Verzija na datum 2 januar 2011 u 16:10 uredi Autobot (razgovor \| doprinos) Botovi 177.192 izmene m ispravke ← Starija izmjena		Verzija na datum 22 mart 2011 u 16:09 uredi poništi OC Ripper (razgovor \| doprinos) Birokrati, Administratori interfejsa, Administratori 279.275 izmena mNema sažetka izmjene Novija izmjena →
Red 1: {{Rimska vojska}} '''Federati''' ({{lang-la\|foederati}}, jednina ''foederatus'') je [[latinski\|latinska]] riječ koja je u doba [[Drevni Rim\|antičkog Rima]] imala različita značenja, iako bi se okvirno mogla prevesti kao "saveznici". U rano doba [[Rimska Republika\|Rimske Republike]] se koristila za pripadnike naroda, plemena ili gradova koji su posebnim sporazumom ili savezom (''foedus'') bili obvezni pružiti ljudstvo za rimsku vojsku, ali nisu uživali status [[rimska kolonija\|kolonije]] niti imali [[rimsko državljanstvo]]; za njih se također koristio izraz i ''socii''. Nastojanje takvih saveznika da se stekne rimsko državljanstvo je dovelo do velikog [[Saveznički rat u Rimu\|Savezničkog rata]] 91-88. pne. nakon koga je ono uvjetno priznato. '''Federati''' ({{lang-la\|foederati}}) je izraz koji je u [[Antički Rim\|antičkom Rimu]] u najširem smislu označavao saveznike, ali se njegovo značenje mijenjalo od vremena rane [[Rimska Republika\|Republike]] do kraja [[Zapadno Rimsko Carstvo\|Zapadnog Rimskog Carstva]]. U najranijem periodu se pod izrazom ''foederatus'' podrazumijevalo pleme odnosno grad koje je posebnim [[sporazum]]om (''foedus'') vezano uz rimsku državu, odnosno bilo dužno dati ljudstvo za rimsku vojsku. Među federatima su se u antičkoj Italiji razlikovali Latini, koji su uživali određene privilegije (tzv. latinsko pravo) i ostali saveznici - ''socii''. Izraz ''foederati'' se kasnije koristio u doba [[Rimsko Carstvo\|Rimskog Carstva]] za "[[barbari\|barbarska]]" plemena koja su pružala ljudstvo za rimsku vojsku, najčešće [[pomoćne trupe (rimska vojska)\|pomoćne trupe]], a zauzvrat dobivala novac. Od sredine 4. vijeka su te trupe bile stacionirane unutar rimskih granica, odnosno počeo je rasti njihov udio unutar rimske vojske; istovremeno su rimski carevi umjesto novca kao naknadu pomoćnim trupama počeli davati zemlju. Taj je proces započeo sa [[Julijan Apostata\|Julijanom]] koji je 358. na lijevoj obali Rajne naselio [[Franci\|Franke]]; godine 382. su nakon [[Gotski rat\|Gotskog rata]] isto pravo izborili i [[Vizigoti]] na Balkanu. ~~Kasnije se taj izraz koristio za [[barbari\|barbarska]], uglavnom [[Germani\|germanska]] plemena koja su služili kao [[najamnici]] u zapadnorimskoj vojsci.~~ Do sredine 5. vijeka se broj ''foederata'' među pripadnicima rimske vojske je dosegao takve razmjere da su se Rimljani protiv [[Atila\|Atilinih]] Huna morali koristiti isključivo na njihove snage. ''Foederati'' su sa vremenom stekli i politički uticaj, stvarajući vlastite de facto nezavisne države koje će 476. dovesti do kolapsa [[Zapadno Rimsko Carstvo\|Zapadnog Rimskog Carstva]]. Institucija foederata se, pak, još oko sto godina očuvala i u istočnom, odnosno [[Bizantsko Carstvo\|Bizantskom Carstvu]]. Od izraza federati dolaze današnji izrazi [[federacija]] i [[federalizam]].

Federati – razlika između verzija