Klan (engleski: clan, od škotskogelskog: clann, od staroirskog: cland=plod, fetus[1]) je vrsta društvene grupe koja se koristi kao organizacijska forma u brojnim tradicijskim društvima.[2] To je društvena grupa u kojoj se osjećaj zajedničke pripadnosti bazira na porijeklu od zajedničkoga pretka.[3]

Klan
Clan
Logo škotskog klana Campbell
Logo škotskog klana Campbell
Logo škotskog klana Campbell

Karakteristike

uredi

Krvno srodstvo se najčešće izvodi samo preko jedne linije, ili preko muške ili ženske. Klanovi su obično, ali ne i uvijek - egzogamni, što znači da je brak unutar klana je zabranjen i smatra se oblikom incesta. Klanovi se mogu dijeliti u podklase ili rodove, a genealoški zapisi ili mitovi mogu se izmijeniti kako bi se prihvatili novi članovi koji nemaju biološki odnos prema klanu.[2]

Gotovo do kraja 20. vijeka, klanovi su bili fenomen koji je jako interesirao antropologe, ali je odtad opao interes za njih u analizama kulturne organizacije. Iz funkcionalne perspektive - klanovi pomažu u ujedinjavanju grupa raskidanjem sa svim drugim formama društvene organizacije, kao što su život u nekom naselju, rodbinski odnosi nakon braka, vezanje uz vršnjake.[2] Saveznički klanovi uglavnom pomažu jedni drugima u odbrani i materijalno ako treba. Neki klanovi izražavaju svoje jedinstvo tako što imaju zajednički amblem, koji može predstavljati predka ili zajedničko porijeklo članova.[2]

Klan se danas najčešće vezuje uz Škotski Highlands i njihove klanove.[1]

U suvremenom žargonu - klan ima pejorativno značenje i odnosi se na pojave, najčešće neformalnog i neslužbenog formiranja zatvorenih grupa (klika) u organizacijama radi monopoliziranja odlučivanja i isključivanja drugih članova organizacije na donošenje odluka.[3]

Povezano

uredi

Izvori

uredi
  1. 1,0 1,1 Clan (engleski). Merriam Webster. Pristupljeno 20. 9. 2019. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Clan, kinship group (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 20. 9. 2019. 
  3. 3,0 3,1 Klan (hrvatski). Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 20. 9. 2019. 

Vanjske veze

uredi