Car Gaozu od Tanga

Car Gāozǔ od Tánga (566 - 25. jun 635), rođen kao Lǐ Yuān (李淵), kurtoazno ime Shūdé (叔德), bio je car Kine, odnosno osnivač dinastije Tang koji je vladao od 618. do 626. Prije dolaska na prijestolje Li Yuan je služio dinastiji Sui kao guverner današnje provincije Shanxi, sa sjedištem u Taiyuanu.

Car Gaozu od Tanga
Car dinastije Tang
Vladavina 18. jun 618[1] - 4. septembar 626[2] (&0000000000000008.0000008 godina, &0000000000000078.00000078 dana)
Prethodnik nema (dinastija osnovana)
Nasljednik Car Taizong
Potomstvo Li Jiancheng, krunski princ
Li Shimin, car Taizong
Li Xuanba, princ Huai od Weija
Li Yuanji, princ od Qija
Li Zhiyun, princ Ai od Chua
Li Yuanjing, princ Ai od Chua
Li Yuanjing, princ od Shenlija
Li Yuanjia, princ od Hana
Li Yuanming, princ od Shua
Li Lingjui, princ od Lua
Princeza Changsha
Princeza Xiangyang
Princeza Zhao od Pingyanga
Princeza Gaomi
Princeza Lujiang
Princeza Huainan
Princeza Changle
Puno ime Li Yuan 李淵
Posthumno ime Kratko: Car Shenyao[3] (神堯皇帝)
Puno: Car Shényáo Dàshèng Dàguāng Xiào.[4]
神堯大聖大光孝皇帝
Hramsko ime Gaozu (高祖)
Kuća Kuća Li
Otac Li Bing, Vojvoda Ren od Tanga
Majka Vojvotkinja Dugu
Rođen/a 566
Chang'an, Kina pod vlašću dinastije Sjeverni Zhou
Umro/la 25. 6. 635. (dob: 69)

Godine 615. Li Yuanu je povjereno da komandira garnizonom u Longxiju. Stekavši bogato iskustvo ratujući sa Gok Turcima na sjeveru, uspio ih je pacifirati. Li Yuan je na temelju tih uspjeha stekao popularnost i podršku a što je iskoristio kada je za vrijeme kolapsa dinastije Sui u julu 617. godine - na poticaj svog drugog sina Li Shimina (budućeg cara Taizonga) - podigao ustanak. Koristeći titulu "Veliki kancelar" (大丞相), Li Yuan je postavio marionetsko dijete-cara Gonga, ali ga je 618. uklonio i postavio sebe na prijestolje uzevši ime car Gaozu ("veliki osnivač").

Vladavina cara Gaozua je bila usredotočena na ponovno ujedinjenje Kine pod vlašću dinastije Tang. Uz pomoć Li Shimina (李世民), koga je nazvao Princom od Qina, uspio je poraziti sve glavne suparnike kao što su Li Gui, Dou Jiande, Wang Shichong, Xue Rengao i Liu Wuzhou. Tako je do godine 628. dinastija Tang uspjela ujediniti cijelu godinu. U unutrašnjoj politici se istakao time što je shvatio razloge uspjeha svog prethodnika cara Wena od Suija te nastojao kopirati njegovu politiku, prvenstveno kroz pravičnu raspodjelu zemlje među podanicima i niske poreze. Također je ukinuo stroge zakone cara Yanga od Suija te reformirao pravosuđe. Te su reforme kasnije omogućile njegovom sinu da kao car Taizong dovede dinastiju Tang do zenita moći.

Godine 626. Li Shimin, koji se posvadio sa svojom braćom - krunskim princem Li Jianchengom i Li Yuanjijem, princom od Qija - je obojicu iznenada ubio kod Kapije Xuanwu. Nastojeći izbjeći dalja krvoprolića i zabrinut što bi sve Li Shimin mogao učiniti, car Gaozu je abdicirao u njegovu korist i postao Taishang Huang (umirovljeni car). Umro je 635.

Preci

uredi
Kraljevske titule
Prethodi:
Nema (dinastija osnovana)
car dinastije Tang
618-626
Slijedi:
Car Taizong od Tanga
Prethodi:
Car Gong od Suija
car Kine (Centralni/Južni Shanxi)
618-619, 620-626[5]
car Kine (Centralni/Južni Shaanxi/Sichuan/Chongqing)
618-626
Prethodi:
Car Yang od Suija
car Kine (Peking)
618-626
Prethodi:
Xue Rengao (car Qina)
car Kine (Istočni Gansu)
618-626
Prethodi:
Yang Tong od Suija
car Kine (Južni Anhui)
619-626
Prethodi:
Li Gui (car Lianga)
car Kine (Zapadni Gansu)
619-626
Prethodi:
Liu Wuzhou (Dingyang Khan)
car Kine (Sjeverni Shanxi)
620-626
Prethodi:
Li Zitong (car Wua)
car Kine (Centralni/Južni Jiangsu)
620-623, 624-626[6]
car Kine (Zhejiang)
621-623, 624-626[6]
Prethodi:
Wang Shichong (car Zhenga)
car Kine (Henan/Sjeverni Anhui/Sjeverni Jiangsu)
621-626
Prethodi:
Xiao Xi (car Lianga)
car Kine (Hubei/Hunan/Guangxi/Sjeverni Vijetnam)
621-626
Prethodi:
Lin Shihong (car Chua)
car Kine (Jiangxi/Guangdong/Hainan)
622-626
Prethodi:
Liu Heita (princ od Handonga)
car Kine (Hebei)
623-626
Prethodi:
Xu Yuanlang (princ od Lua)
car Kine (Shandong)
623-626
Prethodi:
Gao Kaidao (princ od Yana)
car Kine (Sjeverni Hebei)
624-626

Napomene

uredi
  1. Pod kontrolom je držao Chang'an i bio de facto vladar zapadne Kine od 12. decembra 617
  2. Abdiirao u korist sina i dobio titulu Taishang Huang, rezerviranu za umirovljene careve.
  3. Dobiveno 674.
  4. Dano 754.
  5. U periodu 619-620. oblađću je vladao Liu Wuzhou (Dingyang Khan).
  6. 6,0 6,1 Od 623. do 624. oblašću je vladao Fu Gongshi (car Song).

Izvori

uredi