Diplomatski pasoš
Diplomatski pasoš ili putovnica je posebna putna isprava koja se izdaje državnim predstavnicima i drugim licima sa diplomatskim statusom u cilju zaštite i dokazivnja diplomatskog statusa. Namena i priroda ove putne isprave su definisani pravilima međunarodnog javnog prava. Osnovni dokumenti kojima se reguliše status nosioca diplomatskog pasoša su Bečka konvencija o diplomatskim odnosima iz 1961. godine, a kada se radi o međunarodnim diplomatama u sistemu Ujedinjenih nacija, Opšta konvencija o privilegijama i imunitetima UN iz 1946. godine. Nosilac diplomatskog pasoša ima puni diplomatski imunitet i diplomatske privilegije u državi u kojoj vrši svoje funkcije ili u kojoj službeno boravi. Status lica sa ovim dokumentom pri neslužbenom boravku u trećoj državi je regulisan pre svega so domaćim pravom i praksom te države.
Pored članova diplomatskog kora, članovi njihovih porodica koje su deo istog domaćinstva u državi akreditacije isto tako poseduju diplomatski pasoš i ako je to predviđeno domaćim zakonodavstvom isti poseduju i diplomatske lične karte ili legitimacije koje se izdaju licima sa diplomatskim statusom. Diplomate Ujedinjenih Nacija i specijalizovanih agencija na UN-a poseduju poseben vid na diplomatskog pasoša Ujedinjenih nacija (United Nations Laissez-Passer). Takva putna isprava se izdaje saglasno članu VII od Opšte konvencije o privilegijama i imunitetima UN iz 1946. godine. U ovom dokumentu je izričito formulisano da se diplomatski status i koriščenje diplomatskih privilegija i imuniteta daje isključivo u funkciji vršenja dužnosti i funkcija međunarodne organizacije. Slični vid putne isprave je službeni pasoš. Službeni imuniteti i službene privilegije su sadržane u Konvenciji o konzularnim odnosima iz 1963. godine.
U Republici Srbiji je Pravilnikom Ministarstva spoljnih poslova regulisano koje kategorije mogu posedovati diplomatski pasoš. Pored diplomatskog personala ministarstva spoljnih poslova, odnosno lica sa statusom od atašea i sekretara do savetnika i ambasadora, diplomatski pasoš poseduju Predsednik Republike, Premijer, minstri u Vladi, Predsednik skupštine i predsednici najviših pravo-sudnih tela Republike Srbije, najviši organi bezbednosnih i obaveštajnih službi, kao i druga lica kojima se diplomatski status daje diskrecionim pravom u cilju vršenja poslova od interesa za Republiku Srbiju u instranstvu.
Literatura uredi
- Anthony Aust (2005): Handbook of International Law, Cambridge University Press, ISBN 9781139447461
- Igor Janev (2015): Uvod u diplomatiju, AGM, ISBN 978-86-86363-64-0