1922 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz en Wiki maj-jun |
→Događaji: dop. iz en Wiki jul-okt. |
||
Red 42:
* [[12. 3.]] - Osnovana [[Transkavkaska Sovjetska Federativna Socijalistička Republika]] (Gruzija, Jermenija, Azerbejdžan), glavni grad Tbilisi (raspuštena [[1936]]).
* [[15. 3.]] - Egipatski sultan [[Fuad I (Egipat)|Fuad I]] se proglasio za [[Kralj Egipta|Kralja Egipta]] i Suverena Nubije, Sudana, Kordofana i Darfura (do [[1936]]).
* mart - Londonska konferencija, druga faza: saveznici predlažu Turskoj olakšane uslove [[Sporazum u Sèvresu|ugovora iz Sèvresa]], što ova odbija.
* [[17. 3.]] - Italijanske trupe dolaze u [[Rijeka|Rijeku]] da "zavedu red".
* [[18. 3.]] - [[Mahatma Gandi]] osuđen u Bombaju na šest godina zatvora zbog pobune (odslužiće dve).
Linija 51 ⟶ 52:
=== April/Travanj ===
[[Datoteka:Stalin before 1929.jpg|mini|150px|[[Staljin]], novi generalni sekretar [[RKP(b)]]]]
[[Datoteka:Podjela Kraljevine SHS na 33 oblasti.jpg|thumb|180px|[[Oblasti
* [[3. 4.]] - [[Josif Staljin]] postao generalni sekretar [[RKP(b)|Ruske komunističke partije]] (kasniji [[KPSS]]).
* [[7. 4.]] - [[Skandal Teapot Dome]]: sekretar unutrašnjih poslova SAD iznajmio privatnicima mornaričke naftne rezerve na mestu ''Teapot dome'', iz čega će se izroditi korupcijski skandal, najveći do Votergejta 1972-[[1974|74]].
Linija 59 ⟶ 60:
* [[16. 4.]] - Potpisan [[Rapalski ugovor (1922)|Rapalski ugovor]] između Nemačke i sovjetske Rusije - uspostavljeni diplomatski odnosi, oproštene ratne štete.
* [[24. 4.]] - Između Engleske i Egipta uspostavljen prvi deo [[Imperijalni bežični lanac|Imperijalnog bežičnog lanca]], komunikacione mreže između britanskih poseda.
* [[26. 4.]] - Uredba o podeli Kraljevine SHS na [[Oblasti Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca|33 oblasti]], kojima je na čelu [[veliki župan]], predstavnik vlade.
* 29. 4 - 3. 5. - Sovjetske vlasti šalju oružje, municiju i novac Turskoj.
=== Maj/Svibanj ===
Linija 81 ⟶ 83:
* [[22. 6.]] - Agenti [[IRA]]-e ubili u Londonu feldmaršala i poslanika [[Henry Hughes Wilson|Henryja Wilsona]].
* [[24. 6.]] - Ubijen nemački ministar inostranih poslova, [[Walther Rathenau]] (počinitelji su iz ultranacionalističke [[Organizacija Consul|organizacije Consul]].
* 24. 6. - [[Japanska intervencija u Sibiru]]: pod pritiskom domaćeg mnenja i velikih troškova, Japan objavljuje da će se povući (Vladivostok napuštaju 25. oktobra).
* [[27. 6.]] - [[Louis II (Monako)|Louis II]] je novi knez [[Monako|Monaka]] (do [[1949]]).
* [[28. 6.]] - [[Irski građanski rat]] između pristalica i protivnika sporazuma sa Britancima o Irskoj Slobodnoj Državi počinje [[
* [[30. 6.]] - Stupio na snagu novi Dunavski statut, koji reguliše transport na [[Dunav]]u.
=== Jul/Juli/Srpanj ===
* [[3.7.|3]]-[[17. 7.]] - U Beču Prva zemaljska konferencija [[KPJ]].
* [[20. 7.]] - Bivši nemački [[Togoland]] i formalno podeljen na [[Britanski Togoland|Britanski]] i [[Francuski Togoland]], prema manadu Društva naroda (Britanski od 1957. deo Gane a Francuski je od 1960. [[Togo]]).
* [[21. 7.]] - Reagujući na Rathenauovo ubistvo, u Nemačkoj donesen Zakon za zaštitu republike.
* [[27. 7.]] - U RSFSR osnovana [[Adigejska autonomna oblast|Čerkeska (Adigejska) autonomna oblast]] (od 1991-92. Rwpublika [[Adigeja]] unutar [[Ruska federacija|RF]]).
