Bihar – razlika između verzija

'''Bihar''' je savezna država [[Indija|Indije]] sa površinom od 94.164 km² i 82.878.796 stanovnika (stanje: 1. jan. 2001). Nalazi se u istočnom delu Indije. Glavni grad je [[Patna]]. Severno od Bihara je [[Nepal]]. [[Utar Pradeš]] se nalazi zapadno, [[Džarkand]] je južno, a [[Zapadni Bengal]] je istočno. Bihar leži u plodnoj dolini [[Gang]]a. Kulturno predstavlja hindijsko srce Indije. Reč Bihar potiče od sanskritske reči Vihara, koja je značila budističke manastire, kojih je bilo jako mnogo u Biharu.

Poznat je po ekstremnom siromaštvu i lošem obrazovnom sistemu.

== Istorija ==

Ima veoma bogatu istoriju. Zvao se Magada u antička vremena. Patna (tada se zvala Pataliputra) je bila centar [[Maurja carstvo|Maurja carstva]], koje je dominiralo indijskim potkontinentom od [[325. pre Hr.]] do [[185. pre Hr.]] Car [[Ašoka]] je bio poznati vladar iz te dinastije. Bihar je ostao značajan centar moći, kulture i obrazovanja tokom jednog milenijuma. Onda je razoren u srednjem veku tokom invazija. U Biharu su se stvorile mnoge religije, uključujući [[budizam]] i [[džainizam]]: [[Buda]] je postigao prosvećenje u Bod Gaji u Biharu. Utemeljitelj [[džainizam|džainizma]] Mahavira rođen je u Vaišaliju. U 12. veku Bahtijar Kildži, general od Muhameda Gorija zauzeo je Bihar. Mogulski car [[Akbar Veliki]] je 1557.-1576. anektirao Bihar i Bengal u [[Mogulsko carstvo]]. Sa padom mogulske moći, Bihar dolazi pod kontrolu Navaba od Bengala. Posle bitke kod Buksara [[1765.]] [[Britanska istočnoindijska kompanija]] dobila je prava da administrira i skuplja poreze u Biharu, Bengalu i Orisi. Od tada Bihar postaje deo Bengalske uprave Britanskog Radža do [[1912.]] , kada postaje posebna provincija. Babu Kunvar Sing i mnoge druge osobe iz Bihara učestvovale su u [[Prvi indijski ratu za nezavisnost|Prvom indijskom ratu za nezavisnost]] [[1857.]] Posle povratka iz južne Afrike [[Mahatma Gandi]] je u Biharu započeo sa pokretom za oslobođenje Indije. U delu Bihara seljaci su bili naterani da moraju na 15% imanja gajiti [[indigo]], koji je bio štetan za zemljište. Indigo je otkupljivan po fiksnim niskim cenama. Gandi je izvršio otvorenu istragu toga sistema i uspeo je da natera britanske vlasti da ukinu sistem. Od Bihara se 2000. odvojio jedan deo i stvorena je nova država Džarkand.

== Geografija i klima ==

Bihar se sastoji uglavnom od plodne ravnice. Ima nekoliko reka: [[Gang]], Son, Bagmati, Kosi, Budi Gandak i Falgu. Središnji delovi Bihara imaju mala brda, npr Radžgir brda. [[Himalaji]] su severno u [[Nepal]]u. Južno je Čota Nagpur visoravan, koja je bila deo Bihara do 2000. Tokom zime je umereno hladno. Leti je vruće sa temparaturama od 40 do 45 C. Monsumski meseci su jun, jul, avgust i septembar.

== Ekonomija ==

Glavna ekonomska aktivnost je [[poljoprivreda]]. Jedna je od najmanje razvijenih država Indije, sa prosečnim prihodom po stanovniku 2,6 puta manjim od proseka Indije. Oko 42,6% stanovništva živi ispod linije siromaštva. Postoji mnoštvo razloga, koji se navode kao uzrok takvog siromaštva. To su neodgovarajuće investicije u poljoprivredi i obrazovanju, [[kastinski sistem]], korupcija političara i birokrata. Ekonomija se uglavnom zasniva na poljoprivredi. Velika količina izuzetno plodne zemlje čini Bihar idealnim za poljoprivredu. Iako ima dosta reka i plodno zemljište, nedostajale su investicije u navodnjavanje i druge poljoprivredne oblasti, tako da je poljoprivreda ostala zavisna o ćudima prirode. U zadnje vreme industrija mleka je počela dobro poslovati. Uočavaju se u zadnje vreme i napori, iako nedovoljni, da se Bihar industrijalizuje. Otvoreno je nekoliko značajnih fabrika.