Saturnin (lat. Saturninus, Saturnilus, Satornilus) je bio ranohrišćanski gnostik iz Antiohije u Siriji, koji je živeo krajem I i početkom II veka. Smatra se prvom velikom figurom razvijenog gnosticizma.[1]

Glavni izvor o njegovom životu i učenju je Hipolitovo delo "Pobijanje svih jeresi".

Život

uredi

Saturnil je živeo u Antiohiji u Siriji. Nema mnogo podataka o njegovom životu. Po delima drugih autora možemo zaključiti da je rođen negde krajem 1. veka a da je svoje učenje izlagao oko prve polovine II veka.

Njegov učitelj je bio Menandar iz Samarije, koji je došao u Antiohiju oko g. 70100. Menandar je učio da njegovi sljedbenici neće umrijeti, što se očito veže uz mesijanizam, i predstavljao se kao spasitelj, poslan od nevidljivih eona da spasi ljude.[1]

Saturnin je živeo asketski.[2] Djeluje u Antiohiji oko g. 100130. Hipolit ga povezuje sa gnosticima: Vasilidom, Valentijanom i drugima iz tog perioda. Osnivač je sirijske škole gnosticizma. Njegovi sledbenici su Vasilid i Markion.

Učenje

uredi

Po Saturnilovom učenju, židovski Bog je stvorio sedam anđela, koji su potom stvorili zemlju i čoveka (vidi arhonti). Anđeli su stvorili čovjeka na svoju sliku. Čovjek pod njihovom vlašću puže po zemlji dok mu istinski Bog ne dade dio svoga svjetla.[1]

Isus Hrist je po njemu imao samo prividno a ne ljudsko telo (vidi: doketizam). Saturnil je smatrao da je Hrist gospodar vekova (eona), da je nerođen (agenneton), bestelesan (asomaton) i bez oblika (aneideon) i da samo izgleda kao čovek.[3]

Saturnil osuđuje ženidbu, koja dolazi od Sotone, a neki njegovi učenici ne jedu meso. On je prvi (prema Ireneju) načinio podjelu ljudi na dvije vrste: jedni su dionici nebeskog svjetla, a drugi nisu. Njegov dualizam i asketizam imaju korijene u heterodoksnom židovstvu, u ezoteričkom komentiranju knjige Postanka.[1]

Izvori

uredi

Povezano

uredi

Spoljašnje veze

uredi