Starčevačka kultura – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Nema sažetka izmjene |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 35:
Na primjeru nalazima bogatog i dugotrajnog naseljavanja u Gornjoj Tuzli mogu se izvući zaključci o važnosti koje su naslage soli i slani izvori imali u toku naseljavanja već od perioda srednjeg neolita.<ref name="Tasić"/>
== Starčevačka kultura u Hrvatskoj ==
Prvi nalazi Starčevačke kulture na tlu Hrvatske potječu iz 1894. godine, a pronađeni su prilikom kopanja temelja [[vukovar]]ske gimnazije.<ref name="Marin">[http://darhiv.ffzg.unizg.hr/id/eprint/10942/1/Marinković%20Stjepan%20dipl..pdf Stjepan Marinković - DIGITALNA REKONSTRUKCIJA STARČEVAČKIH OBJEKATA S LOKALITETA TOMAŠANCI-PALAČA ]</ref> Do danas je na području između [[Sava|Save]] i [[Drava|Drave]] poznato oko 100 lokaliteta starčevačke kulture, no samo na malom broju su se provodila arheološka iskopavanja, većina ih je evidentirana prilikom rekognosciranja .
Najstarija naselja počinju se izgrađivati na suhim kopnenim površinama pokrivenim praporom na granici s močvarno-barskim prostorima, koji su se protezali na lijevoj obali Save u širini od 1 do 5 km prema sjeveru od njenog današnjeg korita.
Smještena su na visokim terasama uz veće riječne tokove ([[Erdut]], [[Vinkovci]], [[Sarvaš]], Vukovar, [[Slavonski Brod]]), na niskim brežuljcima uz dolinu s vodotocima (Bukovlje, Kneževi vinogradi, Pepelane, Podgorač, Gornja Vrba, Lipovac, Vrpolje, Sredanci, Stari Perkovci, Novi Perkovci, Kaznica-Rutak i Virovitica) ili na blago povišenim terenima u ravnici uz manji vodotok (Gornja Vrba, Lipovac, Vrpolje, Zadubravlje). Naselja nikad nisu izolirana, odnosno daleko jedna od drugih. Pretežno su jednoslojna s jednom fazom po određenoj periodizaciji. U pravilu zauzimaju veću površinu i sastavljena su od većeg broja različitih vrsta ukopanih i/ili poluukopanih objekata koji su različito raspoređeni. Smatra se da je većina starčevačkih naselja bila naseljavana kratkotrajno, bilo da su se u njih vraćali nakon nekog vremena ili selili dalje te da zbog toga nije bilo potrebe za gradnjom kvalitetnih i izdržljivih objekata, nego su uglavnom gradili jednostavne nadzemne objekte ili objekte ukopane u zemlju, a pokrivene jednostavnim krovom od slame i pruća. Česte selidbe se mogu objasniti rotacijom. Stanovnici bi iskrčili šumu, zasadili usjeve, a kad bi zemlja počela pokazivati znakove iscrpljivanja, ponovo bi spalili, ostavili zemlju „ na ugaru“, te otišli na drugo mjesto dok se zemlja ne oporavi.<ref name="Marin"/>
U novije vrijeme u okolini [[Đakovo|Đakova]] istraženo je 5 naselja (Sredanci, Tomašanci, Stari Perkovci, Novi Perkovci, Selci Đakovački – Kaznica-Rutak) i jedno kod [[Virovitica|Virovitice]] i svi pripadaju kasnijim fazama starčevačke kulture.
Materijalna kultura najviše je zastupljena keramičkim posuđem pečenim oksidacijski, tj. uz prisutnost kisika, što keramici daje crvenu ili oker boju. U najvećoj mjeri zastupljeno je posuđe grube fakture s nekoliko funkcionalnih oblika od kojih se ističu zaobljeni lonci te posude na nozi i zdjele. Posuđe grube fakture često je s vanjske strane ukrašeno urezivanjem, utiskivanjem, ubadanjem ili plastičnim modeliranjem.
Rezultati apsolutnog datiranja kreću se u rasponu 5930. do 4960. p.n.e.<ref name="Prvi neolit"/>
== Literatura ==
Linija 44 ⟶ 57:
* Draga Garašanin: Starčevačka kultura, 1954.
* Milutin Garašanin: Praistorija na tlu Srbije, 1973.
== Vanjski linkovi ==
* [https://www.starapovijest.eu/izlozba-darovi-zemlje-neolitik-izmedu-save-drave-dunava-arheoloski-muzej-zagreb-28-3-29-6-2014/ Izložba - Između Save, Drave i Dunava]
== Reference ==
{{reference|2}}
| |||