Verzija na datum 24 novembar 2019 u 14:58 uredi Orijentolog (razgovor \| doprinos) Autopatroleri, Premještač datoteka, Patrolci, Vraćači 131.835 izmena m Vraćene izmjene 178.149.39.124 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika J ansari oznaka: vraćanje ← Starija izmjena		Verzija na datum 5 februar 2020 u 14:59 uredi poništi Edgar Allan Poe (razgovor \| doprinos) Birokrati, Administratori interfejsa, Administratori 323.634 izmene Nema sažetka izmjene Novija izmjena →
Red 1: {{Sređivanje}} {{Okvir_zemlje_svijeta \| ime = Tajvan \| Linija 30 ⟶ 31: moto = }} '''Tajvan''', službeno '''Republika Kina''' ({{zh-ts\|t=中華民國\|s=中华民国}}, [[Wades-Giles]]: Chung¹-hua² Min²-kuo², [[Tongyong Pinyin]]: JhōngHuá MínGuó, [[Hanyu Pinyin]]: Zhōnghuá Mínguó, [[Pe̍h-oē-jī]]: Tiong-hoâ Bîn-kok) je [[država]] koja trenutno upravlja skupinom otoka koji uključuju [[Tajvan (otok)\|Tajvan]], [[Peskadorski otoci\|Pescadori]], [[Kinmen]], i [[Matsu otoci\|Matsu]]. Od [[1912]]. do [[1945]]., RK je kontrolirala samo [[matica Kina\|Kinesko kopno]], dok je Tajvan bio okupiran od [[Japan]]a; od [[1945]]. do [[1949]]., RK je držala i [[matica Kina\|maticu Kinu]] i Tajvan. Izraz "Tajvan" se često koristi kao sinonim s postojećom Republikom Kinom, dok se izraz ''Kina'' koristi za [[Kina\|NR Kinu]] ili [[kontinentalna Kina\|Kinesko kopno]]. RK je osnovana godine 1912. kako bi zamijenila [[dinastija Qing\|dinastiju Qing]], prekinuvši tako preko 2000 godina carske vladavine u [[Kina\|Kini]]. Njeno postojanje u [[matica Kina\|matičnoj Kini]] bilo je u sjeni [[gospodari rata\|gospodara rata]], [[Drugi kinesko-japanski rat\|japanske najezde]] i [[Kineski građanski rat\|građanskog rata]], koji je završio godine 1949. s obaranjem [[Kuomintang]]a (KMT) od strane [[Komunistička partija Kine\|kineskih komunista]] te njegovim izgnanstvom na otok Tajvan. Tamo je KMT proglasila [[Taipei]] privremenom prijestolnicom Republike Kine te nastavila sebe smatrati jedinom zakonitom kineskom vladom, uključujući i teritoriju današnje [[Mongolija\|Mongolije]]. U međuvremenu su komunisti proglasili Narodnu Republiku Kinu i tvrdili da su naslijedili RK u cijeloj Kini, te da je vlada RK na Tajvanu nelegitimna. Od svojih zečetaka do početka 1990-ih vlada Republike Kine bila je sinonim za KMT, bivšu revolucionarnu stranku koja je bila ustanovila Republiku i njome vladala kao autoritarna [[jednostranački sustav\|vladajuća stranka]] RK. Međutim, s političkom liberalizacijom krajem [[1980-e\|1980-ih]] sistem se transformirao u višestranačku [[parlamentarna demokracija\|demokraciju]]. '''Tajvan''' je otok u istočnoj [[Azija\|Aziji]]. Zajedno sa susjednim manjim otočnim skupinama Peskadori, Quemoy i Matsu od [[1949]]. funkcionira kao ''de facto'' neovisna [[država]] koja sebe naziva '''[[Republika Kina]]''' ([[kineski jezik\|kin.]] 