1948 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: čišćenje jan-apr. |
|||
Red 63:
* 12. 2. - Gandijev pepeo je razvejan na reci Gang, pred milionskom masom.
* februar - [[Rumunska komunistička partija]] se spaja sa socijaldemokratskom u Rumunsku radničku partiju (od 1965. ponovo RKP). Ministar pravde [[Lucrețiu Pătrășcanu]] je osuđen na kongresu, uhapšen je u aprilu, pogubljen 1954.
[[Datoteka:Beogradsko dramsko pozorište (1).jpg|mini|200px|[[Beogradsko dramsko pozorište]]]]
* [[16. 2.]] - Otkriven [[Uran (planeta)|Uranov]] satelit [[Miranda (mjesec)|Miranda]].
* [[17. 2.]] - U Beogradu kreću "[[Književne novine]]", list za književnost i društvena pitanja.
Linija 76 ⟶ 77:
* [[23. 2.]] - [[6. 3.]] i [[20. 4.]] - [[2. 6.]] - [[Londonska konferencija šest sila]]: zapadni saveznici i zemlje Beneluksa bez prisustva Sovjeta odlučuju o stvaranju (zapadne) Nemačke.
* 23. 2. - [[Tomo Jančiković]], lider HSS, osuđen na 10 godina zbog "suradnje s neprijateljem"; još 11 osuđeno zbog "zavere za trovanje zvaničnika". (NYT)
[[Datoteka:Order 25 February.jpg|mini|200px|Čehoslovački Orden 25. februara]]
* [[25. 2.]] - [[Čehoslovački puč 1948.|Čehoslovački puč]]: pod pritiskom mase, predsednik [[Edvard Beneš]] prihvata ostavke ministara u [[Čehoslovačka|Čehoslovačkoj]]; upražnjena mesta popunjena ljudima naklonjenim komunistima koji time preuzimaju svu vlast (ove događaje će zvati "Pobednički februar", ''Vítězný únor''). Šok na Zapadu, ubrzan rad na formiranju alijanse.
* [[28. 2.]] - [[Neredi u Accri 1948.|Neredi u Accri]], u britanskoj [[Zlatna Obala (britanska kolonija)|Zlatnoj Obali]], nakon što su ubijena trojica veterana na čelu protesta za obećane penzije - prelomna tačka prema nezavisnosti [[Gana|Gane]] 1957.
Linija 84 ⟶ 86:
* 1. 3. - Stupa na snagu neka ekonomska reforma u FNRJ, "kampanja za niže cene hrane i industrijske robe", seljaci izneli manje robe na pijacu (New York Times, 2. 3.).
* 1. 3. - [[Varnava Nastić]], administrator mitropolije dabro-bosanske, osuđen na 11 godina teškog rada pod optužbom za antidržavnu zaveru (pušten 1951).
* 1. 3. - U Frankfurtu osnovana Banka nemačkih zemalja (''Bank deutscher Länder'', od 1957.
* mart, početkom - Komandant Arapske oslobodilačke armije [[Fawzi al-Qawuqji]] dolazi u Palestinu (među njegovim ljudima ima i Bošnjaka).
* [[3. 3.]] - Komunistički "Radio Slobodna Grčka" objavljuje da će deca mlađa od 15 biti evakuisana iz zemlje - procenjuje se da će otići 28 - 32.000 dece.
Linija 93 ⟶ 95:
* 10. 3. - Naknadna Nürnberška suđenja, Suđenje RuSHA-i, raznim SS-ovskim rasnim programima, osuđeno 13 od 14 optuženih.
* [[12. 3.]] - [[24. 4.]] - [[Kostarikanski građanski rat]]: izbija nakon što je parlament poništio pobedu opozicionog kandidata na februarskim predsedničkim izborima, za 44 dana gine nekih 2.000 ljudi.
* [[13. 3.]] - [[Kineski građanski rat]]: komunisti su zauzeli uporište [[Siping]] u provinciji
* [[14. 3.]] - Eksplozija ugljene prašine u jami Labin, stradalo 88 rudara (vlasti tvrde da se radilo o diverziji, NYT 24. 3.).
