John Wojtowicz
John Stanley Joseph Wojtowicz (9. marta 1945 – 2. januara 2006.) bio je američki pljačkaš banke čija je priča inspirirala film Dog Day Afternoon.[1][2][3]
| John Wojtowicz | |
|---|---|
 Wojtowicz tokom pljačke banke 1972. godine | |
| Biografski podatci | |
| Puno ime | John Stanley Joseph Wojtowicz |
| Rođenje | 9. 3. 1945. New York, SAD |
| Smrt | 02. 1. 2006. (dob: 60) New York, SAD |
| Suprug/a |
|
| Djeca | 2 |
| Karijera | |
| Optužen/i | pljačka banke |
| Presuda | 20 godina zatvora, odsluženo 5 |
Rani život
urediWojtowicz je bio sin oca Poljaka i majke Italoamerikanke (rođene Terry Basso[4]).[5]
Lični život
urediWojtowicz se oženio Carmen Bifulco 1967. godine. Imali su dvoje dece i razveli se 1969. godine. Godine 1971. Wojtowicz je upoznao Elizabeth Eden na gozbi San Gennaro u New Yorku i njih dvoje su iste godine imali javnu ceremoniju venčanja.[5] Wojtowicz je u nekom trenutku bio član Saveza gej aktivista. U to vreme koristio je alias „Littlejohn Basso” (Basso je devojačko prezime njegove majke).[6] Bio je Goldwater republikanac.[7]
Pljačka banke
urediDana 22. avgusta 1972. godine, Wojtowicz je, zajedno sa Salvatoreom Naturileom i Robertom Westenbergom, pokušao da opljačka filijalu Chase Manhattan Banke na 450 Aveniji P u Gravesendu, Brooklyn.[1][2] Los Angeles Times je objavio da je novac od pljačke bio namenjen za Edeninu terapiju korekcije pola (muško-žensko).[5] Međutim, Arthur Bell, ugledni kolumnista The Village Voicea i istraživački novinar koji je poznavao Wojtowicza (i bio tangencijalno uključen u pregovore), izvestio je da je plaćanje Edenine operacije periferno u odnosu na pravi motiv. Pokušaj pljačke je, prema njegovim rečima, bila dobro planirana mafijaška operacija koja je pošla po zlu.[6]
Wojtowicz i Naturile držali su sedmorpo radnika banke Chase Manhattan kao taoce četrnaest sati.[1][2] Westenberg je pobegao sa lica mesta pre nego što je pljačka počela nakon što je video policijski auto na ulici. Wojtowicz, bivši bankarski blagajnik, imao je izvesno znanje o bankarskom poslovanju.
Naturilea je ubio FBI u poslednjim trenucima incidenta; Wojtowicz je uhapšen.[8]
Posledice
urediPrema rečima Wojtowicza, ponuđen mu je dogovor za priznanje krivice, što sud nije ispoštovao, te je 23. aprila 1973. godine osuđen na 20 godina u saveznom zatvoru u Lewisburgu, od čega je odslužio pet.[9]
Wojtowicz je pušten iz zatvora 10. aprila 1978., ali je ponovo uhapšen i odslužio je još dve kazne u zatvoru zbog kršenja uslovnog otpuštanja 1984. i 1986-87.[10] Pušten je u aprilu 1987. i rekao je da ga je Eden posećivala u New Yorku otprilike jednom mesečno.[5][11]
Eden, koja se udala za nekog drugog, a zatim se razvela,[5] umrla je od upale pluća povezane sa AIDS-om u bolnici Genesee, u Rochesteru, New York, 29. septembra 1987.[12] Wojtowicz je prisustvovao njenoj sahrani i održao hvalospev.[11]
Dog Day Afternoon
urediWojtowiczeva priča je korišćena kao osnova za film Pasje popodne (izdan 1975.), u kojem je Al Pacino u glavnoj ulozi Wojtowicza (u filmu „Sonny Wortzik”) i John Cazale, jedan od Pacinovih kolega u filmu Kum, kao Naturile. Elizabeth Eden, poznatu kao „Leon” u filmu, tumačio je glumac Chris Sarandon.[13]
Godine 1975. Wojtowicz je napisao pismo New York Timesu iz zabrinutosti da će ljudi poverovati filmskoj verziji događaja, za koju je rekao da je samo 30% tačna. Glavni Wojtowiczov prigovor bio je netačan prikaz njegove supruge Carmen Bifulco kao obične, debele žene čije je ponašanje dovelo do njegove veze sa Eden, iako je zapravo napustio Bifulco dve godine pre nego što je upoznao Eden.[14]
Pored toga, u filmu Sonny razgovara sa svojom majkom tokom pregovora, ali mu policija brani da razgovara sa Carmen, što odstupa od stvarnih događaja. Film je takođe insinuirao da je Wojtowicz „prodao” Naturilea policiji, i iako je Wojtowicz tvrdio da je to neistina, nekoliko puta je napadnut tokom projekcije filma u zatvoru.[neophodan citat]
