Verzija na datum 24 januar 2010 u 15:38 uredi Nikola Ivanovski (razgovor \| doprinos) 1 izmena m Nova stranica: Правата на жената Во првата книга "Постанок" на Мојсеј, Бог рече: "Ќе ти ги зголемам маките кога си бр...		Verzija na datum 24 januar 2010 u 15:44 uredi poništi OC Ripper (razgovor \| doprinos) Birokrati, Administratori interfejsa, Administratori 279.275 izmena preuzeto s hrvatske Wikipedije Novija izmjena →
Red 1: {{dz\|[[Žena (časopis)]]}} ~~Правата на жената~~ '''Žena''' je, znanstvenim rječnikom, ženka [[homo sapiens]]a. Sam izraz ''žena'' se koristi najčešće za odrasle ženske osobe. ==Razvoj i etimologija== Во првата книга "Постанок" на Мојсеј, Бог рече: "Ќе ти ги зголемам маките кога си бремена; со болки ке раѓаш деца, и к бидеш под власта на мажот ссвој и тој ќе ти биде господар". Жената го сторила првиот грв во рајот. Го вкусила забрантото овошје, го довела Адам во искушение и оттогаш таа страда. Odrastanje žene period je u životu svake žene iz kojega ona prelazi iz djeteta u odraslu osobu, barem na tjelesni način. Žena taj period započinje [[menstruacija\|menstruacijom]]. Mnoge kulture, kao npr. u [[židovstvo\|židovstvu]], imaju posebnu ceremoniju zvanu ''bat mizvah''. Ова само обид за религиско оправдувањ на положбата на жената во општеството. Жените раѓаат деца, и се мајки, сопруги, готвачки; крпат,перат, се грижат за мажите и им се покоруваат. Ваква е положбата на жената скоро во сите досегашни општества. Izraz ''žena'' može se koristiti općenito u bilo kojem dobu njenog života, ili konkretnije kada se želi naznačiti dob i razlučiti je od mlade žene, ''djevojke'' ili ''cure''. U današnjem vremenu, izraz ''djevojka'' se također koristi i za neudanu ženu. [[Feminizam\|Feministice]] su se tijekom [[1970-ih]] strogo usprotivile tome nazivu te upotreba izraza ''djevojka'' kod odrasle osobe može značiti uvredu. Zanimljiva je i situacija da latinski izraz ''femina'', otkud je i sam feministički pokret dobio naziv, znači ''ona koja je sisana'' (od. [[latinski jezik\|latinskoga]] korijena ''felo'' = sisati), stoga su se i oko samog naziva pokreta vodile polemike. U pojedinim kulturama koje su konzervativne i/ili kod kojih je položaj žena nezavidan, čast i reputacija obitelji vrlo je dobra ako su kćeri u obitelji djevice. Tako se izraz ''stara djevojka'' ili ''stara cura'' i dalje može čuti kada se govori o ženama koje se nikada nisu udavale. Riječ ''žena'' bi, pak, u takvim kulturama značio da je žena seksualno iskusna, što bi bila uvreda cijeloj obitelji. ~~'''== Како настана идејата за нееднаквоста меѓу мажот и жената? =='''~~ U nekim oblicima izraz ''djevojka'' se može odnositi i na odraslu ženu u svakodnevnim situacijama (kao npr. ''djevojačka večer'') i među starijim ženama. U ovom slučaju, izraz ''djevojka'' može se usporediti s izrazom ''dečko'' za muškarca. Ipak, i među liberalnim kulturama, riječ ''djevojka'' često se smatra uvredljivim ako se koristi kod starijih žena. Osim već navedenih izraza, u širokoj upotrebi je i riječ ''ženstvenost'', što označava žensku osobu s karakterističnim ženskim ponašanjem. Според едни научници, постојат биолошки разлики меѓу мажите и жените, па заота постојат машки и женски работи.