Jerusalimska pravoslavna crkva
Jerusalimska pravoslavna crkva (grč. Πατριαρχείον Ιεροσολύμων; arap. كنيسة القدس الأرثوذكسية) je pomjesna autokefalna crkva. Nalazi se na 4. mjestu u diptihu pravoslavnih crkava. Ima rang patrijaršije.
Jerusalimska pravoslavna crkva
Πατριαρχείον Ιεροσολύμων | |
| Osnovne informacije | |
|---|---|
| Kanonsko priznanje | Kanonski priznata |
| Sjedište | Jerusalim |
| Rezidencija predstojatelja | Jerusalim |
| Kanonska jurisdikcija | Izrael, Palestina, Jordan, Egipat (Sinaj) |
| Autonomne crkve | Sinajska arhiepiskopija |
| Bogoslužbeni jezik | Grčki jezik, arapski jezik |
| Broj | |
| Eparhija | 4 |
| Manastira | 25 |
| Parohija | 65 |
| Vjernika | oko 130.000 |
| Zvanična stranica | www.jerusalem-patriarchate.info |
Istorija
urediCrkva u Jerusalimu osnovana je na dan Pedesetnice, odnosno na dan silaska Svetog duha na apostole. Ona je materinska i kolijevka crkva za sve kasnije pomjesne crkve. Hrišćanstvo se iz Jerusalima proširilo na cijeli svijet. Nazivala se takođe i Sionska crkva. Prvi episkop Jerusalimske crkve je bio apostol Jakov, a vernici su bili prvobitni jevrejski hrišćani.
Nakon Judejskog rata (66—70), Crkva je bila razorena i ustupila je svoje neformalno prvenstvo Rimu.
Od 4. vijeka počelo sa sa njenim postepenim obnavljanjem. Godine 451, odlukom Četvrtog vaseljenskog sabora, episkopu jerusalimskom je data titula patrijarha, a Jerusalimska crkva je postavljena na peto mjesto u vaseljenskom diptihu. Zauzimala je mjesto nakon Rimske, Carigradske, Aleksandrijske i Antiohijske patrijaršije (nakon Velikog raskola iz 1054, stala je na četvrto mjesto).
U 7. vijeku doživjela je pad, što je rezultat arapske najezde.
Kada su došli krstaši (1099), došlo je do protjerivanja pravoslavaca iz hramova i manastira. Patrijarsi jerusalimski su bili prinuđeni da upravljaju Crkvom iz Carigrada.
U periodu od 13. do 15. vijeka, zemlju Palestinu su zahvatili Mameluci koji su uništavali hramove i sveštenstvo s ciljem da iskoriste svaki pomen o hrišćanstvu na tim prostorima. Uništavanje je naročito bilo prisutno nakon pada Vizantije (1453).
Tursko osvajanje Palestine (1517) je označilo početak spokojnog perioda u životu Jerusalimske pravoslavne crkve. Pod otomanskom vladavinom, pravoslavna patrijaršija je učvrstila svoje pozicije u Svetoj zemlji.
Savremeno stanje
urediJerusalimska pravoslavna crkva u svom sastavu ima dvije mitropolije (Ptolemaidsku i Nazaretsku) i jednu arhiepiskopiju — Sinajsku arhiepiskopiju. Obuhvata ukupno 37 hramova i jedan manastir u Jordanu, 17 hramova u Izraelu, 11 u Palestini. Još 24 manastira, od njih 19 malih, postoji u samom Jerusalimu.
Autonomna Sinajska arhiepiskopija, s manastirom Svete Katarine na Sinaju, upravlja se od strane visokoprosvećenog arhiepiskopa sinajskog, faranskog i raifskog. Njegova rezidencija se nalazi u Kairu.
U Jerusalimskoj crkvi ima ukupno 19 arhijereja (većinom Grci). Jerusalimska patrijaršija ima oko 130.000 vjernika (većinom Arapi), a u samom Jerusalimu oko 8.000 vjernika.
Bogosluženja se vrše na grčkom i arapskom jeziku.
Dana 22. avgusta 2005, za jerusalimskog patrijarha je bio izabran Teofil III. Patrijaršijska rezidencija se nalazi u Jerusalimu, a patrijaršijski katedralni sabor je Hram Vaskrsenja Hristova (Grob Gospodnji). Jerusalimskoj patrijaršiji pripada oko 18% jerusalimske zemlje.
