|
'''Također uraditi:'''German Renaissance, Renaissance in the Low Countries, Renaissance in Poland, Italian Renaissance, Portuguese Renaissance, Mid-Tudor Crisis, 19th-century London, History of London (1900–39)
{{Renaissancerenesansa}}
[[File:Albrecht Dürer - Portrait of Maximilian I - Google Art Project.jpg|thumb|right|265px|''[[Portrait of Emperor Maximilian I]]'' (reigned: 1493–1519), the first Renaissance monarch of the [[Holy Roman Empire]], by [[Albrecht Dürer]], 1519]]
[[File:Gutenberg bible Old Testament Epistle of St Jerome.jpg|thumb|First page of the first volume of a copy of the [[Gutenberg Bible]] in Texas]]
== Umjetnost ==
[[File:HMF Duerer Gruenewald Harrich Heller-Altar DSC 6312.jpg|thumb|The Heller altar by [[Albrecht Dürer]]]]
Koncept sjeverne renesanse ili njemačke renesanse donekle je pomućen nastavljanjem upotrebe složenih gotičkih ukrasa sve do kasno u 16. vijeku, čak i u djelima koja su bez sumnje renesansna u načinu na koji tretiraju ljudsku figuru i u drugim pogledima. Klasični ukras imao je malo odjeka u većini Njemačke, ali u drugim pogledima Njemačka je vrlo brzo slijedila pojave, naročito u usvajanju [[štampa]]nja sa [[movable type]], što je bio njemački izum koji je ostao u njemačkom monopolu nekoliko decenija i bio je [[Global spread of the printing press|prvi uveden u većini Evrope]], uključujući Francusku i Italiju, od strane Nijemaca.
The concept of the Northern Renaissance or German Renaissance is somewhat confused by the continuation of the use of elaborate Gothic ornament until well into the 16th century, even in works that are undoubtedly Renaissance in their treatment of the human figure and other respects. Classical ornament had little historical resonance in much of Germany, but in other respects Germany was very quick to follow developments, especially in adopting [[printing]] with [[movable type]], a German invention that remained almost a German monopoly for some decades, and was [[Global spread of the printing press|first brought to most of Europe]], including France and Italy, by Germans. {{Citation needed|date=August 2015}}
[[Printmaking]] by [[woodcutdrvorez]]om andi [[engravinggravura]]ma wasveć alreadyje morebilo developedviše inrazvijeno Germanyu andNjemačkoj thei [[Low Countriesnizozemske|Nizozemskim]] thannego elsewheredrugdje inu EuropeEvropi, and the Germansa tookNijemci thesu leadvodili inu developingrazvijanju bookknjiževnih illustrationsilustracija, typicallyobično ofrelativno aniskog relativelyumjetničkog low artistic standardstandarda, butali seenprisutnih allu overčitavoj EuropeEvropi, withsa thedrvenim woodblockspločama oftenkoje beingsu lentse točesto printersizdavale ofštamparima editionsizdanja inu otherdrugim citiesgradovima orili languagesjezicima. TheNajveći greatestumjetnik artistnjemačke of the German Renaissancerenesanse, [[Albrecht Dürer]], beganpočeo hisje careersvoju askarijeru ankao apprenticešegrt tou avodećoj leadingradionici workshopu inNurembergu, Nuremberg,koja thatje ofpripadala [[Michael Wolgemut|Michaelu Wolgemutu]], whokoji hadje largelyvećinom abandonedodustao hisod paintingslikarstva tokako exploitbi theiskoristio newnovi mediummedij. Dürer workedje onradio thena mostnajsloženije extravagantlyilustriranoj illustratedknjizi booktog of the period, theperioda [[Nuremberg Chronicle]], publishedobjavljenoj byod hisstrane godfathernjegovog kuma [[Anton Koberger|Antona Kobergera]], Europe'snajvećeg largest printerštampara-publisherizdavača atEvrope theu to timedoba.<ref name="Bartrum 2002">Bartrum (2002)</ref>
Završivši svoje šegrtovanje 1490. godine, Dürer je putovao u Njemačkoj četiri godine, te u Italiji nekoliko mjeseci, prije osnivanja vlastite radionice u Nurembergu. Brzo je postao poznat u čitavoj Evropi po svojim energičnim i uravnoteženim drvorezima i gravurama, dok je uz to bio i slikar. Iako je zadržao prepoznatljivo njemački stil, njegov rad pokazuje snažan talijanski utjecaj i često se uzima da predstavlja početak njemačke renesanse u vizuelnim umjetnostima, koja je tokom sljedećih četrdeset godina zamijenila Nizozemsku i Francusku kao područje stvaranja najvećih inovacija u sjevernoevropskoj umjetnosti. Dürer je podržavao [[Martin Luther|Martina Luthera]], ali je nastavio stvarati [[Madonna (art)|Madone]] i ostale katoličke slike, te slikati portrete vođa obije strane nastajućeg razdora [[reformacija|protestantske reformacije]].<ref name="Bartrum 2002" />
