Progoni kršćana

Progoni kršćana predstavljaju progone osoba čiji je glavni motiv njihova kršćanska vjera, odnosno fizičke radnje - bilo od strane države ili pojedinaca - koji u svom korijenu imaju netoleranciju prema kršćanstvu kao religiji.

Kršćanstvo se sa progonima susretalo od svojih samih početaka, pa su tako rani kršćani još kao jevrejska sekta u 1. vijeku bili metom progona od drugih Jevreja, a potom od vlasti Rimskog Carstva. Progoni su se nastavili sve do početka 4. vijeka kada je kršćanstvo legalizirano odlukom cara Konstantina.

Kršćanski misionari i preobraćenici na kršćanstvo su potom, nastojeći širiti kršćanstvo na nova područja, često postajali predmetom progona, a ponekad u tome postajali mučenicima. Podjela kršćanstva na međusobno suprotstavljene denominacije je, pak, dovela do toga da kršćani postaju metom progona od strane drugih kršćana, a za što brojne primjere pruža Reformacija u 16. vijeku.

U 20. vijeku su kršćani bili progonjeni u komunističkim, odnosno službeno ateističkim državama kao što je SSSR. Također su dan-danas progonjeni od strane radikalnih muslimana i hindusa u mnogim državama Azije.

Historija

Progoni kršćana u Rimskom Carstvu

Glavni članak: Progoni kršćana u Rimskom Carstvu

Tacit i Suetonije, istoričari carskog dvora, koji su potpuno prezirali hrišćane, pominju tu grupu prevashodno kao metu zvaničnog progona. U opisivanju Neronovog života, Suetonije kaže »da su kažnjeni hrišćani, klasa ljudi posvećena novom i štetnom sujeverju«.^[1] Tacit dodaje svojim opaskama o požaru u Rimu:

Prvo su bili uhapšeni oni pripadnici sekte koji su priznali; zatim, posle njihovog priznanja, veliki je broj bio osuđen, ne toliko zbog podmetanja požara koliko zbog mržnje prema ljudskom rodu. A kraj im je propraćen porugom: pokrili su ih kožom divljih zveri i rastrgli su ih psi; ili su bili pričvršćeni na krstove, i kad se spustio mrak zapaljeni su da posluže kao buktinje. Neron je ustupio svoje vrtove za tu predstavu ...^[2]

Tacit tumači Neronovo ponašanje kao njegovu potrebu za žrtvenim jarcem. Hrišćanska grupa imala je sva obeležja zavere.^[3] Pre svega, bili su sledbenici čoveka optuženog za mađiju^[4], koji je zbog mađije i izdaje pogubljen; drugo, bili su »ateisti«, koji su odbacivali kao »demone« bogove zaštitnike blagostanja rimske države — čak i genij (božanski duh) samog cara; treće, pripadali su ilegalnom društvu. Pored ovih dela koje je policija mogla da potvrdi, širili su se glasovi da njihova tajnost krije zverstva: njihovi neprijatelji su govorili da u njihov ritual spada jedenje ljudskog mesa i pijenje ljudske krvi, praksa za koju su obično optuživani mađioničari.^[5]

Iako u to vreme nijedan zakon nije posebno zabranjivao prelazak u hrišćanstvo, od svakog sudije koji je čuo da je neko optužen za prelazak u hrišćanstvo zahtevalo se da izvrši istragu.^[6] Ne znajući kako da postupa u takvim slučajevima, Plinije, guverner Bitinije (provincija u Maloj Aziji), pisao je (oko 112. godine) caru Trajanu, zahtevajući razjašnjenje:

Običaj mi je, care gospodare, da podnesem tebi sva pitanja gde nisam siguran kako da postupim. Ko će mi bolje pokazati put ... ? Nisam nikad učestvovao u istragama o hrišćanima; stoga ne znam koji se zločin obično kažnjava i istražuje, a šta se dopušta ... u međuvremenu, ovako sam postupio sa onima koje su mi optužili kao hrišćane. Pitao sam ih da li su hrišćani, i pitao sam ih po drugi i po treći put, uz pretnju kazne. Ako nisu popuštali, naređivao sam da se odvedu i pogube, jer nisam nimalo sumnjao da, bez obzira šta su, zaslužuju da budu kažnjeni zbog tvrdoglavosti i nepokolebljive upornosti... Kao što sam smatrao da je pravo da pustim one koji su rekli da nisu hrišćani niti da su ikad bili, nakon što bi očitali molitvu bogovima po mom uputstvu, i prineli vino i palili mirise tvom kipu koji sam naredio da donesu u sud u tu svrhu i, štaviše, proklinjali su Hrista — što nijednog (tako kažu) pravog hrišćanina ne možeš naterati da čini.^[7]

Trajan je odgovorio odobravajući Plinijev postupak u toj stvari:

Moj dragi Sekunde, tvoj postupak je ispravan u ispitivanju slučajeva onih koji su optuženi kod tebe kao hrišćani, jer zaista ništa se ne može postaviti kao opšte pravilo koje bi sadržalo nešto kao utvrđeni oblik postupka. Njih ne treba tražiti; ali ako su optuženi i osudeni, moraju biti kažnjeni — ali svako ko porekne da je hrišćanin i to potvrdi delom, kao na primer molitvom našim bogovima, dobiće oproštaj zbog svog kajanja, bez obzira na to koliko je bilo sumnjivo njegovo ponašanje u prošlosti.^[8]

Ali Trajan je savetovao Pliniju da ne prihvata anonimne optužbe, »jer one su loš primer i nedostojne su našeg vremena«. Plinije i Trajan su se složili da svako ko odbije gest lojalnosti bogovima mora da sakriva ozbiljne zločine, naročito stoga što je kazna za odbijanje bila neposredno pogubljenje.

Veze

Izvori

↑ Suetonije, Neronov život 6.16.
↑ Tacit, Anali 15.44—2—8.
↑ Videti diskusiju u: R. MacMullen, Enemies of the Roman Order: Treason, Unrest, and Alienation in the Empire (Cambridge, 1966).
↑ M. Smith, Jesus the Magician (San Francisco, 1978).
↑ M. Smith, Jesus the Magician (San Francisco, 1978), str. 81—139.
↑ Za opširniju diskusiju videti: W. H. C. Frend, Martyrdom and Persecution in the Early Church (Oxforđ, 1965; New York, 1967); Frend »The Gnostic Sects and the Roman Empire«, u: Journal of Ecclesiastical History, Vol. V (1954), 25—37.
↑ Plinije, Pisma 10.96.
↑ Plinije, Pisma, 10.97.

Vanjske veze

[1] Suetonije, Neronov život 6.16.

[2] Tacit, Anali 15.44—2—8.

[3] Videti diskusiju u: R. MacMullen, Enemies of the Roman Order: Treason, Unrest, and Alienation in the Empire (Cambridge, 1966).

[4] M. Smith, Jesus the Magician (San Francisco, 1978).

[5] M. Smith, Jesus the Magician (San Francisco, 1978), str. 81—139.

[6] Za opširniju diskusiju videti: W. H. C. Frend, Martyrdom and Persecution in the Early Church (Oxforđ, 1965; New York, 1967); Frend »The Gnostic Sects and the Roman Empire«, u: Journal of Ecclesiastical History, Vol. V (1954), 25—37.

[7] Plinije, Pisma 10.96.

[8] Plinije, Pisma, 10.97.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]