Licitari
Licitari (licidari) su šareno ukrašena peciva od slatkog medenog tijesta (medenjaci). Koriste se kao ukrasni poklon, i često se daju na proslavama ljubavi kao što su vjenčanja i svadbe. Zanatlije licitari, poznati kao medičari, bili su veoma cijenjeni u društvu, a njihovi licitari veoma traženi (bili su sentimentalniji od poklanjanja buketa ruža). I danas se tradicija održava, a metode proizvodnje jedva da su se promijenile. Za izradu jednog licitara potrebno je više od mjesec dana.
|
Licitarski zanat u sjevernoj Hrvatskoj | |
|---|---|
 Nematerijalna svjetska baština
| |
| |
 Hrvatska
| |
| Regija: | Evropa |
| Godina upisa: | 2010. |
| ID: | 00356 |
| Ugroženost: | |
| Poveznica: | UNESCO |
Istorija uredi
Zanat se pojavio već u srednjem vijeku, a u 16. i 17. stoljeću u mnogim su se evropskim samostanima pripravljali kolači s pomoću bogato ukrašenih drvenih kalupa. U istočnoalpskome području, takva je izrada kolača ubrzo prerasla u zanat, koji se postupno proširio i na druga područja srednje Evrope i Panonije.
Vrhunac licitarskog zanata je bio u doba Austrougarske monarhije. U Hrvatskoj su licitari postali poznati po tome što su se prodavali u marijanskom svetištu Marija Bistrica (kod Zagreba) u koje su hodočasnici dolazili. Iako nisu vjerski simbol, licitari su se često kupovali i nosili kući, jer su zbog jednostavog oblik, atraktivnih boja i ukrasa bili zanimljiv suvenir za pokazivanje svojim porodicama i komšijama.
U Srbiji se, osim u Beogradu, ovaj zanat javlja tek u drugoj polovini 19. veka i to kao voskarsko-licitarski. Praktično je prenijet iz Vojvodine gde je bio razvijen u 18. vijeku. Ova dva veoma različita zanata i po materijalima i po alatima su spojeni potrebama tržišta. Tražnja je bila mala pa su zanatlije bili primorane da se bave sa oba zanata. Interesantno je da su se licidarskim zanatom bavili Nemci a Srbi voskarskim.
Proizvodnja uredi
Nekad se tijesto za licitare utiskivalo u ručno izrađene (drvene) kalupe, a danas se oblikuje u limenim kalupima i nakon toga peče, boji voćnim bojama (crvena, žuta, zelena, bijela) i ukrašava šećernom smjesom, ogledalcima i dr. Pecivo je najčešće u obliku srca, bebe, konja, ptice, gljive, vijenca te manji komadići kojima se ukrašavaju božićna ili novogodišnja drvca. [1]
Licitarska peciva su više za gledanje nego za jelo. Neki uopšte nisu za jelo jer sadrže pored brašna i gips (da bi bili ljepši i čvršći). Osnovna namjena im je da budu ukras i da se okače oko vrata ili na zid. Zato nije bitno da li su svježi ili ukusni već kako izgledaju.
Nematerijalna svjetska baština uredi
Licitarsko zanatsvvo na području sjeverne Hrvatske nalazi se UNESCO-voj Reprezentativnoj listi nematerijalnog kulturnog naslijeđa čovječanstva kao element kulturne baštine u Hrvatskoj.[2] Odluku o upisu donio je Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog naslijeđa na zasjedanju koje je održano od 15. do 19. novembra 2009. u Najrobiu, Kenija [3]
Izvori uredi
- ↑ Hrvatska nematerijalna kulturna baština na UNESCO-ovim listama - Hrvatsko ministarstvo kulture - Pristupljeno 17.1.2024
- ↑ UNESCO: Nematerijalna svjetska baština u Hrvatskoj - ich.unesco.org - Pristupljeno 16.1.2024.(en)
- ↑ UNESCO: Medičarski obrt na području sjeverne Hrvatske - ich.unesco.org, Pristupljeno, 7. 1. 2024.(en)