中華民國, Chung-hua Min-kuo). Vlasti [[Narodna Republika Kina\|Narodne Republike Kine]] kao i većina država svijeta, uključujući i [[Hrvatska\|Hrvatsku]], [[Srbija\|Srbiju]], [[Makedonija\|Makedoniju]] ''(koja je jedno vrijeme priznavala i Tajvan)'' i [[Jugoistočna Evropa\|druge države u regiji]] ne priznaju vladu Republike Tajvana i smatraju Tajvan dijelom Narodne Republike. [[Politički status Tajvana]] nastavlja biti izvorom kontroverzi. Iako RK je odustala od nastojanja da vojnim putem preuzme vlast u [[matica Kina\|matici Kini]] i [[Vanjska Mongolija\|Vanjskoj Mongoliji]], nije se odrekla polaganja suvereniteta na ta područja te državne granice nisu službeno određene. RK je bila jedna od članica-osnivača [[Ujedinjeni Narodi\|UN]]; međutim, godine 1971. joj je mjesto u UN [[Kina i Ujedinjeni narodi\|preuzela NR Kina]]. S obuirom da NR Kina polaže suverenitet nad Tajvanom, diplomatski status RK je od 1970-ih trpio posljedice zbog [[Politika jedne Kine\|politike jedne Kine]] i zbog diplomatskih maevara veće i ekonomski značajnije NR Kine. Većina država u svijetu je svoje diplomatsko priznanje prenijelo s RK na NR Kinu [[1970-e\|1970-ih]]; trenutno je RK [[Vanjski odnosi Republike Kine#Popis država koje s RK imaju diplomatske odnose\|službeno priznata od 25 država]], iako održava neslužbene odnose s većinom vodećih sila. === Geografija ===▼ ▲=== Geografija === Tajvan je odvojen od Kine [[Tajvanski prolaz\|Tajvanskim prolazom]]. Na severu je [[Istočnokinesko more\|Istočno kinesko more]], na istoku [[Filipinsko more]] a na jugu [[Južno kinesko more]]. ostrvo je izduženo u smeru severoistok-jugozapad, a paralelno sa dužom osiom pruža se gora Chung-yang Shan-mo koja zauzima većinu unutrašnjosti (najviši vrh Yü shan, 3.997 m). Zapadne padine se, za razliku od istočnih, blago spuštaju prema moru pa je na zapadnoj obali i niskom priobalju koncentrisana većina stanovništva. === Istorija === Ostrvo su u prvoj polovini 17.veka kolonizovali doseljenici iz kineske pokrajine [[Fujian]], među kojima je bio velik broj pristalica svrgnute dinastije [[Dinastija Ming\|Ming]] koji su bežali pred snagama novih careva mandžurske [[Dinastija Qing\|dinastije Qing]]. Godine [[1683]]. Tajvan je postao deo Kineskog Carstva. Nakon [[Prvi kinesko-japanski rat\|prvog kinesko-japanskog rata]] ostrvo je [[1895]]. pripalo [[Japan]]u. Linija 45 ⟶ 49: Kuomintang je dopustio delovanje opozicionih političkih stranaka [[1986]]., a godinu dana kasnije okončano je vanredno stanje koje je bilo na snazi od [[1949]]. Na predsedničkim izborima [[2000]]. pobedio je kandidat opozicione Demokratske napredne stranke [[Chen Shui-bian]] koji se zalagao za proglašenje potpune nezavisnosti Tajvana od Kine. === Stanovništvo === Većinu stanovništva čine [[Kinezi]], uglavnom potomci prvih doseljenika iz južnog [[Fujian]]a i severnog [[Guangdong]]a koji govore posebnim dijalektima [[kineski jezik\|kineskog]], Hokkien i Hakka. Oko 15% stanovnika su su pristalice Kuomintanga iz svih delova Kine koji su stigli nakon [[1945]]. i koji uglavnom govore mandarinskim. Starosedeoci koji su na Tajvanu živeli pre kineske kolonizacije čine oko 2% i žive uglavnom u planinskim dielovima zemlje. === Privreda === Tokom većeg dela 20. veka tajvanska je privreda beležila visok, često i spektakularan rast. Na početku 21. veka dve trećine [[Bruto domaći proizvod\|BDP]]-a ostvaruje uslužni sektor, a glavna grana industrije je proizvodnja informatičke opreme i drugih sofisticiranih proizvoda. BDP je 2004. bio 25.300 [[Američki dolar\|USD]] po stanovniku, mereno