Trasamund
Trasamund (lat: Thrasamundus, rođ. 450. - umro 523. god.) je bio kralj Vandala i Alana od 496. do 523. godine.
Trasamund je bio sin Gentona, sina osnivača vandalske kraljevine u severnoj Africi, kralja Gejseriha. Po Gejserihovom zakonu kraljevski presto se unutar vladarske porodice nasleđivao po načelu seniorijata, odnosno kraljevska kruna je prelazila na najstarijeg muškog člana dinastije. Trasamund je tako 3. septembra 496. godine nasledio rođenog brata Guntamunda.
Novi kralj Vandala važio je za obrazovanog i mudrog čoveka, umerenog u pogledu verske politike. Kao pristalica arijanstva, Trasamund je u početku pokušavao da preobrati pravoslavne darovima i raznim unosnim položajima. Održavao je prijateljske odnose sa vizantijskim carem Anastasijem I koji je zbog svoje monofizitske politike bio neprihvatljiv kao zaštitnik za Trasamundove romanske podanike. Međutim, crkveni raskol (Akakijeva šizma) između Rima i Konstantinopolja je zalečen 519. nakon dolaska Justina I na carski presto. Nakon što se vladar iz dalekog Carigrada ponovo pojavio kao zatočnik pravoslavnih, Trasamund je naredio zatvaranje nekoliko crkava i proterivanje pravoslavnih episkopa na Sardiniju. Diplomate cara Justina su novembra 519. prispele u Kartaginu i zatražile opoziv prognanih. Delegacija nije ništa postigla, ali je otpočela period u toku koga se istočnorimski dvor neprestano mešao u unutrašnje probleme Vandalske kraljevine.
Trasamund je već u vreme stupanja na presto bio udovac i oko 500. godine je oženio se Amalafridom, sestrom ostrogotskog kralja Italije Teodoriha. Odnosi između dvorova u Kartagini i Raveni ipak su se pogoršali nakon 511. godine kada je pretendent na vizigotski presto Gesalih našao utočište kod Trasamunda. Trasamund je dao Gesalihu nešto novca, ali ne i ljudstvo, i dozvolio mu je da se vrati u Hispaniju. Geselih je ubrzo poražen u svom pokušaju da preotme vizigotsku krunu Teodorihovom unuku, tako da je Trasamund putem diplomatske prepiske izgladio odnose sa moćnim ostrogotskim kraljem.
U pogledu odnosa sa Berberima, Trasamund je imao daleko manje uspeha. Kabaon, berberski poglavar, koji je godinama služio Vandale, podigao se na ustanak u Tripolitaniji (danas zapadni deo Libije). Iako paganin, Kabaon je pomogao popravku pravoslavnih crkava koje su Vandali razrušili, tako da je uživao simpatije Romana u severnoj Africi. Trasamund je u nekoliko navrata lično vodio pohode protiv Berbera, ali je vandalska vojska pretrpela težak poraz i Kabaon je praktično uspostavio nezavisnu kraljevinu u zaleđu afričke sredozemne obale. Berberi su čak 523. zauzeli i opljačkali važan lučki grad Leptis Magnu.
Hilderih je 523. bio na samrti i zakleo je svog brata od strica i naslednika Hilderiha da ne dozvoli da se pravoslavnom sveštenstvu vrate pređašnje privilegije i crkvena imovina. Umro je 6. maja iste godine, a Hilderih nije održao svoju zakletvu položenu pokojnom prethodniku.
Reference
uredi- The Prosopography of the Later Roman Empire II: A.D. 395-527, ed. J.R. Martindale, Cambridge 1980, str. 1116 - 1117.
Prethodnik: Guntamund |
Vandalski kraljevi | Nasljednik: Hilderih |