After completing his apprenticeship in 1490, Dürer travelled in Germany for four years, and Italy for a few months, before establishing his own workshop in Nuremberg. He rapidly became famous all over Europe for his energetic and balanced woodcuts and engravings, while also painting. Though retaining a distinctively German style, his work shows strong Italian influence, and is often taken to represent the start of the German Renaissance in visual art, which for the next forty years replaced the Netherlands and France as the area producing the greatest innovation in Northern European art. Dürer supported [[Martin Luther]] but continued to create [[Madonna (art)|Madonnas]] and other Catholic imagery, and paint portraits of leaders on both sides of the emerging split of the [[Protestant Reformation]].<ref name="Bartrum 2002" />
[[File:Mathis Gothart Grünewald 022.jpg|The Crucifixion of Jesus Christ|right|thumb|''The [[Crucifixion]]'', central panel of the [[Isenheim Altarpiece]] by [[Matthias Grünewald]].|left]]
Dürer diedje inpreminuo 1528. godine, beforeprije itnego wasšto clearje thatpostalo theočito splitda ofje thepodjela Reformationusljed hadreformacije becomepostala permanenttrajna, butali hisnjegovi pupilsučenici ofsljedećih thegeneracija followingnisu generationbili wereu unableprilici tone avoidbirati taking sidesstrane. MostVećina leadingvodećih Germannjemačkih artistsumjetnika becamepostali Protestantssu protestanti, butali thisih deprivedje themto oflišilo paintingslikanja mostvećine religiousreligijskih worksdjela, previouslykoja thesu prethodno mainstaybila ofglavnina artists'prihoda revenueumjetnika. [[Martin Luther]] hadse objectedprotivio tovećini muchkatoličkog Catholicslikarskog imageryizlaganja, butali notne toi imagerysamom itselfslikarskom izlaganju, anda [[Lucas Cranach the Elder]], aLutherov closeblizak friend of Lutherprijatelj, hadnaslikao paintedje aniz number"luteranskih ofoltarnih "Lutheran altarpiecesdjela", mostlykoja showingsu thevećinom prikazivala [[Lastposljednja Suppervečera|Posljednju večeru]], someneka withsa portraitsportretima ofvodećih theprotestantskih leadingduhovnih Protestantlica divines as thekao [[Twelveapostoli|Dvanaest Apostlesapostola]]. ThisTa phasefaza ofluteranske Lutheranumjetnosti artzavršila wasje overprije before1550. 1550godine, probablyvjerojatno underpod the more fiercelysnažnije [[aniconic]] influence ofutjecajem [[Calvinismkalvinizam|kalvinizma]], andte religioussu worksse forreligijska publicdjela displayza virtuallyjavno ceasedizlaganje tomaltene beprestala producedstvarati inu Protestantprotestantskim areaspodručjima. PresumablyPretpostavljajući largelyvećinom becausezbog of thistoga, therazvoj developmentnjemačke ofumjetnosti Germanmaltene artje hadprekinut virtuallydo ceasedoko by1550. about 1550godine, butali inu theprethodnim precedingdecenijama decadesnjemački Germanumjetnici artistssu hadbili beenvrlo veryplodni fertileu inrazvijanju developingalternativnih alternativepredmeta subjectsza tozamjenu replacepraznine theu gapsvojim inknjigama their order booksnarudžbe. Cranach je, apartpored from portraitsportreta, developed arazvio format of thintankih verticalvertikalnih portraitsportreta ofprovokativnih provocativeobnaženih nudestijela, givensa classicalklasičnim orili Biblicalbiblijskim titlesnazivima.<ref>Snyder, Part III, Ch. XIX on Cranach, Luther etc.</ref>
LyingMalo somewhatizvan outsidetih theserazvoja developmentsležao isje [[Matthias Grünewald]], whokoji leftje veryostavio fewvrlo worksmalo djela iza sebe, butali whosečije masterpiecese remek-djelo, his ''[[Isenheim Altarpiece]]'' (completedzavršen 1515. godine), hassmatra beennajvećom widelynjemačkom regardedrenesansnom asslikom, thekada greatestse Germanvratila Renaissanceu paintingpažnju sincekritičara itu was restored to critical attention in the 19th19. centuryvijeku. ItTo isje anintenzivno intenselyemocionalno emotionaldjelo workkoje thatnastavlja continuesnjemačku thegotičku Germantradiciju Gothicneograničenih traditiongesta ofi unrestrained gesture and expressionizražaja, usingkoristeći Renaissancerenesansne compositionalprincipe principleskompozicije, butali allsve inu thatnajviše mostgotičkoj Gothicod ofsvih formsformi, the multi-wingedvišekrilnom [[triptychtriptih]]u.<ref>Snyder, Ch. XVII</ref>
[[File:Albrecht Altdorfer 007.jpg|thumb|220px|left|[[Albrecht Altdorfer]] (c.1480–1538), ''Danube landscape near Regensburg'' c. 1528, one of the earliest Western pure landscapes, from the [[Danube school|Danube School]] in southern [[Germany]].]]
