Pluća – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: Migrating 117 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7886 (translate me) |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 1:
'''Pluća''' predstavljaju najvažniji organ za [[disanje]] kod [[kičmenjaka]] koji udišu [[vazduh]]. Glavna funkcija im je prebaciti [[kiseonik]] iz atmosfere u [[krvotok]], te [[ugljen-dioksid]] iz krvotoka u atmosferu.
== Ljudska pluća ==
Pluća su sastavljena od lijevog i desnog plućnog krila, a štiti ih grudni koš sastavljen od rebara i međurebarnih mišića. Sa donje strane grudna šupljina odvojena je od trbušne [[dijafragma|dijafragmom]]. Svako plućno krilo obavijeno je plućnom maramicom (''pleura''), koja se sastoji od vanjskog i unutrašnjeg lista. Između njih nalazi se tanak sloj pleuralne tečnosti. Alveole (plućni mjehurići) funkcionalno su najbitniji dio pluća. One su obavijene jednoslojnim epitelom i prožete su mrežom kapilara.
== Disajni pokreti ==
Funkcionisanje pluća zasniva se na disajnim pokretima: udisanju (''inspirium'') i izdisanju (''expirium''). U disajnim pokretima sudjeluju dijafragma, međurebarni mišići i ostali mišići grudnog koša.
Pri udisanju dijafragma se steže i spušta prema dolje, međurebarni mišići podižu rebra prema gore, a grudnu kost prema naprijed, te se na taj način povećava zapremina grudnog koša. Širenjem grudnog koša postiže se i širenje pluća jer su ona elastična. Pritisak u plućima se smanjuje i vazduh disajnim putevima dospijeva u alveole.
Izdisanje je pasivan proces gdje se grudni koš vraća u normalnu poziciju opuštanjem dijafragme.
Broj disajnih pokreta kod čovjeka iznosi 16-18 u minuti, a mijenja se zavisno od aktivnosti, zdravstvenog stanja i sl. Za vrijeme normalnog disanja čovjek udahne oko 0,5 l vazduha, a pri napornim fizičkim aktivnostima može iznositi i 3,5 l.
== Razmjena gasova ==
=== Razmjena gasova između krvi i vanjske sredine ===
Razmjena gasova između krvi i vanjske sredine vrši se u alveolama po zakonima difuzije. Faktor koji pokreće taj proces je razlika parcijalnog pritiska gasova u krvi i u alveoli. Parcijalni pritisak kisika je veći u alveolama nego u krvi, pa on prelazi iz njih u krv. Sa druge strane, ugljen-dioksida ima više u krvi pa on prelazi iz nje u alveolu. Kisik koji se vezao za krv čini oksihemoglobin, koji se dalje transportuje po cijelom tijelu. Ugljen-dioksid u alveolama izdisanjem se izbacuje iz tijela.
=== Razmjena gasova između krvi i tkiva ===
Kisik se u krvi do tkiva samo u vrlo malim količinama prenosi u vidu gasa (oko 3%), a najviše u vidu oksihemoglobina. Budući da ćelije tkiva troše kisik za razne metaboličke funkcije, u njima se nakuplja ugljen-dioksid. Tako imamo jednu sredinu bogatu kisikom i drugu bogatu ugljen-dioksidom. Na tom nivou razmjena gasova vrši se na isti način kao u alveolama, samo obrnuto. Budući da oksihemoglobin nije vrlo stabilan, kisik se izdvaja i difuzijom prelazi u tkivo na osnovu razlike u parcijalnom pritisku. Ugljen-dioksid prelazi u krv i do pluća se transportuje u vidu karbamino i bikarbonatnih spojeva.
== Vidjeti i ==
* [[Respiratorni sistem]]
{{Commonscat|Lungs}}
| |||