Ivan Dragušin
Ivan Dragušin (Jovan Dragušin) bio je bugarski plemić i ktitor koji je postao dio srpske aristokracije u srednjem veku.
Biografija uredi
Bio je sin gospe Marina Smilec, kćeri bugarskog cara Smileca, te Aldimira, pripadnika bugarske dinastije Terteroviča. Tetka mu je s majčine strane bila Teodora Smilec, kraljica Srbije, žena Stefana Dečanskog, te majka Stefana Dušana - zbog čega ga je kasniji car Dušan nazivao "pravim bratom" i dao mu status istaknutog vladara u Dušanovom carstvu.
Freske iz razdbolja između 1343. i 1345. godine nađene su tokom restauracije srednjovekovne crkve "Sv. Jurja" u današnjoj Severnoj Makedoniji '80-ih godina 20. veka. U punoj veličini i s popratnim detaljnim natpisima prikazuju Stefana Dušana, njegovu ženu Jelenu Bugarsku, prestolonaslednika Stefana Uroša V – a ispod njihovih slika prikazan je i Ivan Dragušin sa svojom suprugom Anom i njihovim detetom. Nasuprot njega prikazana je njegova majka Marina u ulozi časne sestre Marije, koja u rukama drži umanjeni model crkve s portretima drugih ktitora dinastije Nemanjića. Iz slika je jasno da je Ivan Dragušin zauzimao izuzetno visok položaj u hijerarhiji države i pre nego što je proglašena kraljevinom.
Godine 1314. životne sudbine dvojice rođaka - Ivana Dragušina i Stefana Dušana - ispreplele su se u Carigradu, gde su u izgnanstvu živele porodice Stefana Dečanskog, njegovih rođaka i rođaka Marine Smilec. Dragušin i njegova majka Marina preselili su se u kraljevinu Rašku kada je 1321. godine Dečanski preuzeo njeno prestolje. Samo godinu dana kasnije umrla je Teodora Smilec, a Dečanski se ponovo ženio predstavnicom dinastije Paleolog – Marijom Paleolog.
Istraživači su mišljenja da prestolonaslednik mrzi svoju maćehu i da je više vezan za tetku Marinu, koja mu postaje "druga majka", kako ju je nazivao. U proleće 1331. godine, odmah nakon Velbaždske bitke, na prestolje je stupio Stefan Dušan, koji je među vlastelom skovao zaveru za svrgavanje oca s prestolja. Nakon uspeha svoje zavere sazvana je narodna skupština na kojoj je kraljevski dvor Nemanjića prognao Stefana Dečanskog u Zvečan, gde je stari kralj nešto kasnije umro.
Ivan Dragušin je zajedno s majkom ostao da živi u području Crne reke u Raškoj kraljevini (koja je kasnije prerasla u Dušanovo carstvo). Umro je pre februara 1340. te je pokopan u Kavadarcima. Ostali naslednici dinastija kojima je pripadao ili bio povezan (Terteroviči, Smiletoviči) nastavljaju uživati isključive privilegije, dobivaju naslove i zemljišne posede.[1]
Izvori uredi
- ↑ Matanov, Hristo (1986). „Югозападните български земи през XIV век” [Jugozapadne bugarske zemlje u 14. veku]. Sofija. str. 30.
Literatura uredi
- Pavlov, Plamen (2005). Бунтари и авантюристи в средновековна България [Buntovnici i pustolovi u srednjovekovnoj Bugarskoj]. Varna: LiterNet.
Vanjski linkovi uredi
- Ovčarov, Nikolaj (2007). „Надгробен надпис разкрива царски драми” [Grobni natpis otkriva kraljevske drame]. Arhivirano iz originala na datum 13. februara 2012.