* [[30. 7.]] - Dodatak Programu [[HRSS]]: suverena Hrvatska u konfederaciji sa Srbijom.
* [[31. 7.]] - [[7. 8.]] - Savez rada organizovao u Italiji generalni štrajk protiv fašističkog nasilja ali je suzbijen.
=== Avgust/August/Kolovoz ===
[[Datoteka:Commander Michael Collins.jpg|mini|150px|† [[Michael Collins]]]]
* [[2. 8.]] - ''Swatow''-ski tajfun pogodio
* 20 - [[22. 8.]] - Na Rožniku kod Ljubljane održana Prva konferencija [[SKOJ]].
* [[22. 8.]] -
[[Datoteka:GuerraGrecoTurca19191923.svg|mini|180px|Front u Turskoj avgusta 1922. (plavo)]]
* [[26. 8.]] - [[Grčko-turski rat (1919–1922)]]: posle 11 meseci neaktivnosti, [[Bitka kod Dumlupınara|Bitkom kod Dumlupınara]] počinje turska [[Velika ofanziva (Turska)|Velika ofanziva]] protiv [[Kraljevina Grčka|grčkih]] snaga u [[Anadolija|Anadoliji]].
* [[30. 8.]] - Umro gen. [[Milutin Vučinić]], predsednik crnogorske vlade u egzilu.
* [[31. 8.]] - [[Čehoslovačka]] i [[Kraljevina SHS]] obnovili savez iz 1920. - osnova [[Mala Antanta|Male Antante]].
=== Septembar/Rujan ===
* [[9. 9.]] - Turci ušli u Smirnu/[[Izmir]],
* [[10. 9.]] - Kongres javnih radnika u Zagrebu - za Jugoslaviju, traži reviziju ustava, prisutan i [[Ljuba Davidović]], sukob sa [[Svetozar Pribićević|Pribićevićevom]] strujom u Demokratskoj stranci.
* [[13. 9.]] -
* 13. 9. - U El Aziziji, Libija, izmereno 58 °C u hladu.
* [[27. 9.]] - Posle vojne pobune abdicirao [[grčka|grčki]] kralj [[Konstantin I Grčki]].▼
* [[18. 9.]] - Mađarska ušla u [[Društvo naroda]].
▲* [[27. 9.]] - Posle vojne pobune abdicirao
=== Oktobar/Listopad ===
[[Datoteka:March on Rome.jpg|mini|150px|[[Benito Musolini]] nakon [[Marš na Rim|Marša na Rim]]]]
* oktobar - [[Hrvatski blok]] (HRSS, HZ i HSP-F) pregovara sa Demokratskom strankom o rušenju vlade Pašić-Pribićević.
* [[22. 10.|22]] - [[29. 10.]]- Fašistički [[Marš na Rim]].
* [[23. 10.]] - Nemačka vojska razbila "Sovjetsku Republiku [[Saksonija|Saksoniju]]".
* [[
* 25. 10. - Nakon povlačenja Japanaca, Crvena armija zauzima [[Vladivostok]], pad [[Privremena priamurska vlada|Privremene priamurske vlade]] - zvaničan kraj [[Ruski građanski rat|Ruskog građanskog rata]] ([[Jakutska pobuna]] traje do sledećeg juna).
* [[
=== Novembar/Studeni ===
* [[1. 11.]] -
* [[4. 11.]] - Pronađena [[Tutankhamon]]ova grobnica ([[Howard Carter]] i dr. ušli unutra [[26. 11.]]).
* [[14. 11.]] - Komercijalna ''British Broadcasting Company'' počinje emitovanje (od 1926. to je [[British Broadcasting Corporation]] sa kraljevskom poveljom).
* novembar - Vrhunac [[Gruzijska afera (1922)|Gruzijska afere]], sukoba između lokalnih i moskovskih gruzinskih boljševika.
* [[18. 11.]] - [[HSP]]-F (frankovci) prekidaju pregovore sa demokratama.
* [[19. 11.]] - [[Abdul Medžid II.]] izabran za [[kalif]]a (položaj ukinut 1924.).
* [[21. 11.]] - Prvi zvanični sastanak [[Lozanska konferencija|Lozanske konferencije]] o zameni sporazuma iz Sevra sa Turskom.
* [[24. 11.]] - Zemljotres kod [[Osijek]]a ([[Magnituda zemljotresa|M]] 5.3, Int. VII-VIII).
* [[25. 11.]] - Frankovci izbačeni iz Hrvatskog bloka.
| |||