Le Corbusier
Charles Le Corbusier (La Chaux-de-Fonds, 6. oktobar 1887. - Roquebrune-Cap-Martin kraj Nice, 27. mart 1965.), je bio francuski arhitekt švicarskog porijekla. Pravo ime Charles Edouard Jeanneret zauzima istaknuto mjesto u modernoj umjetnosti kao arhitekt, slikar i pisac. Bio je jedan od najpoznatijih, najuticajnijih, ali i najosporavanijih arhitekata svih vremena. Iako bez formalnog obrazovanja na polju arhitekture, svojim teorijskim, ali prije svega praktičnim radovima dao je ogroman i ključan doprinos razvoju moderne arhitekture i internacionalnog stila, a posredno i celokupne arhitekture XX veka.[1] I mada su mišljenja stručne javnosti o nekim njegovim stavovima do danas podjeljena, a njegove ideje na zapadu zamjenjene nekim novijim, uticaj koji je izvršio na arhitekturu i urbanizam u dobrom dijelu svijeta ne jenjava ni pola vijeka kasnije.
Ostvarenja u početnom perioduUredi
Primjenom novih materijala, poput armiranog betona, stakla i željeza, te novih građevinskih metoda, u arhitekturi je radikalno prekinuo s tradicionalnim građevinskim formama.[2] Le Corbusier postaje poznat prvonagrađenim konkursnim projektom za palatu Lige naroda u Ženevi 1927.
Iz ovog perioda potiče i njegov verovatno najpoznatiji projekat porodične kuće, Vila Savoja (Villa Savoye) u Poisiju, predgrađu Pariza. Izgrađena je između 1928. I 1931. god. [3] [4] Vila je reprezentativni primjer moderne arhitekture i Internacionalnog stila.
Već od dvadesetih godina XX veka počinje da se bavi i urbanističkim studijama, čime će izvršiti možda i najveći uticaj na svjetsku arhitektonsku scenu. Godine 1922. predstavlja plan za "Savremeni grad" (fr. Ville Contemporaine), plan humanog naselja za tri miliona stanovnika, gde je insistirao na parkovskim površinama i što većem procentu zelenila, zbog čega su mnogi ovu studiju nazvali "Kule u parku". Na ovim principima zasnovan je i njegov najpoznatiji projekat višeporodičnog stanovanja Unité d'Habitation (jednostavno "stambena zgrada"), koja je prvi put izvedena u Marseju, a kasnije primenjena i u Nantu, Berlinu i drugim gradovima. [5]
Osnivanje CIAM i Atenska poveljaUredi
Tokom 1927. god, Le Corbusier preduzima odlučujuće korake prema promovisanju moderne arhitekture kao dominantnog evropskog stila. Prilikom konkursa za zgradu Lige naroda sastao se sa vodećim njemačkim i austrijskim arhitektama.Na izložbi u Štutgartu, sedamnaest vodećih arhitekata moderne arhitekture bilo je pozvano da prikaže dvadeset i jednu kuću. Le Corbusier i Mies Van der Rohe imali su glavnu ulogu. Zajedno sa Pierre Chareau-om postavljaju temelje za definisanje zajedničkog stila.
God. 1928., Le Corbusier je bio jedan od glavnih osnivača Internacionalnog udruženja modernih arhitekata (Congrès International d'Architecture Moderne, CIAM) u dvorcu La Sarraz u Švicarskoj. Ovo udruženje je promoviralo „arhitekturu kao društvenu umjetnost” i snažno je utjecalo na arhitekturu 20. stoljeća.[6]
Njegovi planovi o uređenju grada Alžira odbijeni su 1942. god., i on se potpuno povlači iz javnosti. God. 1943, pod tajnim imenom, objavljuje Atensku povelju, utemeljenu na zaključcima zasjedanja CIAM-a u Ateni 1933. god. Povelja je imala presudnu ulogu u oblikovanju poslijeratnog svjetskog urbanizma.
Boravak u SSSRUredi
Između 1928. - 1934. posjećivao je Sovjetski Savez, promovišući Modernu arhitekturu i projektujući zgradu na Centralnom sovjetskom trgu. Tokom 1932. godine pozvan je da učestvuje na međunarodnom konkursu za projekat nove Sovjetske palate u Moskvi, ali je Drugi svjetski rat je onemogućio gradnju.
Nakon 1945. koncentriše se na stambenu problematiku, u skladu sa savremenim postulatima kolektivnog stanovanja. Od 1947. do 1951. gradi takozvani "Sunčani grad" u Marseillesu, stambeni blok za 3.600 stanovnika, koji je postao uzor za mnoga slična rješenja.
U IndijiUredi
Na pozin Nehru-a, 1950-ih dobiva priliku ostvariti ideje „Sunčanog grada” dizajnirajući nekoliko građevina.
