Vevčanski slučaj

Vevčanski protesti ili Vevčanski slučaj (mak. Вевчански случај) je naziv za događaje koji su se u augustu 1987. dogodili na jugozapadu tadašnje SR Makedonije, te predstavljali jedan od prvih većih sukoba tadašnjih vlasti sa stanovništvom tadašnje Jugoslavije u godinama neposredno pred njen raspad.

Povod spora je bila odluka tadašnjih vlasti da se izgradi vodovod kojim bi se voda sa Vevčanskih izvora, kojim se opskrbljivalo mjesto Vevčani, također dovela u susjedno naselje Oktisi. Iako su se tadašnje mjesne zajednice Vevčani i Oktisi formalno složile sa njome, odluka je izazvala nezadovoljstvo dijela stanovnika naselja Vevčani, pogotovo kada su se počele javljati glasine da će se voda također preusmjeriti u Strugu, ali i Elen Kamen, novosagrađeno turističko naselje koje je bilo uglavnom namijenjeno za tadašnju komunističku elitu, odnosno da će zbog toga Vevčani ostati bez vode. Radovi na izgradnji vodovoda su trebali početi 6. augusta 1987. Međutim, pred radnike se ispriječilo nekoliko stotina žitelja Vevčana, uglavnom žena, djece i staraca, koji su blokirali put i, noseći Titove slike, počeli skandirati "Život damo, vodu ne damo". Vlasti su sljedeći dan naredile specijalnim jedinicama milicije da razbiju blokadu, a što su one učinile koristeći palice i fizičku silu. Tom prilikom je bio ozlijeđeno 23 žitelja i 10 milicionera; ukupno 19 žitelja je uhapšeno. Radovi su nastavljeni, a vodovod dovršen 10. augusta.

Vijesti o nasilju su izazvale veliku pažnju ne samo u Makedoniji, nego i u drugim dijelovima Jugoslavije, gdje je veliki dio javnosti simpatizirao žitelje Vevčana kao žrtve tadašnjeg, sve omrznutijeg, komunističkog režima. Podršku stanovnicima Vevčana je pružilo Društvo književnika Slovenije, kao i sudionici Struških večeri poezije. U susjednoj SR Srbiji su sa vevčanskim zbivanjima vukle paralele sa tada aktualnom antibirokratskom revolucijom; sljedeće godine je o događajima u Vevčanima snimljen dokumentarni film pod filmom Hvala na slobodi u režiji Krsta Škanate.