Julski ultimatum
Austro-ugarski ultimatum Srbiji ili Julski ultimatum bio je ultimatum upućen vladi Srbije 23. jula 1914. godine, posle Sarajevskog atentata.
Austrougarska vlada nije optužila Srbiju da je direktno kriva za Sarajevski atentat, već da je srpska vlada "tolerisala makinacije kojekakvih društava i udruga uperenih protiv Monarhije, nedoličan jezik štampe, veličanje počinitelja nepodopština, sudjelovanje časnika i dužnosnika u subverzivnoj agitaciji" .[1]
U Srbiji se govorilo da se njegovi zahtevi ne mogu ispuniti i da je ultimatum samo način za stvaranje povoda za rat. Od deset zahteva što ih je Austro-Ugarska postavila za suzbijanje tih aktivnosti, Srbija je prihvatila sve osim jednoga, koji bi iziskivao dolazak austrougarskih istražnih sudija i policajaca u Srbiju da vode istragu na njenoj teritoriji.[1]
Kada je Srbija odbila ultimatum, Austro-Ugarska joj je objavila rat, koji će postati prvi svetski rat.
Zahtevi
urediAustro-Ugarska tražila je od Srbije sledeće:
- Da spreči izdavanje publikacija koja podstiču mržnju i neprijateljstvo prema Austro-Ugarskoj.
- Da momentalno raspusti organizaciju Narodna odbrana, i da isto postupi i sa drugim organizacijama koje učestvuju u propagandi protiv Austro-Ugarske.
- Da iz javnog obrazovanja ukloni sve što bi moglo da služi za podsticanje propagande protiv Austro-Ugarske.
- Da iz vojske i administracije uopšte ukloni sve oficire koji su krivi za propagandu protiv Austro-Ugarske, a imena tih oficira dostavi vlasti Austro-Ugarske.
- Da prihvati učešće austro-ugarskih organa vlasti u suzbijanju subverzivnih delatnosti protiv Austro-Ugarske na teritoriji Srbije.
- Da preduzme sudski postupak protiv saučesnika Sarajevskog atentata koji su na srpskoj teritoriji, uz pomoć i uputstva austro-ugarskih organa.
- Da momentalno uhapsi dve imenovane osobe koje su upletene u atentat po istrazi koju je preliminarno sprovela Austro-Ugarska.
- Da efikasnim merama spreči nelegalni prenos oružja i eksploziva preko granice.
- Da uputi Austro-Ugarskoj objašnjenja povodom izjava visokih srpskih zvaničnika u Srbiji i inostranstvu, koji su izrazili neprijateljstvo prema Austro-Ugarskoj.
- Da bez odlaganja obavesti Austro-Ugarsku o ispunjavanju ovih obaveza.
Odgovor
urediSrpska vlada je uslovno prihvatila sve zahteve ultimatuma, sem tačke broj 6 koja je zahtevala mešanje austro-ugarskih organa u sudski postupak, jer bi to predstavljalo kršenje ustava i suvereniteta Srbije.