Мажите се со обврски за да одат на лов, а на жните природата им се предодредила да се грижат за своите деца. Други научници сметаат дека освен раѓањето деца што исклуциво и припаѓа на жената, сите останати улоги и ги одредуваат културите на општествата, во кои таа живее.Така , на пример, на жената во Авганистан и е забрането на образование. Таа е целосно покриена од глава до петици и мора да биде приржувана од машки член од семејството кога ке излезе. Жената мож да биде физички малтретирана ако ја видат како јаде сладолед. ==Biologija== На островот Алора во Индонезија, жените не се врзани за своето потомство се занимаваат со одгледување и собирање храна и затоа се постојано надвор од селата. Чтиринаестиот ден од породувањето, жените се враќаат на поле, а за новороденќто се грижат повозрасните браќа и сестри, таткото, бабата и сл. [[Datoteka:Scheme_female_reproductive_system-en.svg\|240px\|right\|thumb\|Ženski reproduktivni sustav.]] Во некои канадски области, гордост е на мажот да зм жена која најдолго живела како девојка и која имала најголем број љубовници. U smislu [[biologija\|biologije]], ženski spolni organi uključeni su u reproduktivni sustav, a primarno služe za razvijanje zametka u tijelu žene, a sekundarno za privlačenje mužjaka, konkretno [[muškarac\|muškarca]]. Jajnici ili ovariji proizvode jaja, koja stapanjem sa [[sperma\|spermijima]] dovode do oplodnje i nastanka zametka. [[Maternica]] (na slici ''uterus'') organ je s tkivom koje štiti i pomaže u razvoju zametka te se širi prilikom poroda. Uloga [[vagina\|vagine]] najizraženija je prilikom porođaja, iako je ona ponekad krivi sinonim za ostale spolne organe žene: stidne usne i ''[[klitoris]]''. Ženske grudi evoluirale su iz mliječne žlijezde, a primarna im je uloga [[dojenje]] maloga djeteta. ~~Во Пакистан договорните бракови се обичај.~~ Во најдалчните и најсиромашните краеви се случува дури неродените бебиња - евојчињата да се трампаат како " невести " во договорите меѓу семејствата. Познат е случај 18-месечно бебе омажено за 70-годишен старец. Nakon prve menstruacije, žene mogu zatrudnjeti, naravno pod uvjetom da se njihova jajna stanica stopi sa spermijem, iako postoji i umjetna oplodnja. Grana [[medicina\|medicine]] koja se bavi ženskim spolnim sustavom zove se [[ginekologija]]. Žene dosežu menopauzu (prestanak menstruacije) u kasnim četrdesetima ili ranim pedesetima svoga života. Tada jajnici prestaju proizvoditi [[estrogen]] i žene ne mogu više zatrudnjeti. Положбата на жената во индустриските општества е променлива.Таа е работничка во фабриките, но и целосно зависна од домот и децата како во семејството, така и на пазарот на трудот каде постои машка и женска работа.Жената почесто се занимава со нега на болни, со настава, угостителство и трговија. Поради породилните отсуства, работодавецот е склон да и дава привремена и малку платена работа. Универзална декларација за права на човекот не дозволува дискриминација. Во неа се вели дека сите луѓе се раѓаат слободни и еднакви. Žene boluju velikom većinom od istih bolesti kao i muškarci, iako neke bolesti imaju samo žene ([[rak jajnika]]). Kod ostalih bolesti koje su svojstvene i muškarcima i ženama simptomi su isti ili vrlo slični, ali liječenje i odgovor na lijekove često je različit. U prosjeku se rađa više muške djece od ženske (omjer je izračunat na približno 105:100) zbog činjenice da je muški kromosom Y lakši i brže se kreće na putu do jajne stanice od ženskoga kromosoma X iz