Josif Majer – razlika između verzija

[[Datoteka:Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josipa Majera na pogubljenje.jpg|mini|lijevo|250px|[[Četnici u Drugom svjetskom ratu|Četnici]] sprovode Josifa Majera i Stevana Borotu na pogubljenje u Valjevu 1942 godine.]]Josif Majer je rođen 20. 5. 1920 godine u Nišu u [[Jevreji u Srbiji|jevrejskoj]]<ref name="jj"/> porodici Bore i Sofije Majer. Bora i Sofija Majer su se odmah po Josifovom rođenju preselili u [[Beograd]]. Tu je završio os­novnu školu i dva razreda gimnazije. U to vreme imao je nadimak Tarcan (''Tarzan''). Bio je član [[Cionizam|cionističke]] organizacije "[[Ha­šomer Hacair]]".<ref name="glasnik">Glasnik (Istorijski arhiv Valjevo); Radivoje Davidović; ''Borota i Majer - mit i stvarnost''; stranica 49-79; broj 46, 2012, Valjevo.</ref> Josif je bio učesnik revolucionarnog radničkog pokreta na tlu [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]], a [[1940]] godine je bio primljen u članstvo [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ). Te iste godine je bio izabran za člana Komiteta [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|Saveza komunističke omladine Jugoslavije]] (SKOJ) Trećeg beogradskog rejona.<ref name="jj"/> Do početka [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]] tj. [[Aprilski rat|napada]] [[Wehrmacht]]a na [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevinu Jugoslaviju]] radio je kao štrikers­ki radnik u fabrici "Elka". Bio je učesnik demonstracija [[27. 3.]] [[1941]] godine u Beogradu dan nakon kojih je uslijedio [[Vojni puč 27. marta 1941.|vojnogvojni pučapuč]] i rušenjarušenje s vlasti regenta kneza [[Pavle Karađorđević|Pavla Karađorđevića]]. Za vreme okupacije, kao Jevrej, je bio otpušten s posla i po naređenju [[Treći Reich|nemačkih]] vlasti upućen na prisilan rad na raščišćavanju ruševina po Beogradu nastalih posle [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|šestoaprilskog bombardovanja]]. [[14. 8.]] 1941 godine, s trojicom drugova iz fabrike "Elka", napustio je Beograd i pridružio se [[Posavski partizanski odred (Srbija)|Posavskom partizanskom odredu]] u okolini [[Obrenovac|Obrenovca]].<ref name="glasnik"/>

[[August]]a 1941 uključio se u NOB. U [[Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije|NOPOJNOVJ]]-u je prvo bio postavljen za političkog komesara 2. čete [[Treći tamnavski bataljon|Trećeg tamnavskog bataljona]] i rukovodilac [[Agitprop]]a u tom bataljonu. Kasnije je bio imenovan komesarom čete [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]].<ref name="jj"/> Sredinom [[Septembar|septembra]] borci Trećeg tamnavskog bataljona boravili su na području seoske opštine [[Divci]], između Valjeva i [[Ub]]a. Pojavu [[Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije|partizana]] primetio je predsednik lokalne opštine Velisav Petrović i o tome je navodno obavestio svog brata Živojina Petrovića, obaveštajnog oficira u Okružnom načelstvu Valjevo, koji je ovu informaciju preneo nemačkoj komandi u Valjevu. Ubrzo potom iz pravca Uba pristigla je nemačka jedinica koja je prisilila borce 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona i Posavskog NOP odreda da se povuku, pri čemu je stradao jedan partizanski borac, a nekoliko njih je ranjeno. Nemci su na području opštine Divci streljali 6 lokalnih stanovnika zbog ukazivanja gostoprimstva partizanima. Nakon što su se Nemci povukli, izvršena je partizanska istraga na osnovu koje je ustanovljeno da je Velisav Petrović odgovoran za obaveštavanje Nemaca. Petrović je uhapšen i sproveden u štab čete gde mu je izrečena presuda streljanjem. Ovu činjenicu iskoristila je štampa [[Nedićeva Srbija|Nedićeve Srbije]] (''[[Propaganda Nedićeve vlade|Novo Vreme]]'') koja je objavila dezinformaciju (''na osnovu izjave jednog ucenjenog partizanskog kurira'') da je Petrovića ubio Stevan Borota, tako što ga je zaklao testerom. Da bi sve bilo uverljivije, vlasti Nedićeve Srbije su objavile u novinama da Stevan nije [[Srbi]]n [[Pravoslavlje|pravoslavne]] vere, već [[Mađari|Mađar]], i da mu je ime Ištvan. Za Josifa se govorilo da je on, u stvari, Hinko Majer, veletrgovac iz [[Zagreb]]a, i da su obojica poslati u Srbiju da izazovu bratoubilački rat. Potom je kvislinški propagandni aparat dodatno razradio siže ovog navodnog događaja u publikaciji "Krvava lista komunističkih zločina", uvodeći u ovaj narativ i Josifa kao naredbodavca navodnog masakriranja Petrovića, pri čemu je isticano Josifovo jevrejsko poreklo.<ref name="glasnik"/>

