Za ostala značenja, vidi Stav (razvrstavanje).

Stav je socijalizacijom stečena, relativno trajna mentalna dispozicija, koja se ispoljava kao tendencija da se misli, oseća i postupa na određeni način. Psihološku strukturu stava čine tri komponente: saznajna, emotivna i akciona. Stav utiče na opažanje, mišljenje i socijalno ponašanje. Stavovi mogu biti socijalni i lični. Razlikuju se po svojoj čvrstini, stepenu uverenosti, trajanju itd. Ispituju se i mere različitim skalama stavova.[1]

Jung o stavovima

uredi

Prema Jungu, stav predstavlja gotovost psihe, koja može biti svesna ili nesvesna i predstavlja usmerenost, odnosno očekivanje. Pri tome se usmeravaju ljudska pažnja, opažanje, osećanje i mišljenje u određenom pravcu, ali i elimiše iz misaonog polja sve ono što nije u skladu sa njim. Taj pravac je nekakav cilj ili su to tzv. natpredstave, kao što su ideja, princip ili afekt. Svaki svestan stav ima cilj i nameru, a na njega utiču nasledne dispozicije, ego, iskustvo, vaspitanje, društveno okruženje itd. Prema Jungu postoje dva osnovna stava prema realnosti; ekstrovertan koji je pozitivan prema spoljašnjem svetu i introvertan koji je okrenut vlastitom, subjektivnom svetu i potcenjuje objektivnu stvarnost, kao i društvene norme. Međutim, u oba slučaja se nužno mora razviti jednostrani stav i prema Jungu, sadržaji koji ne odgovaraju aktuelnoj orijentaciji svesti se isključuju iz svesnog, ali se prebacuju u nesvesno i obrazuju stav suprotan svesnom. Takve stavove mogu da otkriju snovi i njihovo tumačenje može da koriguje jednostrane stavove. Ovi suprotstavljeni stavovi mogu da se ujedine pomoću arhetipskih „živih simbola“ koji se odlikuju dvosmislenom prirodom koju čine suprotnosti (svesno i nesvesno, racionalno i iracionalno...)[2]

U zavisnosti od principa koji preovladava u stavu, on može biti misaoni (kod ljudi koji slede logiku), osećajni (kod onih koji se rukovode emocijama), perceptivni (baziran na uočenom pomoću čula) itd.[2]

Izvori

uredi
  1. Ovaj članak, ili jedan njegov deo, je izvorno preuzet iz knjige Ivana Vidanovića „Rečnik socijalnog rada“ uz odobrenje autora.
  2. 2,0 2,1 Ž. Trebješanin. 2008. Rečnik Jungovih pojmova i simbola. Hesperia edu. Beograd.