muškoga spermija. Zanimljiv je podatak taj da su svi zametci u vrlo ranom stadiju trudnoće ženski; muški hormon [[testosteron]] odgovoran je za promjenu ženskog u muški spol. ==Status žena u kulturama== [[Datoteka:Weaving_profile.jpg\|thumb\|300px\|right\|Tkalja iz [[Bangladeša]]]] [[Datoteka:Symbol venus.svg\|thumb\|left\|Simbol [[Venera (mitologija)\|Venere]], ideala ženske ljepote.]] U brojnim [[prapovijest\|prapovijesnim]] kulturama uloga žena bila je u obradi zemlje i pripitomljavanju životinja, dok bi muškarci lovili divljač. [[Antropologija\|Antropolozi]] smatraju da su upravo žene ''pionirke'' agrikulture u čitavom svijetu upravo zbog poznavanja i rada s biljkama. U suvremenom svijetu, a pritom se misli do vremena s početka [[20. stoljeće\|20. stoljeća]], uloga žena uvelike se promijenila. Njihova primarna zadaća bila je odgajanje djece, a muškarac je bio jedini koji bi uzdržavao obitelj. Nedopuštanje rada ženama bio je primjer dobrostojeće obitelji, dok je obitelj u kojoj je žena morala raditi bila na lošijem glasu jer se znalo da najčešće nije imućna. To je dovelo do pokreta feministica koje su tražile potpunu jednakost s muškarcima. Najveća prepreka tom pokretu bile su predrasude koje su stvarane stoljećima i tisućljećima i koje su stvarale nejednakost. Feministice su zahtijevale da se odbaci ideal ''žene kućanice''. No, iako je u nekim zemljama ovaj pokret polučio značajan uspjeh, u zapadnom svijetu žene još vrlo rijetko dopiru do najviših položaja, npr. predsjednica ili premijerka države. == Vidi još == * [[Žene u umjetnosti]] * [[Muškarac]] * [[Feminizam]] * [[Lezbijka]] == Vanjske poveznice == {{Commons\|Woman}} * [http://www.womens-health-club.com Zdravlje žena] {{en icon}} * [http://www.islamfortoday.com/women.htm Žene u islamu] {{en icon}} [[Kategorija:Čovjek]] [[af:Vrou]] [[an:Muller]] [[ang:Ƿīf]] [[ar:امرأة]] [[arc:ܐܢܬܬܐ]] [[az:Qadın]] [[bar:Wei]] [[bat-smg:Muoterška]] [[be:Жанчына]] [[be-x-old:Жанчына]] [[bg:Жена]] [[bn:নারী]] [[br:Maouez]] [[bs:Žena]] [[ca:Dona]] [[ceb:Babaye]] [[cr:ᐃᔅᐧᑫᐤ]] [[cs:Žena]] [[cv:Хĕрарăм]] [[cy:Dynes]] [[da:Kvinde]] [[de:Frau]] [[el:Γυναίκα]] [[en:Woman]] [[eo:Virino]] [[es:Mujer]] [[et:Naine]] [[eu:Emakume]] [[fa:زن]] [[fi:Nainen]] [[fiu-vro:Naanõ]] [[fr:Femme]] [[ga:Bean]] [[gan:女人]] [[gd:Bean]] [[gl:Muller]] [[gn:Kuña]] [[hak:Ńg-ngìn]] [[he:אישה]] [[hr:Žena]] [[hi:नारी]] [[hu:Nő]] [[ia:Femina]] [[id:Wanita]] [[io:Muliero]] [[is:Kona]] [[it:Donna]] [[ja:女性]] [[jbo:ninmu]] [[ka:ქალი]] [[ko:여성]] [[ksh:Frömmich]] [[ku:Jin]] [[kv:Нывбаба]] [[la:Mulier]] [[lij:Donna]] [[lt:Moteris]] [[lv:Sieviete]] [[ml:സ്ത്രീ]] [[mn:Эмэгтэй хүн]] [[mr:स्त्री]] [[ms:Perempuan]] [[mt:Mara]] [[myv:Ава]] [[nah:Cihuātl]] [[nds:Fru]] [[nds-nl:Vraauw]] [[new:मिसा]] [[nl:Vrouw]] [[nn:Kvinne]] [[no:Kvinne]] [[nrm:Fenme]] [[pdc:Fraa]] [[pl:Kobieta]] [[pnb:عورت]] [[pt:Mulher]] [[qu:Warmi]] [[ro:Femeie]] [[ru:Женщина]] [[sah:Дьахтар]] [[sc:Fèmina]] [[scn:Fìmmina]] [[sco:Wumman]] [[simple:Woman]] [[sk:Žena]] [[sl:Ženska]] [[sq:Gruaja]] [[sr:Жена]] [[sv:Kvinna]] [[sw:Mwanamke]] [[ta:பெண்]] [[te:స్త్రీ]] [[th:ผู้หญิง]] [[tl:Babae (kasarian)]] [[tr:Kadın]] [[uk:Жінка]] [[ur:عورت]] [[vi:Phụ nữ]] [[vls:Vrouwe]] [[war:Babaye]] [[wo:Jigéen]] [[wuu:女性]] [[yi:פרוי]] [[yo:Obìnrin]] [[zh:女性]] [[zh-min-nan:Cha-bó͘]] [[zh-yue:女人]]

Žena – razlika između verzija