Wikipedija

Dalton Trumbo

Džejms Dalton Trambo (9. decembar 1905—10. septembar 1976.) je bio američki scenarista i pisac. Neki od njegovih filmova su Praznik u Rimu, Egzodus, Spartak... Kao član Holivudske desetke i zato što je odbio da svedoči 1947. tokom istraživanja uticaja komunista na filmsku industriju, postavljen je na Holivudsku crnu listu. Pošto je bio na crnoj listi, nije moga da objavljuje svoja dela, ali je nastavio da piše u tajnosti i osvojio je dva Oskara. Oskare je dobio za filmove Praznik u Rimu (1953) i Hrabri (1956), koje je napisao pod pseudonimom.[1][2] Javno priznanje da je Trambo napisao scenaraio za filmove Egzodus i Spartak označava kraj Holivudske crne liste.[3] Nakon ove objave je dobio priznanja i za ostale scenarije koje je pisao dok mu je bilo zabranjeno da piše.[4][5]

Dalton Trumbo
Trumbo na saslušanju pred kongresnim Odborom za antiameričke ativnosti 1947. godine
Biografske informacije
RođenjeJames Dalton Trumbo
(1905-12-09)9. 12. 1905.
Montrose, Colorado, SAD
Smrt10. 9. 1976. (dob: 70)
Los Angeles, SAD
SupružnikCleo Beth Fincher
(1938–1976; njegova smrt)
Djeca
Profesionalne informacije
Zanimanjescenarist i režiser
Znamenita djela

Rani život

uredi

Trambo je rođen u Montrouzu u Koloradu 9. decembra 1905. Sa porodicom se 1908. godine seli u Grand Džankšon.[6] Njegova porodica vodi poreklo od Švajcarskih imigranata koji su se doselili u Virdžiniju 1736.[7] Studirao je dve godine na Univerzitetu Kolorada u Bolderu gde je pisao za studentski časopis, studentske novine i godišnjak.

Pakovao je hleb u jednoj pekari u noćnoj smeni u Los Anđelesu. Ovo je radio devet godina dok je studirao na Univerzitetu Južne Kalifornije. Tokom ovog perioda je napisao nekoliko filmova, 88 kratkih priča i 5 romana, koji nisu objavljeni.[8]

Karijera

uredi

Početak karijere

uredi

Trambo je počeo svoju autorsku karijeru ranih 1930-ih, kada su neki njegovi članci objavljeni u poznatim časopisima.[9] Godine 1934. je postao generalni urednik časopisa Holivudski gledalac, ali je ubrzo napustio funkciju kako bi postao čitalac u odeljenju priča Varner Bros studioa.[8]

On je napisao njegov prvi objavljen roman 1935. godine. Roman je bio o gradu i njegovim ljudima, socijalo realističkog stila. Počeo je da radi na filmovima 1937. godine, ali je nastavio da piše prozu. Njegov anti-ratni roman "Džoni je krenuo u rat" je bio proglašen za najoriginalniju knjigu 1939.[10] Trambo je inspiraciju za roman dobio iz članka koji pročitao pre nekoliko godina, o poseti Edvarda VIII bolnici. Tamo je posetio kanadskog vojnika, koji je izgubio sve udove tokom Prvog svetskog rata.[11]

Krajem 1930-ih i početkom 1940-ih godina, Trambo je postao jedan od najplaćenijih pisaca Holivuda. Zarađivao je oko 4.000$ nedeljno tokom pisanja,[12] odnosno oko 80.000$ godišnje.[8]

Politička karijera

uredi

Trambo se pridružio Komunističkoj partiji Sjedinjenih Američkih Država 1940-ih, iako se nije učlanio u stranku sve do 1943. godine.[12][13] Zalagao se za političku izolaciju Sjedinjenih Američkih Držva i napisao je roman Neverovatni Endru, u kom se duh Endrua Džeksona pojavljuje da upozori SAD da se ne meša u Drugi svetski rat. Nakon napada Nemačke na Sovjetski Savez 1941. godine, Trambo i njegov izdavač su odlučili da odlože drugo izdanje Džoni je krenuo u rat do kraja rata.

U članku iz 1946. godine pod nazivom Ruska pretnja, Trambo je pisao sa tačke gledišta građanina Rusije posle Drugog svetskog rata.[14] Tvrdio je da će Rusi biti sumnjičavi prema vojsci Sjedinjenih Američkih Država koja ih okružuje tokom perioda kada se gledalo sa sumnjom na komunističke zemlje.[15] Završio je članak rečenicom "Ako bih ja bio Rus...bio bih zabrinut i zalagao bih se da moja vlada preduzme mere odmah protiv toga. Ovako se to verovatno čini Rusima danas".[14] On je tvrdio da su Sjedinjene Američke Države pretnja Rusiji, a ne da su Rusi "crvena pretnja".

Kasnije karijera

uredi

Crna lista je postepeno slabila. Uz podršku reditelja Oto Premingera, Trambo je pomenut kao scenarista za film Egzodus 1960. godine. Ubrzo nakon toga, Kirk Daglas je objavio da Trambo piše scenario za Stenli Kjubrikov film Spartak (1960).[16] Ovaj događaj se smatra početkom kraja crne liste. Godine 2011. je dobio je pun kredit za scenario filma "Praznik u Rimu".

Jedan od poslednjih filmova koje je Trambo napisao, Izvršna radnja (1973) se zasniva na ubistvu Kenedija.[17]

Akademija je 1975. godine zvanično priznala Tramba kao dobitnika Oskara za film Hrabri, i uručila mu je kip.

