Kalip iz Kizika
Kalip (latinski: Callippus ili Calippus; grčki: Κάλλιπος; oko 370. pne. - oko 300. pne.), bio je grčki astronom i matematičar.
Rođen je u Kiziku, učio je kod Eudoksa iz Knida na Platonovoj Akademiji. Takođe je radio i sa Aristotelom na Liceju, što znači da je bio aktivan u Atini pre Aristotelove smrti 322. Osmatrao je kretanja planeta i pokušao da upotrebi Eudoksov obrazac povezanih sfera da objasni njihovo gibanje. Ali, našao je da 27 sfera nije dovoljno za to, pa ih je dodao još sedam i dobio ukupno 34. Prema opisu u Aristotelovoj Metafizici (XII.8), dodao je dve sfere za Sunce, dve za Mesec i po jednu za Merkur, Veneru i Mars.
Pažljivo je merio dužine godišnjih doba, našao je da iznose (počevši od prolećne ravnodnevice) 94, 92, 89 i 90 dana. Ova varijacija u godišnjim dobima implicira varijaciju u brzini Sunca, koja se zove solarna anomalija. Takođe je nastavio delo Metona Atinskog - merenje dužine godine i konstrukciju preciznog lunisolarnog kalendara. Metonski ciklus ima 19 tropskih godina i 235 sinodičkih meseci u 6940 dana. Kalipski ciklus je bolje od Metonovog ciklusa sinhronizovao lunarne i solarne godine, time što je izostavio jedan dan u 4 Metonova ciklusa (76 godina), čime je kalipski 19-godišnji ciklus dobio dužinu od 6939 i ¾ dana, ili tačno 365 i ¼ dana po godini, skoro tri stoleća pre julijanskog kalendara.
Deljenje Metonovog i Kalipovog perioda sa 235 daje dužine njihovih kalendarskih meseci, koje odstupaju za 1,9 minuta odn. 22 sekunde od tačne vrednosti. Nema dokaza da je iko znao za kasniji kanonski Vavilonski mesec dužine 29 dana, 12 sati i 44+1/18 minuta, do 3. veka pne., kada su i Meton i Kalip bili mrtvi. Kalip je započeo svoj prvi ciklus na letnju dugodnevicu 330. pne. (28. jun/lipnja po proleptičkom julijanskom kalendaru). Kasniji astronomi su koristili ove cikluse za datiranje osmatranja. Kalipov 76-godišnji ciklus lunisolarnog kalendara se pojavljuje na Antikiterskom mehanizmu, starogrčkom astronomskom računalu i osmatračkoj spravi iz 2. stoleća pne., jer Mehanizam ima brojčanik za Kalipov ciklus a "76 godina" se pominje u grčkom tekstu uputstva za upotrebu ovog starog uređaja.
Izvori uredi
- Kieffer, John S. "Callippus." Dictionary of Scientific Biography 3:21-22.
Eksterni linkovi uredi
(na engleskom:)