[[Datoteka:Pogubljenje Stevana Borote i Josipa Majera u Valjevu.jpg|mini|lijevo|250px|Josif Majer (''desno'') sa Stevanom Borotom (''lijevo'') na vješalima u Valjevu 1942 godine.]]Sredinom [[februar]]a 1942 od reorganizovanog Tamnavskog bataljona i drugih delova Posavskog NOP odreda formiran je Posavsko-tamnavski odred koji je dobio zadatak da se prebaci u rejon [[Kosmaj]]a jer se procenjivalo da su tamo uslovi za borbu povoljniji nego u [[Podgorina|Valjevskoj Podgorini]]. Na putu za Kosmaj, [[27.2.|27.]]/[[28. 2.]] 1942, došlo je do pogibije nekoliko desetina i hapšenja većeg broja boraca odreda. Među uhvaćenima bili su Josif i Stevan. Obojica su bila sprovedena u valjevski zatvor, da bi početkom [[mart]]a 1942 Stevan bio sproveden u zatvor [[Specijalna policija|Specijalne policije]] u Beogradu. [[Dimitrije Ljotić|Ljotićevske]] novine "Naša borba" u broju od [[15. 3.]] u tekstu Borivoja Karapandžića najviše se bave sotoniziranjem Josifa za koga je autor, tako reći, siguran da je on izrekao presudu o testerisanju predsednika opštine Divci Petrovića. Ovo je ujedno bila ko zna koja po redu verzija jednog izmišljenog događaja koja je služila u propagandne svrhe protiv partizanskih odreda i njihovih rukovodilaca. Josif je sa Stevanom bio podvrgnuti užasnoj torturi posle čega su sastavljeni zapisnici o njihovom saslušavanju. Josif je saslušan [[28. 2.]] u kancelariji Okružnog načelstva u Valjevu, a Stevan u zatvoru Specijalne policije Uprave grada Beograda [[10. 3.]] 1942 godine. Svoje poslednje trenutke Josif i Stevan su dočekali dostojanstveno. Na osnovu naređenja nemačkog okupatora, lokalne [[Kvisling|kvislinške]] vlasti u Valjevu izvršile su javno vešanje Josifa i Stevana na pijačnom trgu u gradu, 27. 3. 1942. Prema naređenju okružnog načelnika Valjevskog načelstva tela Josifa i Stevana su visila na vešalima dva dana kao opomena kako će završiti oni koji se ne budu pokoravali kvislinzima i nemačkoj vojnoj sili. Obešene partizanske borce čuvali su po dvojica pripadnika [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]]. Posle dva dana tela MajeraJosifa i BoroteStevana su zakopana bez sanduka i belega uz tarabu desno od ulaza u Gradsko groblje u Valjevu. Posle oslobođenja Valjeva njihove kosti su položene u običan ograđeni grob u prvom redu ulaznog puta nasuprot grobarske kućice. Predsedništvo [[Antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ) na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslavenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] (JNA) [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]], odlučilo je [[1945]] godine da se za umešnost u komandovanju i specijalne podvige, pokazanu hrabrost i naročite zasluge za narod odlikuju: Josif Majer [[Orden zasluga za narod|Ordenom zasluga za narod Prvog reda]] i Stevan Borota [[Orden zasluga za narod|Ordenom zasluga za narod Drugog reda]]. Godine [[1980]] kosti MajeraJosifa i BoroteStevana su prenete u Kosturnicu na Partizansko spomen-groblje na Krušiku u Valjevu.<ref name="glasnik"/>

Na istom mestu na kom su obešeni MajerJosif i BorotaStevan, 22. 5. 1942 obešen je i [[Stjepan Filipović]].<ref name="glasnik"/>

Na kraju glavne staze, sa leve strane, na Partizanskom spomen-groblju u Valjevu postavljena je spomen-ploča na kojoj piše: "''Stevan Borota, komandir čete Tamnavskog bataljona, Josif Majer, komesar Tamnavskog bataljona, obešeni u Valjevu 1942.godine.''". Posle završetka Drugog svetskog rata došlo je do preimenovanja ulica u mnogim mestima. Veliki broj ulica dobio je nazive po borcima iz NOB-a. Na Ubu i u Valjevu Josif Majer i Stevan Borota nisu zaboravljeni gde su postavljene table na ulicama sa njihovim imenima. Dolaskom [[Demonstracije 5. oktobra 2000.|demokratskih vlasti]] došlo je do velikih društveno-političkih promena u [[Srbija|Srbiji]]. Veoma brzo usledilo je ko zna koje po redu preimenovanje ulica u mnogim mestima. Tako je i Skupština opštine Valjevo [[13. 12.]] [[2002]] godine donela odluku da se ulica Josifa Majera promeni u Ulicu Jefimijinu, a ulica Stevana Borote dobila je naziv Ulica braće Jakšić. Komisija za spomenike i nazive naseljenih mesta, trgova i ulica u opštini Ub pokrenula je [[2009]] godine inicijativu o promeni naziva ulica nazvanih po Josifu Majeru i Stevanu Boroti.<ref name="glasnik"/>