|
Sasanidsko carstvo se ponekad naziva i '''Novopersijsko''' ili '''Drugo persijsko carstvo''' kako bi se razdvojilo od Staropersijskog ili [[Ahemenidsko carstvo|Ahemenidskog carstva]] ([[550]]—[[330]]. p. n. e.).
Sasanidi su svoju državu nazivali Iranšar ('''-{Erānshahr}- ايرانشهر''') tj. Posed Iranaca (Arijevaca), a vladar je nosio titulu kralja nad kraljevima tj šahanšah (-{Shahanshah}-). Carstvo Sasanida osnovao je [[226]]. godine [[Ardašir I]] koji je zbacio poslednjeg parćanskog kralja Artabana IV, predstavnika dinastije [[Arsakidi|Arsakida]]. Sasanidska država je obuhvatala teritorije današnjeg [[Iran]]a, [[Irak]]a, [[Jermenija|Jermenije]], [[Avganistan]]a, istočne delove [[Turska|Turske]], kao i delove Zakavkazja, Srednje Azije, [[Pakistan]]a i Arabije. Već je Ardašir proklamovao za svoj cilj obnovu granica iz vremena [[Ahemenidi|Ahemenida]] i otpočeo je seriju teških ratova sa [[Rimsko carstvo|Rimskim carstvom]] težeći osvajanju rimske [[Mala Azija|Male Azije]], [[Sirija|Sirije]], [[Palestina|Palestine]] i [[Egipat|Egipta]]. Jedini među Sasanidima koji je uspeo u ovom naumu, doduše kratkotrajno, bio je [[Hozroje II]] početkom 7. veka, koji je [[626]]. čak opseo rimsku prestonicu [[Konstantinopolj]].
[[SlikaDatoteka:Sassanid-empire-610CE.png|minithumb|desnoright|220p220px|'''Sasanidsko carstvo početkom 7. veka''' na vrhuncu teritorijalnog rasprostiranja u vreme [[Hozroje II|Hozroja II]].]]
Rimsko (i kasnije [[Vizantija|Vizantijsko]]) i Sasanidsko carstvo su u pravom smislu te reči predstavljale dve supersile antičkog sveta. Sasanidski kraljevi su od strane rimskih careva jedini smatrani za vladare ravnopravnog ranga i zbog toga je u diplomatskoj prepisci persijski kralj oslovljavan kao carev "''brat''". Persijski uticaj na Rimsko carstvo, očigledan od kraja 3. veka, ogledao se u usvajanju komplikovanog dvorskog ceremonijala, raskošnih vladarskih insignija, diplomatske etikete, ali i vojne taktike zasnovane na upotrebi teške konjice i strelaca na konjima.
* (215—271) — [[Mani]], osnivač verskog učenja [[manihejstvo|manihejstva]].
[[SlikaDatoteka:Shapur valerian.jpg|200p200px|minithumb|'''Zarobljavanje rimskog cara Valerijana''': fino izrađena persijska kameja koja prikazuje sukob Šapura I i Valerijana u toku koje je [[256]]. rimski car uhvaćen po Šapurovom natpisu, “''mojom rukom''”.]]
* (271—301) — doba dinastičkih unutrašnjih sukoba.
* 531–579: Vladavina [[Hozroja I]], "Besmrtne duše" (Anuširvan)
[[SlikaDatoteka:ChosroesHuntingScene.JPG|minithumb|200p200px|'''Hozroje I u lovu''', srebrni tanjir sa predstavom Hozroja I Anuširvana u lovu, danas u Luvru.]]
* 532: "Večni mir" između Hozroja i [[Justinijan I|Justinijana I]].
| 