The [[Danube school|DanubeDunavska Schoolškola]] isje thenaziv namekruga ofumjetnika aprve circletrećine of artists of the first third of the 16th16. centuryvijeka inu [[Bavariabavarija|Bavariji]] andi AustriaAustriji, includingmeđu koje spadaju [[Albrecht Altdorfer]], [[Wolf Huber]] andi [[Augustin Hirschvogel]]. WithSa Altdorfer inAltdorferom thekao leadvođom, theta schoolškola producedje thestvorila firstprve examplesprimjere of independentneovisne [[landscape art]] inna the WestZapadu (nearlygotovo 1,0001000 yearsgodina afterposlije ChinaKine), ini bothu paintingsslikarstvu andi printsu štampi.<ref>Wood, 9 – thisovo isje theglavna maintema subjectčitave of the whole bookknjige</ref> Njihove Theirreligijske religiousslike paintingsimale had ansu [[expressionistekspresionizam|ekspresionistički]] stylestil somewhatdonekle similarsličan to Grünewald'sGrünewaldovom. Dürer'sDürerovi pupilsučenici [[Hans Burgkmair]] andi [[Hans Baldung Grien]] workedradili largelysu invećinom printsu štampi, withdok je Baldung developingrazvio thetematički topical subject matter ofpredmet [[witchvještica]]es in a numberu ofnekoliko enigmaticenigmatičnih printsotisaka.<ref>Snyder, Ch. XVII, Bartrum, 1995</ref>
[[Hans Holbein the Elder]] andi hisnjegov brotherbrat Sigismund Holbein paintedslikali religioussu worksreligijska indjela theu latekasnom Gothicgotičkom stylestilu. Hans theStariji Elderbio wasje apionir pioneeri andvođa leaderu intransformaciji thenjemačke transformationumjetnosti ofiz Germangotičkog artu fromrenesansni the Gothic to the Renaissance stylestil. HisNjegov sonsin, [[Hans Holbein the Younger]], wasbio anje importantvažan painterslikar ofportreta portraitsi andnekolicine areligijskih fewdjela, religiouskoji works,je workingvećinom mainlyradio inu EnglandEngleskoj andi SwitzerlandŠvicarskoj. Holbein'sHolbeinov wellpoznati knownniz seriesmalih ofdrvoreza smallo woodcuts on thetemi ''[[Dance of Death]]'' relateodnose tose thena works of thedjela [[Little Masters]], agrupe groupštampara ofkoji printmakerssu whose specializedspecijalizirali inza veryvrlo smallmalene andi highlyizrazito detaileddetaljne engravingsgravure forza bourgeoisburžoaske collectorsskupljače, includingsa manyčestim eroticerotičnim subjectstemama.<ref>Snyder, Ch. XX on the Holbeins, Bartrum (1995), 221–237 ono Holbein'sHolbeinovim printsotiscima, 99–129 ono theMalim Little Mastersmajstorima</ref>
TheNakon outstandingizuzetnog achievementspostignuća ofu theprvoj firstpolovini half16. ofvijeka theuslijedilo 16thje centurynekoliko weredecenija followedizvanrednog byodsustva severalpažnje decadesvrijedne withnjemačke aumjetnosti, remarkablemimo absencedobrih ofportreta noteworthykoji Germanse art,nikada othernisu thanmogli accomplishedtakmičiti portraitssa thatpostignućem neverHolbeina rivalili the achievement of Holbein or DürerDürera. TheIdući nextvažni significantnjemački Germanumjetnici artistsradili workedsu inu theprilično ratherumjetnom artificial style ofstilu [[Northern Mannerism]], whichkojeg theysu hadmorali tonaučiti learnu inItaliji Italyili or FlandersFlandriji. [[Hans von Aachen]] andi the Netherlandishnizozemski [[Bartholomeus Spranger]] werebili thesu leadingvodeći paintersslikari atna thecarskim Imperialdvorovima courts inu [[ViennaBeč]]u andi PraguePragu, anda theproduktivna productive Netherlandishnizozemska [[Sadeler family]] of engravers spreadgravera outproširila acrossse GermanyNjemačkom, amongmeđu otherdrugim countiesokruzima.<ref>Trevor-Roper, Levey</ref>
InU Catholickatoličkim partsdijelovima ofjužne SouthNjemačke Germanygotička thetradicija Gothicdrvoreza traditionnastavila ofje woodcvjetati carvingdo continuedkraja to flourish until the end of the 18th18. centuryvijeka, adaptingprilagodivši tose changespromjenama inu stylestilu throughkroz the centuriesvijekove. [[Veit Stoss]] (d.preminuo 1533. godine), [[Tilman Riemenschneider]] (d.preminuo 1531. godine) andi [[Peter Vischer the Elder]] (dpreminuo 1529. 1529godine) werebili Dürer'ssu contemporaries,Dürerovi andsavremenici theiri longnjihove careersduge coveredkarijere theobuhvatile transitionsu betweenprelaz thesa Gothicgotičkog andu Renaissancerenesansni periodsperiod, althoughiako su njihovi ukrasi theirčesto ornamentostajali oftengotički remainedčak Gothici evennakon afteršto theirsu compositionsim begankompozicije topočele reflectodražavati Renaissancerenesansne principlesprincipe.<ref>Snyder, 298–311</ref>
== Arhitektura ==
|