- 1951. - Više zgrada u Ahmedabadu, Indija:
- Muzej Sanskar Kendra
- Zgrada udruženja mlinara
- Vila Sarabhai
- Vila Shodhan
- U središtu nove prijestolnice indijske države Punjab, Chandigarha, prvog planskog grada u Indiji projektovao je od 1952. do 1959. godine:
- Palata pravde Punjaba i Haryane
- Muzej i umjentička galerija
- Zgrada sekretarijata
- Guvernerska palata
- Zgrada parlamenta
- Zgrada fakulteta umjentosti i arhitekture
Le Corbusier i jugoslavenska arhitekturaUredi
Još 20-ih i 30-ih godina prošlog stoljeća u Le Corbusierovu ateljeu usavršavali su se: Zvonimir Kavurić, Ernest Weissmann, Juraj Najdhart, Bela Auer, Drago Ibler, i Vladimir Turina iz Hrvatske, te nekoliko srpskih, slovenskih (sedmorica predvođena Edvardom Ravnikarom) i poljskih arhitekata i jedan Rus.[7] Le Corbusier ih je nazivao 'slavenskom epohom' - Époque slave.[8]
Nakon Drugog svjetskog rata Neidhart se s njim našao nekoliko puta u Parizu, a zatim mu je poslao svoj urbanistički projekt revitalizacije i nove izgradnje Marijina dvora u Sarajevu. Taj dokument Le Corbusier je detaljno proučavao, o čemu svjedoče neki komentari koje je zapisao plavom bojom na Neidhardtovoj dokumentaciji.
Ernest Weissmann prvo je radio kod slavnog arhitekta Adolfa Loosa, onda je prešao kod Le Corbusiera, a zatim je kao visoko pozicionirani UN-ov službenik sjedio uz Le Corbusiera i projektanta iz Brazila, Oscara Niemeyera u projektnom timu za sjedište UN-a.
Za Vladimira Turinu nije se znalo da je, nakon usavršavanja kod Le Corbusiera sredinom 1930-ih, ostao s njim u kontaktu i nakon Drugog svjetskog rata. U ljeto 1949. Turina je Le Corbusieru napisao prvo pismo, u kojem mu je poslao projekt Dinamova stadiona koji je projektirao zajedno s Franjom Neidhardtom. Iz te saradnje proizašlo je i prevođenje Le Corbusier-ovih djela na hrvatski jezik.
Jugoslavensko građevinarstvo dugo se oslanjalo na arhitekturu i urbanizam Le Corbusier-a. On sam je primijetio da su graditelji Novog Beograda bili fokusirani isključivo na oblikovne principe, i da su stvorili hladne i pretrpane betonske blokove, kompletno lišene većine centralnih funkcija.
LiteraturaUredi
- Ivanković, Vedran (2016). Le Corbusier i hrvatska škola arhitekture. Zagreb : EPH media - (Biblioteka Hrvatska moderna). ISBN 978-953-338-169-5. https://library.foi.hr/m3/kd1.php?B=20&sqlx=84409&ser=&sqlid=20&sqlnivo=&css=&H=&U=*HRVATSKA.
- Radović Mahečić, Darja (2007). Moderna arhitektura u Hrvatskoj 1930-ih / Modern architecture in Croatia 1930’s. Školska knjiga, Zagreb. https://www.mvinfo.hr/knjiga/3543/moderna-arhitektura-u-hrvatskoj-1930-ih-modern-architecture-in-croatia-1930-s.
- Ivanković, Vedran (2007). ANALIZA MODERNE ARHITEKTURE 1950-IH U HRVATSKOJ I EUROPI NA PRIMJERU VIŠESTAMBENIH ZGRADA DRAGE GALIĆA I LE CORBUSIERA. Sveučilište Josipa Jurja Strossmayera u Osijeku, Građevinski i arhitektonski fakultet Osijek (znanstveni rad - pregledni rad). https://repozitorij.unios.hr/islandora/object/gfos%3A796.
- Curtis, William J R (2006). Le Corbusier -Ideas and Forms. London & New York: Phaidon Press. ISBN 0-7148-2790-8.
ReferenceUredi
- ↑ "Le Corbusier". Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Le-Corbusier. pristupljeno 13. 9. 2018.
- ↑ Curtis (2006), p. 93
- ↑ Villa Savoye à Poissy: Tourism Industry. Centre des monuments nationaux. Retrieved on January 19, 2011. (French)
- ↑ Courland, Robert. Concrete Planet. Prometheus Books, Amherst, NY. (2012) page 326.
- ↑ Larousse, Éditions. "Encyclopédie Larousse en ligne – Charles Édouard Jeanneret dit Le Corbusier". larousse.fr. http://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Le_Corbusier/129220.
- ↑ "Theodore Dalrymple - The Architect as Totalitarian - Le Corbusier’s baleful influence". https://www.city-journal.org/html/architect-totalitarian-13246.html. pristupljeno 13. 9. 2018.
- ↑ "Krešimir Galović - HRVATSKA MODERNA ARHITEKTURA OD IDEJE, FUNKCIJE I APSTRAKCIJE DO NOVE TRADICIJE". http://kgalovic.blogspot.com/2014/03/hrvatska-moderna-arhitektura.html. pristupljeno 13. 9. 2016.
- ↑ "Nina Ožegović - Otkrivene tajne veze vuka samotnjaka Le Corbusiera i hrvatskih arhitekata". https://www.tportal.hr/kultura/clanak/otkrivene-tajne-veze-vuka-samotnjaka-le-corbusiera-i-hrvatskih-arhitekata-20160623. pristupljeno 13. 9. 2018.