* [[15. 3.]] - [[Popis stanovništva 1948. u FNRJ|Popis stanovništva u FNRJ]]: 15.772.098 stanovnika.
Linija 103 ⟶ 105:
* [[18. 3.]] - Ugovor o prijateljstvu i pomoći između SSSR i Bugarske.
* [[18. 3.|18]]-[[19. 3.]] - [[Sovjetski Savez|SSSR]] povlači vojne i civilne savetnike iz Jugoslavije.
* [[19. 3.]] - Predsednik [[Harry S. Truman|Hari Truman]] posmrtno odlikovao [[Dragoljub Mihailović|Dražu Mihailovića]] [[Legija za zasluge|Legijom za zasluge]] I stepena (odluka tajna do 1966, odlikovanje uručeno kćerki 2005).
* [[20. 3.]] - Tripartitna deklaracija: nakon što je SSSR za pet meseci odbio 12 nominacija za guvernera, SAD, V. Britanija i Francuska predlažu da se [[Slobodna Teritorija Trsta]] vrati pod italijanski suverenitet (u kontekstu italijanske predizborne kampanje).
* 20. 3. - Posljednji sastanak cjelokupnog [[Savezničko kontrolno vijeće|Savezničkog kontrolnog vijeća]] za Njemačku: maršal [[Vasilij Sokolovski]] ga napušta tvrdeći da zapadne sile krše [[Potsdamska konferencija|Potsdamski sporazum]].
Linija 126 ⟶ 128:
* [[6. 4.]] - Potpisan sovjetsko-finski sporazum o prijateljstvu i saradnji - Finska neće biti satelit SSSR ali izbegava sve što bi štetilo interesima suseda. (→ [[Finlandizacija]]).
* 6. 4. - Protestne note SAD i UK zbog jugoslovenskog otvaranja vatre na tršćanskoj granici prošlog meseca.
* [[7. 4.]] - Osnovana [[WHO|Svetska zdravstvena organizacija]] (WHO).
* [[9. 4.]] - ''[[Bogotazo]]'': u Bogoti ubijen liberalni kolumbijski političar [[Jorge Eliécer Gaitán]], što izaziva neverovatno krvave i razorne nemire - uništeno je preko 100 zgrada, ubijeno je između 600 i 3.000 ljudi. Počinje desetogodišnji period sukoba u zemlji zvani ''[[La Violencia]]'', koji će od 1964. usloviti [[Kolumbijski građanski rat|Kolumbijski unutrašnji oružani konflikt]].
* 9. 4. - [[Masakr u Deir Jasinu]] - jevrejske paravojske ubile 107 seljana u selu kod Jerusalima.
Linija 132 ⟶ 135:
* 10. 4. - NY Times javlja da će jedna britanska firma graditi dve visoke peći u Zenici.
* 10. 4. - U italijanskoj luci Bari potopljen brod ''Lino'' koji je prevozio oružje iz Jugoslavije za Siriju - izvršitelji su jevrejski operativci<ref>[http://www.palyam.org/English/Sabotage/sbLino.php Sinking The Arms Vessel Lino]. palyam.org</ref> (tada se nagađalo da je oružje moglo biti upućeno komunistima).
[[Datoteka:Spomen obelezje pocetka gradnje N Beograda.jpg|mini|200px|Spomen-obeležje početka gradnje Novog Beograda]]
* [[11. 4.]] - Počela izgradnja [[Novi Beograd|Novog Beograda]] (gradnja [[Palata Federacije|Palate Federacije]] je počela prošle godine).
* [[12. 4.]] - Grčki rat: komunisti zauzimaju Kalavritu na severu Peloponeza - vladine trupe se vraćaju sutradan, komunisti su izgubili većinu zaplenjenog oružja.
* [[13. 4.]] - Pismo CK KPJ Staljinu i Molotovu, koje odbacuje optužbe od 27. 3.: vlada SSSR dobija netačne informacije (pomenuti Žujović i Hebrang), neslaganje sa stvaranjem sovjetske obaveštajne mreže u Jugoslaviji ("ma kako neko od nas volio... SSSR, on ne smije ni u kom slučaju manje voljeti svoju zemlju...").
| |||