Pećka patrijaršija – razlika između verzija

 

== Istorija ==

=== Nemanjićka država ===

{{main|Žičko-pećka arhiepiskopija}}

[[1577]]. godine [[Mehmed-paša Sokolović]], [[veliki vezir]] (premijer) Osmanlijskog carstva poreklom iz pravoslavne [[Hercegovina|hercegovačke]] porodice, je ponovo ustanovio Pećku patrijaršiju na znatno proširenom području nadležnosti koje je obuhvatalo oblasti današnjeg [[Kosovo|Kosova]], [[Crna Gora|Crne Gore]], [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]], [[Bugarska|Bugarske]], [[Srbija|Srbije]], [[Hrvatska|Hrvatske]], [[Rumunija|Rumunije]] i [[Mađarska|Mađarske]]. Na patrijaršijski presto je postavio svoga brata [[Makarije Sokolović|Makarija Sokolovićа]]. Posle obnovljenja Pećske Patrijaršije zaživeli su mnogi stari zapusteli manastiri. A patrijarh Makarije dobio je od sultana dopuštenje ne samo da popravlja oronule i razorene crkve i manastire, nego i nove da podiže. [[Turci]], koji su hteli da održe [[mir]], dozvoljavali su pećkim patrijarsima da lično sakupljaju materijalna sredstva za izmirenje obaveza prema turskoj blagajni. Zahvaljujući ovim velikim povlasticama, patrijarh Makarije je smatran "[[etnarh]]om srpskog naroda", a savremenici su ga nazivali "patrijarhom cele srpske zemlje i pomorskih i severnih krajeva i ostalih".<ref name="Tomanić">[http://www.bosnafolk.com/pdf/spc.pdf MILORAD TOMANIĆ, SRPSKA CRKVA U RATU I RATOVI U NJOJ]</ref>

 

 

[[1592]]. godine na patrijaršijski presto je došao [[Jovan Kantul]] koji napušta makarijevsku politiku i postaje učesnik u akciji zapadnih država za oslobođenje balkanskih naroda od Turaka. Po izbijanju [[Dugi rat (1593-1606)|austro-turskog rata (1593-1606)]] vršački episkop [[Teodor Nestorović]] predvodi [[Banatski ustanak]] protiv Turaka ([[1594]]). Srpski ustanici su noslili zastave sa likom [[Sveti Sava|svetog Save]]. Posle prvih uspeha, turska vojska je savladala otpor Srba. Zbog ovog ustanka, Turci oštro kažnjavaju Pećku patrijaršiju. Još iste 1594. godine episkop Teodor je ubijen, a [[mošti]] svetog Save su prenete iz Mileševa u Beograd i demonstrativno spaljene na [[Vračar]]u. Pećki patrijarh Jovan je 14. oktobra [[1613]]. godine obešen u [[Carigrad]]u i sahranjen kod Jeni-kapije.<ref name="Tomanić"/>

Pećki patrijarh [[Arsenije III Čarnojević]] (stolovao od [[1674]]-[[1690]]) je bio izuzetno angažovan u [[veliki bečki rat|austro-turskom ratu]] na strani [[Austrijsko carstvo|Austrije]]. Nije bio sklon [[Makarije Sokolović|makarijevskoj]] politici i saradnji sa [[Carigrad]]om, čak je pretio [[izopštenje]]m iz Crkve svima koji su u vezi sa Turcima.<ref>[http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_8_l.html Vladimir Ćorović, Istorija Srba, Velika seoba Srba u Austriju]</ref> Nakon poraza Austrije, plašeći se osvete Turaka, Crnojević predvodi [[Kosovo|kosovske]] Srbe u [[Velika seoba Srba|Veliku seobu]] ka Ugarskoj. Posle velike seobe Srba, 1690. godine, kosovsko-metohijsko stanovništvo je vrlo razređeno.<ref name="Cvijić">[http://www.promacedonia.org/serb/cvijc/cvijic_balkansko_poluostrvo_1.pdf Jovan Cvijić, Balkansko poluostrvo i Južnoslovenske zemlje (1. deo)]</ref>

 

 

Političko angažovanje pećke patrijaršije u [[Austro-Turski ratovi|Austro-Turskim ratovima]] je ubrzalo odluku [[Porta|Porte]] da ukine ovu crkveno-političku instituciju.<ref name="Bogdanović"/> 11. septembra [[1766]]. godine [[sultan]] je izdao [[Berat (povelja)|berat]] kojim se: