1952 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
bajec, dolničar (1) |
|||
Red 11:
* [[5. 1.]] - Obnovljen [[Politikin zabavnik]] (izlazio [[1939]]-41).
* [[8. 1.]] - Sporazum o privrednoj saradnji između [[FNRJ]] i [[SAD]].
* [[9. 1.]] - Prezidijum Narodne skupštine FNRJ ratifikovao sporazum o vojnoj pomoći sa SAD (na snazi do 1959.)<ref>Bajec, Dolničar, 1981, str. 151</ref>.
* [[20. 1.]] - [[Anton Vovk]], administrator ljubljanske dijeceze, poliven benzinom i zapaljen u Novom Mestu (teško povređen). ▼
* [[26. 1.]] - Uhapšeno 46 osoba u Zagrebu koji su izvikivali nacionalističke parole nakon polufinala kupa Maršala Tita (petorica kasnije osuđeni na zatvorske kazne)<ref>Jakovina, ''Američki komunistički saveznik'', p. 422</ref>. ▼
* [[januar]] - Jugoslovenska vlada procenjuje da će tokom godine biti potrebno 269 miliona dolara strane pomoći za trgovinski deficit i program kapitalnih investicija<ref name="Col">''Collier's Year Book'' za 1952. (Microsoft Encarta 2004)</ref> (tri zapadne sile daju 120 miliona do 30. juna<ref name="Col"/>).
* januar - U NR [[Kina|Kini]] se na Kampanju tri anti nadovezuje Kampanja pet anti: protiv podmićivanja, krađe državne imovine, izbegavanja poreza, varanja na državnim ugovorima i krađe državne ekonomske informacije.
▲* [[20. 1.]] - [[Anton Vovk]], administrator ljubljanske dijeceze, poliven benzinom i zapaljen u Novom Mestu (teško povređen).
▲* [[26. 1.]] - Uhapšeno 46 osoba u Zagrebu koji su izvikivali nacionalističke parole nakon polufinala kupa Maršala Tita (petorica kasnije osuđeni na zatvorske kazne)<ref>Jakovina, ''Američki komunistički saveznik'', p. 422</ref>.
=== Februar/Veljača ===
* [[6. 2.]] - Umro [[George VI]], kralj [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Ujedinjenog Kraljevstva]] i [[dominion]]a [[Britanski komonvelt|Britanskog komonvelta]]; nasleđuje ga kćerka [[Elizabeta II]] (trenutno na putovanju u Keniji).
* [[14.2.|14]]-[[25. 2.]] - [[Zimske olimpijske igre 1952|Zimske olimpijske igre u Oslu]].
* [[februar]] - U Jugoslaviji čistka "politički nepouzdanih" predavača u školama i ključnog osoblja u trgovini i industriji<ref name="Col"/>.▼
* [[18. 2.]] - [[Grčka]] i [[Turska]] ušle u [[NATO]].
* [[21. 2.]] - U [[Dhaka|Dhaki]], Istočni Pakistan, ubijena 4 studenta-demonstranta - dolazi do širokih protesta koji će dovesti do priznanja [[Bengalski jezik|bengalskog jezika]] (danas UN-ov Dan maternjeg jezika).
* [[26. 2.]] - Premijer [[UK]], [[Winston Churchill]], objavio da zemlja poseduje [[Atomska bomba|atomsku bombu]].
▲* [[februar]] - U Jugoslaviji čistka "politički nepouzdanih" predavača u školama i ključnog osoblja u trgovini i industriji<ref name="Col"/>.
=== Mart/Ožujak ===
Linija 54 ⟶ 55:
=== Jun/Juni/Lipanj ===
* [[1. 6.]] - Počela plovidba [[Kanal Volga-Don|kanalom Volga-Don]] u SSSR.
* [[19. 6.]] - Osnovane [[Specijalne jedinice Američke vojske]].
* [[jun]] - Jugoslovenska vlada uklonila neke kontrole na industrijske sirovine i poluprerađenu robu, seljacima vraćeno "relativno slobodno" tržište za žitarice<ref name="Col"/>.
Linija 63 ⟶ 64:
* [[20. 7.]] i [[22. 7.]] - nogometne utakmice [[Jugoslavija]] – [[SSSR]] 5:5 (3:0) i 3:1 (2:1) na [[Olimpijske igre|olimpijskom]] turniru u [[Tampere]]u poznate kao "dvoboj [[Josip Broz Tito|Tito]] – [[Staljin]]".
* [[23. 7.]] - [[Evropska zajednica za ugljen i čelik]] stupila na snagu.
* 23. 7. - [[Egipatska revolucija 1952.|Revolucija u Egiptu]] - vojni puč "[[Pokret slobodnih oficira|Slobodnih oficira]]" (formalni lider gen. [[Muhammad Naguib]], zapravo ppuk. [[Gamal Abdel Naser]]) primorao na abdikaciju kralja [[Faruk I|Faruka I]] (republika proglašena [[1953]]).
* [[25. 7.]] - [[Portoriko]] postaje samoupravna teritorija [[SAD]].
Linija 73 ⟶ 74:
=== Septembar/Rujan ===
* [[septembar]] - Poseta jugoslovenske delegacije [[Grčka|Grčkoj]].▼
* [[2. 9.]] - Na Univerzitetu Minnesota obavljena prva operacija na otvorenom srcu.
* [[9. 9.]] - Kod beogradskog Velikog ratnog ostrva, potonuo brod "Niš" sa 102 putnika i 3 člana posade - najveća brodska tragedija kod nas.
* [[10. 9.]] - Prvi put se sastala Evropska parlamentarna skupština (od 1962 [[Evropski parlament]]).
▲* [[septembar]] - Poseta jugoslovenske delegacije [[Grčka|Grčkoj]].
* [[18. 9.]] - Britanski šef diplomatije [[Anthony Eden]] je prvi zapadni političar koji dolazi u posetu Jugoslaviji; [[Jovanka Broz]] se prvi put pojavila kao Titova supruga.
=== Oktobar/Listopad ===
* 5 - [[7. 10.]] -
* [[5. 10.|5]] - [[14. 10.]] - XIX kongres [[KPSS]]: promena imena iz "Svesavezna komunistička partija (boljševika)" u Komunistička partija Sovjetskog Saveza, promene u organizaciji i broju članova organa, Staljinov poslednji govor.
* [[8. 10.]] - Sudar tri voza na stanici Harrow & Wealdstone blizu Londona odnosi 112 života.
* [[13.1 0.]] - [[Milovan Đilas]] u članku tvrdi da [[Staljin]]ove teorije nemaju veze sa [[marksizam|marksizmom]] i socijalizmom i da su vrlo slične [[Adolf Hitler|Hitlerovim]].
* [[14. 10.]] - UN započele rad u [[Sjedište Ujedinjenih naroda|zgradi Sjedišta Ujedinjenih naroda]].
* oktobar - Tajnik zagrebačkog konzulata SAD u posjeti [[Goražde|Goraždu]], gdje je čuo da između [[Kalinovik]]a i Trnova još uvek djeluje grupa četničke gerile<ref>Jakovina, p. 412</ref>.▼
* [[16. 10.]] - [[Charlie Chaplin]] došao u London, na premijeru svog filma ''Limelight'' - šef [[FBI]] [[J. Edgar Hoover]] sredio da mu se uskrati viza za povratak.
* [[17. 10.]] - [[Indonezija|Indonežanski]] general [[Abdul Haris Nasution|Nasution]] opkolio predsedničku palatu, tražeći raspuštanje Narodnog predstavničkog veća - predsednik [[Sukarno]] ubedio vojnike i civile da se raziđu.
