Vizantijsko-persijski ratovi

Vizantijsko-persijski ili Bizantsko-sasanidski ratovi je naziv za niz oružanih sukoba koji su se od početka 5. do početka 7. vijeka na području Bliskog Istoka vodili između Bizantskog (Istočnog Rimskog) Carstva na jednoj, te Perzijskog (Sasanidskog) Carstva na drugoj strani. Tradicionalno se smatraju dijelom šire cjeline koju čine rimsko-perzijski ratovi, odnosno njihovom posljednjom fazom. Karakteristični su po tome što bi se mogli nazvati i vjerskim ratovima, s obzirom da je jedan od povoda bilo neprijateljstvo zoroastričkih Perzijanaca prema kršćanstvu, tadašnjoj službenoj religiji Bizanta. Tokom ratova je Bizant uglavnom bio u defanzivi, dijelom zato što je raspolagao manjom teritorijom i ljudsko-materijalnim resursima od nekadašnjeg Rimskog Carstva čije je teritorije na zapadu s promjenjivim uspjehom pokušavalo zauzeti i zadržati; posljednji od ratova je Bizant doveo na sam rub propasti, ali je car Heraklije u njemu uspio izvojevati pobjedu. Ona je, međutim, postala bespredmetna, s obzirom da su obje velike sile bile iscrpljene i njihovu slabost su iskoristili Arapi, zauzevši sporne teritorije a potom uništivši Sasanidsko Carstvo.

Bizantsko-sasanidski ratovi
Segment rimsko-perzijskih ratova
Bizantsko-sasanidska granica u kasnoj antici
Datum 502 - cca. 628 Lokacija Kavkaz, Mala Azija, Egipat, Levant, Mezopotamija Ishod Status quo ante bellum
Sukobljene strane
Istočno Rimsko Carstvo	Sasanidsko Perzijsko Carstvo
Komandanti i vođe
Justinijan, Belizar, Heraklije	Kavad I, Hozroje I, Hozroje II, Šahrbaraz, Rahzad, Šahin

Literatura

• Baynes, Norman H. (1912). „The restoration of the Cross at Jerusalem”. The English Historical Review 27 (106): 287–299. DOI:10.1093/ehr/XXVII.CVI.287. ISSN 0013-8266. 
• Cameron, Averil (1979). „Images of Authority: Elites and Icons in Late Sixth-century Byzantium”. Past and Present 84: 3. DOI:10.1093/past/84.1.3. 
• Foss, Clive (1975). „The Persians in Asia Minor and the End of Antiquity”. The English Historical Review 90: 721–47. DOI:10.1093/ehr/XC.CCCLVII.721. 
• Grabar, André (1984). L'Iconoclasme Byzantin: le Dossier Archéologique. Flammarion. ISBN 2-08-081634-9. 
• Dodgeon, Michael H.; Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2002). The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (Part I, 226–363 AD). Routledge. ISBN 0-415-003423. 
• Haldon, John (1997). Byzantium in the Seventh Century: the Transformation of a Culture. Cambridge. ISBN 0-521-31917-X. 
• Speck, Paul (1984). „Ikonoklasmus und die Anfänge der Makedonischen Renaissance”. Varia 1 (Poikila Byzantina 4). Rudolf Halbelt. str. 175–210.