Fail-Safe (roman)
Fail-Safe (sh. Sigurno od pogreške) je roman američkih pisaca Eugenea Burdicka i Harveya Wheelera objavljen 1962. godine, a koji se smatra jednim od najznačajnijih djela inspiriranih Hladnim ratom, odnosno bojaznima kako bi on mogao eskalirati u apokaliptički nuklearni sukob.
| Fail-Safe | |
|---|---|
 korice prvog izdanja | |
| Autor(i) | Eugene Burdick i Harvey Wheeler |
| Država |  Sjedinjene Države |
| Jezik | engleski |
| Žanr(ovi) | triler |
| Izdavač | McGraw-Hill |
| Datum izdanja | 1962 |
| Vrsta medija | štampa (tvrdi i meki uvez) |
| Stranica | 286 |
| ISBN | ISBN 0-07-008927-2 ISBN 0-440-12459-X |
Radnja započinje kada američka Strateška zračna komanda dobije obavijest o tome kako iz Evrope dolazi tajanstveni leteći objekt u američki zračni prostor, a nakon čega se, u skladu sa protokolom i kao mjera predostrožnosti, "Vindicatori", najsuvremeniji nadzvučni strateški bombarderi šalju na unaprijed zadane točke (fail safe) radi eventualnog nuklearnog udara na Sovjetski Savez; kada se ispostavi da je objekt obični putnički avion, bombarderi su opozvani, ali ne prije nego što jedan od njih greškom dobije šifriranu obavijest da je rat otpočeo te, u skladu sa planom, kreće u misiju nuklearnog udara na Moskvu; kada američki predsjednik i vojno vodstvo u Pentagonu to doznaju, pokušavaju ga zaustaviti, ali bez uspjeha, te kako vrijeme ističe, tako se suočavaju sa sve težim i neugodnijim dilemama - da li da nastave sa planom i time riskiraju sovjetsku nuklearnu odmazdu koja bi dovela do međusobno garantiranog uništenja.
Fail-Safe je originalno objavljen u Saturday Evening Postu u tri nastavka - 13, 20. i 27. oktobra 1962. godine - a što je koincidiralo sa Kubanskom raketnom krizom, događajem koji je temi romana dao izuzetnu aktualnost. Roman je doživio brojne pohvale i izuzetan komercijalni uspjeh. Smatra se da je značajno popularizirao koncept prema kome bi sve veće oslanjanje na suvremenu komunikacijsku tehnologiju i nuklearno oružje mogao dovesti do slučajnog izbijanja Trećeg svjetskog rata i uništenja ljudske civilizacije, a što će biti česti motiv u brojnim djelima tokom sljedećih nekoliko decenija Hladnog rata.
Popularnost romana je brzo dovela do toga da postane predmetom hollywoodske ekranizacije, ali i sudskog spora sa britanskim piscem Peterom Georgeom, koji je tvrdio da su autori plagirali njegov roman Red Alert iz 1958. godine. Spor, tokom koga se počela snimati i "suparnički" film (koji će kasnije postati poznat kao Dr. Strangelove) je riješen nagodbom. Filmska verzija Fail-Safea u režiji Sidneya Lumeta i sa Henryjem Fondom u glavnoj ulozi je dobila brojne pohvale, ali je doživjela komercijalni neuspjeh.
Godine 2000. je britanski režiser Stephen Frears adaptirao roman kao istoimenu crno-bijelu televizijsku dramu, koja je, kao jedna od posljednjih takve vrste, uživo emitirana na programu američke TV-mreže CBS.
Literatura
uredi- Tuck, Donald H. (1974). The Encyclopedia of Science Fiction and Fantasy. Chicago: Advent. str. 76. ISBN 0-911682-20-1.