Wojtowicz je pohvalio Pacinovu i Sarandonovu karakterizaciju sebe i Elizabeth Eden kao tačne. U intervjuu iz 2006. godine, scenarista filma, Frank Pierson, rekao je da je pokušao da poseti Wojtowicza u zatvoru mnogo puta kako bi saznao više detalja o njegovoj priči kada je pisao scenario, ali je Wojtowicz odbio da ga vidi jer je smatrao da nije dovoljno plaćen za prava na svoju priču. U svakom slučaju, film je bio vrlo uspešan, dobio je dobre kritike i osvojio Oscara za najbolji originalni scenario na ceremoniji 1975. godine.[15]
Pozne godine i smrt
urediGodine 2001. The New York Times je objavio da Wojtowicz živi od socijalne pomoći u Bruklinu.[16] Umro je od raka 2. januara 2006. godine u kući svoje majke.[17]
Dokumentarci
urediWojtowicz je bio tema više dokumentarnih filmova:
- The Third Memory (1999), koji je režirao umetnik Pierre Huyghe i koji je prvi put izložen u muzejskom kontekstu u Centre Pompidou u Parizu i The Renaissance Society u Čikagu (u formatu dvokanalnog videa), uzeo je Dog Day Afternoon kao svoju polaznu tačku[18] i prikazuje Wojtowicza kako rekonstruiše događaje pljačke banke sa glumcima i rekvizitima na rekonstrukciji seta Lumetovog filma. Uporedo sa snimkom iz Dog Day Afternoon, pokazuje da je Wojtowiczevo pamćenje nepovratno izmenjeno filmom o njegovom životu.[19] Na primer, on je spekulisao da je predsednik Richard Nixon lično naredio FBI-jevo ubistvo Salvatorea jer su mediji koji s uživo izveštavali o pljački banke te večeri prekidali mrežni televizijski prenos Nixonovog govora.[20]
- Based on a True Story (2004)[21]
- The Dog (takođe poznat kao Storyville: The Great Sex Addict Heist), reditelja Allison Berg i Frank Keraudrena, premijerno je prikazan na Međunarodnom filmskom festivalu u Torontu u septembru 2013. godine.[22][23][11]
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Gunman is slain; second captured”.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Robber killed, 7 bank hostages freed”.
- ↑ „John Wojtowicz in the Notable Names Database”. Soylent Communications. Pristupljeno October 3, 2007.
- ↑ „The man who robbed a bank for love”. 16 February 2015.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 „Ernest Aron Became Elizabeth Eden: AIDS Kills Woman Behind 'Dog Day'”. The Los Angeles Times. September 30, 1987. Pristupljeno December 21, 2013.
- ↑ 6,0 6,1 Ortega, Tony (March 11, 2011). „The Bank Robbery That Would Become 'Dog Day Afternoon'”. The Village Voice Blog. Pristupljeno June 23, 2013.
- ↑ „The Dog (2013) Transcript”.
- ↑ Kluge, P. F. (September 22, 1972). „The Boys in the Bank”. LIFE.
- ↑ „Bank robber wins parole”. Ocala Star-Banner. November 29, 1978. Pristupljeno January 3, 2017.
- ↑ „Robber who inspired movie arrested for parole violation”. Nashua Telegraph. August 15, 1986.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Guzzo, Paul (September 20, 2014). „Man recalls time with famous bank robber”. Tampa Tribune.
- ↑ „Elizabeth Eden, Transsexual Who Figured in 1975 Movie”. New York Times. October 1, 1987.
- ↑ Photos, Lisa. „The Dog and the Last Real Man: An Interview with John S. Wojtowicz”. Journal of Bisexuality 3 (2).
- ↑ „Real Dog Day hero tells his story”. Pristupljeno 2022-11-12.
- ↑ Documentary The Making of Dog Day Afternoon, Disc 2 of the two-disc Special Edition DVD.
- ↑ „Films That Keep Asking, Is It Fact or Fiction?”. The New York Times.
- ↑ Katz, Celeste. „Dog Day's' journey into legend: Robber, lover gone, but the flick is back”. New York Daily News.
- ↑ Kennedy, Randy (October 13, 2005). „An Antarctica Sighting in Central Park”. The New York Times.
- ↑ „Pierre Huyghe – The Third Memory and One Million Kingdoms”. Art Torrents. November 23, 2007.
- ↑ Saltz, Jerry (February 14, 2001). „History Lesson”. The Artnet.
- ↑ Stokman, Walter (Writer, Director) (2004). Based on a True Story.
- ↑ Rapold, Nicolas (September 1, 2013). „A Kingmaker for Documentaries”. The New York Times. Pristupljeno September 2, 2013.
- ↑ McCracken, Kristin (9 August 2013). „The Dog to Premiere at Toronto International Film Festival: True Story Behind Dog Day Afternoon”. The Huffington Post. Pristupljeno September 2, 2013.