Armirani beton
Armirani beton je građevinski materijal nastao sprezanjem betona i čelika. Osnovna ideja sprezanja je da se čeliku povere naponi zatezanja koji se javljaju u zategnutim zonama betonskih konstrukcija, dok se betonu poveravaju naponi pritiska.
Sastavni elementi armiranog betona uredi
Beton je složen materijal i sastoji se iz agregata (šljunak i pesak), cementa i vode odnosno tri elementa. Agregat je inertan materijal, dok su cement i voda aktivni materijali. Armirani beton je visokosložen materijal i sastoji se iz betona i armature (betonski ili profilisani čelik).
Čelične šipke kojima se prožima betonska masa nazivaju se armatura, a proces njihovog postavljanja - proces armiranja ili jednostavno armiranje. NJihov zajednički rad omogućen je zahvaljujući tome što:
- beton i čelik približno isto reaguju na temperaturne promene
- beton dobro prianja uz armaturu
- beton dobro štiti armaturu od korozije.
Istorijat armiranog betona uredi
Pronalazak armiranog betona dugo se pripisivao pariskom vrtlaru Josef Monieru koji je svoj pronalazak patentirao 1867. godine, a odnosio se na posude za dekorativne biljke. On je prvobitno radio posude od cementnog maltera, tako da se veliki broj lomio prilikom transporta. Ideja zajedničkog rada betona i armature datira, međutim mnogo ranije. Pronalazak portland cementa 1824. godine bio je jak podstrek za razvoj betonskih konstrukcija, ali sam beton bez ojačanja armaturom nije mogao da se takmiči sa metalnim konstrukcijama zbog slabe otpornosti na zatezanje.
Godine 1855. Francuz Lambo izložio je na pariskoj izložbi čamac od armiranog betona koji je činila žičana mreža obmotana cementnim malterom. Tek posle sto godina, na proslavi upriličenoj povodom jubileja armiranog betona, priznat je kao njegov pronalazač. Francuz Kognet je 1861. godine objavio memoare u kojima predlaže primenu svojih konstrukcija: tavanica, svodova i cevi na principu armiranog betona. On je konstruisao armirane vodovodne cevi za Odesu, zatim potporne zidove i svetionik u Port Sajdu 52 m visine. Međutim, i pored toga Josef Monier se smatra ocem armiranog betona jer je on sa svojom upornošću savladao početne teškoće i uveo armirani beton u građevinarstvo. Njegovi patenti se ređaju: 1868. godine cevi i rezervoari, 1869. godine ploče, 1873. godine mostovi, 1877. godine pragovi 1878. godine svodovi. U svom radu Josef Monier nije imao pojma o statičkom dejstvu armiranog betona, nego je sve radio empirijski. On je armaturu smeštao u sredinu betona u obliku čvrstog kostura, tj. u suštini armatura je bila noseća konstrukcjja obložena betonom. Naučno tretiranje armiranog betona je počelo kada je Monier prodao svoj patent građevinskoj firmi Vajs i Frajtag koji su primenili sistem Monier u praksi.
Važni datumi u istoriji armiranog betona uredi
- 1848. - Francuz Jean-Louis Lambot, izrađuje čamac od cementnog maltera koji ojačava čeličnom mrežom.
- 1866. - Francuz Hennebique u Švajcarskoj gradi prvi armiranobetonski željeznički most.
- 1906. - U Francuskoj su po prvi put izdati propisi u vezi sa armiranim betonom.
- 1930. - Eugène Freyssinet koristeći armirani beton izvodi most raspona 3 x 172 m.