* [[20. 10.]] - U britanskoj [[Kenija|Keniji]] proglašeno ratno stanje zbog ustanka [[Mau Mau]].
* [[22. 10.]] - Otkriven [[asteroid]] [[2244 Tesla]] (astronom [[Milorad B. Protić]]).
▲* oktobar - Tajnik zagrebačkog konzulata SAD u posjeti [[Goražde|Goraždu]], gdje je čuo da između [[Kalinovik]]a i Trnova još uvek djeluje grupa četničke gerile<ref>Jakovina, p. 412</ref>.
=== Novembar/Studeni ===
Linija 94 ⟶ 96:
* [[1. 11.]] - ''[[Operation Ivy]]'' - Amerikanci detonirali prvu [[hidrogenska bomba|hidrogensku bombu]] ''Mike'', na atolu [[Eniwetok]] (snaga 10,4 megatona).
* 1. 11. - Protestna nota FNRJ Svetoj stolici (koja je najavila uzdizanje Alojzija Stepinca u kardinala).
* [[2.11.|2]] - [[7. 11.]] - [[Šesti kongres KPJ]] u [[Zagreb]]u (kasnije nazivan i "Đilasov kongres"). Komunistička partija postaje [[Savez komunista Jugoslavije]] (po ugledu na [[Karl Marx|Marksov]] [[Savez komunista]]) a Politbiro Izvršni komitet; vrhunac antistaljinizma jugoslovenske partije. Predloženo da se [[Narodni front Jugoslavije]] transformiše u [[Socijalistički savez radnog naroda Jugoslavije]] ([[1953]]). Posle kongresa KPJ/SKJ održavaju se i kongresi republičkih partija.
* [[4. 11.]] - [[Republikanska stranka SAD|Republikanac]] [[Dwight D. Eisenhower]] pobedio na predsedničkim izborima u SAD [[Demokratska stranka SAD|demokratskog]] rivala [[Adlai Stevenson II|Adlaia Stevensona]].
* 4. 11. - U SAD osnovana Nacionalna sigurnosna agencija ([[NSA]]).
* 4. 11. - Zemljotres na Kamčatki, 8.25 po [[Rihterova skala|Rihteru]].
* [[20. 11.]] - [[Rudolf Slánský]], generalni sekretar Čehoslovačke KP, i još 13 optuženika osuđeni na montiranom suđenju za "trockističko-titoističko-cionističke aktivnosti" - 11 smrtnih i tri doživotne kazne.▼
* [[29. 11.]] - [[Alojzije Stepinac]] proizveden u kardinala. ▼
* [[novembar]] - Potpredsednik savezne vlade [[Blagoje Nešković]] isključen iz [[SKJ]], pod optužbom da je pristalica [[Informbiro]]a (nije hapšen).
* novembar - U [[Mađarska|Mađarskoj]] četvorica osuđena na smrt kao "jugoslovenski špijuni", zatražen opoziv jugoslovenskog otpravnika poslova<ref name="Col"/>.
▲* [[20. 11.]] - [[Rudolf Slánský]], generalni sekretar Čehoslovačke KP, i još 13 optuženika osuđeni na montiranom suđenju za "trockističko-titoističko-cionističke aktivnosti" - 11 smrtnih i tri doživotne kazne.
▲* [[29. 11.]] - [[Alojzije Stepinac]] proizveden u kardinala.
=== Decembar/Prosinac ===
Linija 328 ⟶ 330:
{{reference}}
== Literatura ==
* {{Citiranje knjige|last=Milan Bajec|first=Ivan Dolničar|title=Jugoslavija 1941-1981|year=1981|publisher=Eksport pres|location=Beograd|isbn=|ref=harv}}
* [http://www.e-novine.com/feljton/31369-sloboda-umela-peva.html Da li je sloboda umela da peva?], Vuk Perišić, e-novine (o Šestom kongresu +).
Linija 333 ⟶ 337:
[[Kategorija:1952]]
| |||