po PPP-u. Linija 54 ⟶ 58: * [[Kineski Taipei]] == Vanjske veze == {{Commonscat\|~~Taiwan~~Republic of China}} ;Vladini linkovi * [http://www.gio.gov.tw/ Government Information Office] * [http://english.www.gov.tw/index.jsp Taiwan e-Government] * [http://www.president.gov.tw/index_e.html Office of the President] * [http://www.na.gov.tw/en/index-en.jsp National Assembly] * [http://www.ey.gov.tw/web/english Executive Yuan] * [http://www.ly.gov.tw/ly/en/01_introduce/01_introduce_01.jsp Legislative Yuan] * [http://www.judicial.gov.tw/e-index.htm Judicial Yuan] * [http://www.exam.gov.tw/english/eng_index.htm Examination Yuan] * [http://www.cy.gov.tw/ Control Yuan] * [http://www.mofa.gov.tw/webapp/mp?mp=6 Ministry of Foreign Affairs] * [http://www.tecro.org/ Taipei Economic & Cultural Representative Office in the U.S.] ;Ostali * [http://www.kmt.org.tw/Aboutus/English/Aboutus-12.html Nationalist Party (Kuomintang) of the Republic of China on Taiwan] * [http://wufi.org/english.html ''WUFI - World United Formosans for Independence''] * [http://www.lib.utexas.edu/maps/middle_east_and_asia/taiwan_pol92.pdf Map of ROC's current jurisdiction] (pdf) * [http://www.webcitation.org/query?id=1256489528087554&url=www.geocities.com/athens/delphi/1979/map.html Maps (also showing counties)] * [http://www.taiwandocuments.org/ Taiwan Documents Project] * [http://newton.uor.edu/Departments&Programs/AsianStudiesDept/china-taiwan.html Cross-Strait Relations between China and Taiwan] collection of articles. * [http://www.olympicwatch.org/topics.php?id=11 Olympic Watch (Committee for the 2008 Olympic Games in a Free and Democratic Country) on Taiwan security-related issues] * [http://www.cna.com.tw/eng/index.html Central News Agency] * [http://www.chinahistoryforum.com/ China History Forum] * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1285915.stm BBC News - ''Country Profile: Taiwan''] * [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/tw.html CIA World Factbook - ''Taiwan''] * [http://www.guardian.co.uk/japan/0,7368,450622,00.html Guardian Unlimited - ''Special Report: Taiwan and China''] * [http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/china/ PBS Frontline - ''Dangerous Straits''] * [http://search.looksmart.com/p/browse/us1/us317916/us559898/us559967/us560229/ LookSmart - ''Republic of China (Taiwan)''] directory category * [http://dmoz.org/Regional/Asia/Taiwan/ Open Directory Project - ''Taiwan''] directory category * [http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/Taiwan/ Yahoo! - ''Taiwan''] directory category * [http://web.archive.org/web/20050906171012/news.yahoo.com/fc/World/Taiwan Yahoo! News - ''Full Coverage: Taiwan''] * [http://www.asiasociety.org/speeches/johnhchang.html Feb 1999 KMT Speech] {{Istočna Azija}} {{Azija}} {{Faktički nezavisne države i teritorije}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Tajvan\| ]] [[Kategorija:~~Pokrajine~~Države ~~Kine~~u Aziji]] [[Kategorija:~~Otoci~~Djelomično upriznate ~~Kini~~države]] [[Kategorija:~~Otoci~~Politika ~~Tihog oceana~~Kine]] ~~[[Kategorija:Otoci Južnog kineskog mora]]~~ ~~[[Kategorija:Istočno kinesko more]]~~

Tajvan – razlika između verzija