Električni izolator
Izolator je dielektrični materijal koji pruža vrlo veliki električni otpor prolazu slobodnih elektrona (ili jona).
Materijali koji su dobri električni izolatori su vakuum, vazduh, staklo, keramika, plastika, guma i drugi. Zbog toga se izolacija električnih žica i kablova najčešće pravi od gume ili plastike, a visokonaponski vodovi nemaju nikakvu izolaciju osim vazduha. Za metalne, betonske i drvene stubove su povezani preko keramičkih izolatora.
Značajne osobine izolatora su njegov otpor (tipično reda gigaoma) i naponska izdržljivost (otpornost na napon prije probijanja iskre).
Na nivou atomske strukture, izolatori imaju vrlo malo slobodnih elektrona, i više od 4 valentna elektrona u posljednjoj elektronskoj ljusci.
Nadzemne mreže elektroenergetskih vodova uredi
Izolatori su elementi nazdemne mreže elektro energetskih vodova koji služe da omoguće fizičko odvajanje provodnika i stuba i istovremeno omogućavaju montažu provodnika na stub. Izolatori se rade od porcelana, stakla i u novije vrijeme od sintetickih materijala.
Razlikujemo izolatore za:
- niski
- srednji i
- visoki napon.
Izolatori se na stub montira preko nosača i može se mehanički i električno pojačati. Mehanički pojačati izolator znači umjesto jednog upotrijebiti dva ili više, a električno pojačati izolator znači povećati jednominutni podnosivi napon po kiši pri frekvenciji od 50 Hz, za 15 % u odnosu na jednominutni podnosivi napon preostalog dijela voda
Izolatori za niski napon:
- U upotrebi su izolator za noseći stub Ņ95 i izolator za zatezni stub N80
- U srednjenaponskim vodovima (10, 20, 35 kV) upotrebljavaju se potporni i viseći izolatori. Potporni izolatori se pričvršćuju čvrsto u stubnu konstrukciju, a viseći se upotrebljavaju u obliku izolatorskog lanca i slobodno se njišu oko tačke vješanja.
- Potporni izolatori se primjenjuju smao u vodovima srednjeg napona dok se viseći upotrebljavaju i u vodovima srednjeg i visokog napona.
Najpoznatiji potporni izolatori su: Ps i LSP. Ps izolatori su ređe upotrebljavaju u odnosu na LSP, jer su LSP izolatori znatno bolje mehaničke čvrsoće i izolacione moći i mogu da idu na sve vrste regulisanog i ne regulisanog terena.
Literatura uredi
- Principles of Electric Circuits, 7th edition, Thomas I. Floyd, Prentice Hall, ISBN 0-13-098576-7, strane 25 do 27
