju.

Profesionalna vojna lica su:

vojnici,
podoficiri,
oficiri,
generali.

Lica u rezervnom sastavu

Lica u rezervnom sastavu su:

rezervni vojnici,
rezervni podoficiri,
rezervni oficiri,
rezervni generali.

Kadeti

Kadeti su lica koja se u stručnim vojnim školama i akademijama obrazuju za profesionalnu vojnu službu u Oružanim snagama. Kadeti imaju prava i obaveze koje su propisane ovim zakonom i propisima koje donosi ministar odbrane Bosne i Hercegovine.

Činovi u Oružanim snagama BiH

Glavni članak: Činovi u Oružanim snagama Bosne i Hercegovine

Vojnički činovi

Vojnik
Vojnik 1. klase
Kaplar

Obilježja činova vojnika sastoje se od oznake u obliku slova "V" srebrene boje.

Podoficirski činovi

Vodnik
Stariji vodnik
Stariji vodnik 1. klase
Zastavnik
Zastavnik 1. klase

Obilježja činova podoficira sastoje se od oznake u obliku slova „V“ i žute pruge na početku epolete.

Oficirski činovi

Potporučnik
Poručnik
Kapetan
Major
Pukovnik
Brigadir

Obilježja činova oficira podporučnika, poručnika i kapetana sastoje se od srebrenih pruga na početku epolete (na ramenu) i srebrenih zvijezda. Obilježja činova oficira majora, pukovnika i brigadira sastoje se od mačeva na početku epolete oivičenih srebrenom prugom i srebrenih zvijezda.

Generalski činovi

Brigadni general
General major
General pukovnik

Obilježja čina generala sastoje se od grba Bosne i Hercegovine s mačevima okruženim zlatnim vijencem od hrastovih listova i zlatnim zvijezdama sa sedam krakova na epoleti oivičenoj zlatnom prugom.^[2]

Vidovi, rodovi i službe u OS BIH

Oružane snage BIH sastoje se iz vidova, rodova i službi.

Vidovi

Vidovi su:

kopnena vojska,
zrakoplovstvo i protuzračna odbrana.

Rodovi

Rodovi su:

pješadija,
artiljerija,
artiljerijsko-raketne jedinice protuzračne odbrane,
oklopno-mehanizirane jedinice,
avijacija,
inžinjerija,
veza,
atomsko-biološko-hemijska odbrana,
elektronsko izviđanje i protuelektronska borba,
zračno osmatranje i javljanje,
vojnoobavještajni.

Službe

Službe su:

tehnička služba,
zrakoplovna tehnička služba,
služba vojne policije,
saobraćajna služba,
intendanska služba,
sanitetska služba,
veterinarska služba,
građevinska služba,
finansijska služba,
pravna služba,
geodetska služba,
informatička služba,
muzička služba,
vjerska služba.

Obilježja

MARPAT uniforma.

Obilježja se nalaze se na kapi ili beretki, desnom ramenu i na lijevom ramenu uniforme svih pripadnika Oružanih snaga. Svi osim oficira u činu generala na kapi/beretki nose bedževe kopnene vojske ili zrakoplovstva i protuzračne odbrane Oružanih snaga. Na kapi/beretki oficira u činu generala nalazi se bedž grba Bosne i Hercegovine s mačevima i zlatnim vijencem. Obilježje na desnom ramenu svih pripadnika Oružanih snaga je zastava Bosne i Hercegovine. Pripadnici pukova na lijevom ramenu nose obilježje svog puka. Dodatna obilježja brigade, druge institucije, odnosno jedinice nose se ispod obilježja puka na lijevom ramenu. standardna uniforma u OS BIH je MARPAT.

Pukovi

Pješadijski pukovi baštine identitet i vojno naslijeđe jedinica i konstitutivnih naroda (Bošnjaka, Hrvata i Srba) iz kojih potiču: Armije Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH), Hrvatskog vijeća odbrane (HVO) i Vojske Republike Srpske (VRS). Pukovi i komande pukova nemaju operativna ni administrativna ovlaštenja. Svaki puk ima malu, neoperativnu komandu puka i personal.

2. Pješadijski (Rendžerski) Puk

Komande pukova mogu:

upravljati muzejom puka,
kontrolirati finansijski fond puka
pripremati, istraživati i njegovati historiju puka,
objavljivati biltene puka,
čuvati kulturno-historijsko naslijeđe puka,
davati uputstva o održavanju posebnih svečanosti,
davati uputstva o običajima, odjeći i ponašanju puka,
voditi oficirske, podoficirske i vojničke klubove.

Pukovi mogu u svom sastavu imati aktivnog, rezervnog ili penzionisanog oficira koji služi kao pukovnik puka. Pukovnik puka je isključivo počasni položaj i nema operativna ni administrativna ovlaštenja.