Lični život

uredi

Trambo se 1938. godine oženio sa Kleo Finčer. Ona je rođena u Freznou 17. jula 1916. godine, a kasnije se preselila u Los Anđeles. Kleo Trambo je umrla u svojoj 93. godini u oktobru 2009. godine u oblasti zaliva grada Los Altosa. Tada je živela sa mlađom ćerkom, Mici.[18][19]

Imali su troje dece: reditelja i pisaca Kristofera Tramboa, koji je postao ekspert u Holivudsku crnu listu;[20] Melisu, poznatu kao Mici, fotografa; i Nikola Tramboa, psihoterapeuta.[21]

Smrt i nasleđe

uredi

Trambo je umro u Los Anđelesu od srčanog udara u svojoj 70. godini, 10. septembra 1976. Donirao je svoje telo za naučna istraživanja.[22]

Trabo je 1993. godini posthumno dobio Oskara za pisanje "Praznika u Rimu" (1953). Nagrada je prethodno dodeljena Ijan Meklelan Hanteru, koji je bio Trambov paravan.[23] Napravljena je nova statua, jer je Hanterov sin odbio da preda statu koju je njegov otac dobio.[24]

Film zasnovan na njegovom životu, Trambo, je objavljen u novembru 2015. godine. U filmu ga je glumio Brajan Kranston.[25] Za njegovu ulogu Tramboa, Kranston je bio nominovan za Oskara za najbolju mušku ulogu na 88. dodeli Oskara. Nagradu je ipak dobio Leonardo Dikaprio za glavnu ulogu u filmu Povratnik.

Reference

uredi
  1. ↑ „AMPAS Press Release”. Arhivirano iz originala na datum 2007-10-08. Pristupljeno 2016-06-07. 
  2. ↑ „AMPAS Oscar Trivia”. Arhivirano iz originala na datum 2009-12-16. Pristupljeno 2016-06-07. 
  3. ↑ Rapold, Nicolas (4 November 2015). „‘Trumbo’ Recalls the Hunters and the Hunted of Hollywood”. Pristupljeno 22. 12. 2015. 
  4. ↑ Cheryl Devall, Paige Osburn (19. 12. 2011). „Blacklisted writer gets credit restored after 60 years for Oscar-winning film”. 89.3 KPCC. Pristupljeno 20. 12. 2011. 
  5. ↑ Verrier, Richard (19. 12. 2011). „Writers Guild restores screenplay credit to Trumbo for 'Roman Holiday'”. Los Angeles Times. Pristupljeno 20. 12. 2011. 
  6. ↑ Peter Hanson, Dalton Trumbo, Hollywood Rebel: A Critical Survey and Filmography, McFarland, (2007). str. 12
  7. ↑ Additional Dialogue; Letters of Dalton Trumbo, 1942-1962, edited by M. Evans, Lippincott, 1970, footnote #10. str. 26
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Well, Martin (9. 9. 1976). „Dalton Trumbo, 70, Dies: Blacklisted Screenwriter”. Washington Post. 
  9. ↑ „Dalton Trumbo”. Spartacus Educational. Pristupljeno November 16, 2013. 
  10. ↑ "1939 Book Awards Given by Critics: Elgin Groseclose's 'Ararat' is Picked .
  11. ↑ Sparknotes.com.
  12. ↑ 12,0 12,1 Nordheimer 1976
  13. ↑ Victor Navasky, Naming Names, New York: Viking, 2003
  14. ↑ 14,0 14,1 Trumbo, Dalton (26. 5. 1946). „The Russia Menace”. Script Magazine. Pristupljeno November 16, 2013. 
  15. ↑ Trumbo, Dalton (26. 5. 1946). „The Russia Menace”. Script Magazine. Pristupljeno November 16, 2013. 
  16. ↑ Trumbo (2007) na sajtu IMDb Retrieved April 25, 2010.
  17. ↑ Steve Jaffe, technical adviser|Warner Bros. publications |"Executive Action" (1973)
  18. ↑ Personal friend
  19. ↑ McLellan, Dennis (18. 10. 2009). „Cleo Trumbo dies at 93; wife of blacklisted screenwriter Dalton Trumbo”. Los Angeles Times. 
  20. ↑ McLellan, Dennis (12. 1. 2011). „Christopher Trumbo dies at 70; screen and TV writer whose father was blacklisted”. Los Angeles Times. Pristupljeno 15. 12. 2011. 
  21. ↑ Michael Cieply (11. 9. 2007). „A Voice From the Blacklist: Documentary Lets Dalton Trumbo Speak”. The New York Times (New York). Pristupljeno 4. 1. 2008. 
  22. ↑ Nordheimer, Jon (11. 9. 1976). „Dalton Trumbo, Film Writer, Dies. Oscar Winner Had Been Blacklisted”. New York Times. Pristupljeno 18. 6. 2008. »Dalton Trumbo, the Hollywood screen writer who was perhaps the most famous member of the blacklisted film industry authors called 'the Hollywood Ten,' died of a heart attack early today at his home here. He was 70 years old. He donated his body to science. ... it was Otto Preminger, the director, who broke the blacklist months later by publicly announcing that he had hired Mr. Trumbo to do the screenplay ...« 
  23. ↑ "Great To Be Nominated" Enjoys a "Roman Holiday" AMPAS
  24. ↑ The Television Horrors of Dan Curtis: Dark Shadows, The Night Stalker and Other Productions, 1966-2006; Jeff Thompson; McFarland Publishing, 2009; Pg. 90
  25. ↑ "'Trumbo's' Dean O'Gorman plays Kirk Douglas and earns praise from the legend", Los Angeles Times, October 30, 2015

Literatura

uredi

Vanjske veze

uredi
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Dalton_Trumbo&oldid=42281655