Grbavica (Novi Sad)

Za ostale upotrebe, v. Grbavica.

Grbavica gradska četvrt Novog Sada.

Grbavica
Grbavica
Grad	Novi Sad
Grbavica Grbavica (Novog Sada)

Položaj naselja

Grbavica, Bulevar cara Lazara

Dobrodošli na Grbavicu - bilbord na francuskom jeziku na Grbavici, postavljen tokom muzičkog festivala EXIT 2010

Istočnu granicu Grbavice čini Bulevar oslobođenja, južnu granicu čini Bulevar cara Lazara, severnu granicu čini Futoška ulica, dok zapadnu granicu čine ulice Vojvode Knićanina, Atanasija Gereskog i Đorđa Servickog.

Susedne gradske četvrti su: Stari Grad na istoku, Sajmište na severu, Liman na jugu i Adamovićevo naselje na zapadu.

U administrativnom smislu, Grbavica se nalazi u sastavu mesnih zajednica „Vera Pavlović“ i „7. juli“. MZ „Vera Pavlović“ obuhvata južne i istočne delove Grbavice, dok MZ „7. juli“ obuhvata Adamovićevo naselje i severozapadne delove Grbavice.

Stanovništvo

Prema podacima preduzeća JKP Informatika Novi Sad, na području Grbavice živi 14.120 stanovnika (2010. godina). MZ „Vera Pavlović“ ima 8.958 stanovnika, a MZ „7. juli“ 11.802 stanovnika. Veći deo stanovnika MZ „7. juli“ živi na Adamovićevom naselju, a manji deo na Grbavici.

Istorija

Grbavica je jedan od starijih delova Novog Sada. U 19. veku, područje Grbavice predstavljalo je gradsku periferiju, a tu je 1800. godine otvoreno Jevrejsko groblje, a zatim 1860. godine i Katoličko groblje.

Današnji naziv naselja nastao je početkom šezdesetih godina 20. veka (1960-61), kada su na ovom prostoru, u današnjim ulicama Vojvođanskoj, Vladimira Nikolića i Vere Pavlović, podizani novi stambeni objekti. Pošto je trebalo ubrzano graditi stanove, tadašnji urbanistički inženjer Milan Cvetkov preuzeo je, u okviru saradnje između Novog Sada i Sarajeva, gotove projekte izrađene za sarajevski kvart Grbavicu. Tako je radni naziv stambenih planova prihvaćen među građanima kao ime za taj deo grada. Danas mnogi ovdašnji stanovnici i ne znaju poreklo imena Grbavica.

Karakteristike naselja

Grbavica je izgrađena na aluvijalnoj terasi Dunava, sa nadmorskim visinama od 76 do 78 m, na nižim delovima leži na zasutim mrtvajama Dunava, a na višim na obalskim gredama, tako da je samo simbolično „grbava“. Uži deo Grbavice je pretežno stambeno područje, a nekadašnje niske kuće sada sve više zamenjuju nove višespratnice.

• 
  Ulica braće Ribnikar
• 
  Ulica Danila Kiša
• 
  Ulica Miše Dimitrijevića

Privreda, poslovanje, javni objekti

Na Grbavici se nalaze sledeći privredno-poslovni i javni objekti:

• Elektrovojvodina
• Novosadska toplana
• JKP Stan
• Limanska pijaca
• Pošta 21102
• Institut za topolarstvo
• Dom zdravlja
• Sedište mesne zajednice "Vera Pavlović"
• Radio "Signal"

Obrazovanje

Visoka tehnička škola strukovnih studija u Futoškoj ulici

Elektrotehnička škola „Mihajlo Pupin“ u Futoškoj ulici

U naselju postoje sledeće obrazovne ustanove:

• Visoka tehnička škola strukovnih studija
• Srednja Elektrotehnička škola "Mihajlo Pupin"
• Srednja Tehnička škola "Jovan Vukanović"
• Srednja Medicinska škola "7. april" (nalazi se na granici Grbavice i Adamovićevog naselja)
• Osnovna škola "Sonja Marinković"
• Osnovna škola "Branko Radičević"
• Škola za osnovno i srednje obrazovanje "Dr Milan Petrović", za decu ometenu u razvoju

Verski objekti i groblja

Na Grbavici se nalaze dva starija gradska groblja: Jevrejsko groblje (otvoreno 1800. godine) i Katoličko groblje (otvoreno 1860. godine). U produžetku Katoličkog groblja nalaze se Evangelističko, Reformatorsko i Avijatičarsko groblje, a navedena groblja od Katoličkog razdvaja takozvani slavoluk.

U naselju postoji Rimokatolička crkva svetog Roka iz 1801. godine, dok se na Katoličkom i Jevrejskom groblju nalaze Katolička odnosno Jevrejska kapela. Na Grbavici se takođe nalazi sedište protestantske verske zajednice Crkva Hrista spasitelja, a u planu je i izgradnja pravoslavne crkve.

Sport

U severnom delu Grbavice delovala je "Streljačka družina 1790", a 1945. godine je na terenima i prostoru strelišta osnovano Sportsko društvo "Eđšeg-Jedinstvo", sa 15 raznih sportskih sekcija. Zbog raznovrsnosti sportova i broja sekcija, ovo društvo je svrstavano u četiri najmasovnija sportska društva bivše Jugoslavije, odmah iza Crvene zvezde, subotičkog Spartaka i Partizana.

Ulice i saobraćaj

Neke od značajnijih ulica na Grbavici su:

• Braće Ribnikar
• Bulevar oslobođenja
• Bulevar cara Lazara
• Vojvode Knićanina
• Vojvođanska
• Gogoljeva
• Danila Kiša
• Lasla Gala
• Puškinova
• Futoška

Kroz samu Grbavicu prolazi autobuska linija br. 13 (Detelinara – Grbavica – Univerzitet), a veliki broj linija (2, 6, 7, 9, 11A, 11B, 12, 52, 53, 54, 55, 56, 60, 61, 62, 64, 68, 69, 71, 72, 73, 74, 76, 77, 78, 79, 80, 84) prolazi granicama naselja, Bulevarom oslobođenja, Futoškom ulicom i Bulevarom cara Lazara.

• 
  Bulevar cara Lazara
• 
  Tolstojeva ulica
• 
  Puškinova ulica
• 
  Ulica braće Ribnikar

Literatura

1. Dr Dušan Popov, Grbavica, Enciklopedija Novog Sada, sveska 6, Novi Sad, 1996.
2. Dragomir Ljubinac, 30 godina Mesne zajednice „7. juli“ u Novom Sadu 1974-2004, monografija, Novi Sad, 2004.
3. Jovan Mirosavljević, Brevijar ulica Novog Sada 1745-2001, Novi Sad, 2002.
4. Jovan Mirosavljević, Novi Sad - atlas ulica, Novi Sad, 1998.
5. Milorad Grujić, Vodič kroz Novi Sad i okolinu, Novi Sad, 2004.
6. Zoran Rapajić, Novi Sad bez tajni, Beograd, 2002.

Povezano

• Gradske četvrti Novog Sada

Vanjske veze

Grbavica (Novi Sad) na Wikimedijinoj ostavi

• Stiže nova Grbavica, a odlazi stara Arhivirano 2007-06-12 na Wayback Machine-u
• Detaljna mapa Novog Sada i Grbavice
• Detaljna mapa Novog Sada i Grbavice Arhivirano 2009-12-31 na Wayback Machine-u
• Mapa Novog Sada i Grbavice Arhivirano 2010-12-06 na Wayback Machine-u