Ljevica – razlika između verzija

 

U SAD se "levica" najčešće doživljava kao "volja da se sa drugima dele životni problemi". U svakom slučaju, moral levice uglavnom nije vezan za tradiciju, naciju ili dalje istorijske izvore, već smatra da društvo mora da se menja i da stalno teži ka boljem, pravednijem obliku.

 

== Poreklo pojma i njegove nedorečenosti ==

Iako zvuči pomalo ironično, prvi "levičari" za vreme Francuske revolucije bili su uglavnom [[buržoazija|buržuji]], oni koji su podržavali [[lese-fer]] kapitalizam i slobodnu trgovinu. Kako su se biračka prava vremenom širila, ova relativno bogata nova elita prevladala je [[aristokratija|aristokratiju]] i ostatke [[feudalizam|feudalizma]], ali se našla u sukobu sa sve brojnijom i sve bolje organizovanom siromašnom klasom radnika i nadničara. Levica iz XVIII veka danas bi najverovatnije bila "desnica".

 

 

Evropska levica uglavnom je zauzimala sredinu između ne-komunističkih i komunističkih partija (uključujući i hibride poput eurokomunizma), koje su se ponekad udruživale sa radikalnijom levicom i predstavljale ujedinjeni front levice. U SAD, međutim, nijedna socijalistička ili komunistička partija nije uspela da postigne većeg uticaja u nacionalnoj politici, iako su Socijalistička partija Amerike (krajem XIX i početkom XX veka) i Komunistička partija Amerike (1930-tih godina) napravile određene prodore.

 

== Izvori savremene levice ==

Levica je istorijski uvek bila suprotstavljena koncentraciji bogatstva i moći, posebno u institucionalnom obliku, u rukama onih koji su tradicionalno bili vlasnici bogatstva i moći. Stoga možemo reći da se levica uglavnom zalagala za drugačiju preraspodelu ekonomskih dobara i duboke reforme.

 

 

Vrednosti i ideje levice veoma se razlikuju u odnosu na državu i eru u kojoj se pojavljuju. Često i sami političari ističu neobične, ekscentrične ili naprosto glupe prioritete i pripisuju ih "levici" ili "desnici". Stoga je veoma teško potpuno tačno proceniti nečija ubeđenja i politiku i prikazati je na osi političkog spektra.

 

== Komunizam i levica ==

Uprkos brojnim varijacijama na ideološkom krilu levice, komunizam se uglavnom svuda smatra delom "levice". Ovo je donekle paralelno sa uključivanjem [[fašizam|fašizma]] (i to, istorijski nacističke Nemačke i fašističke Italije) u "[[desnica|desnicu]]". Međutim, istorijski primeri komunističkog uređenja uglavnom se veoma razlikuju od onoga što se uobičajeno smatra levicom, i mnogi (posebno evropski) levičari negiraju vezu sa komunizmom, posebno zbog toga što su komunistički režimi bili isuviše totalitarni da bi bili politički humani ili egalitarni. Stoga bi, prema [[Karl Poper|Karlu Poperu]], ove istorijske pojave trebalo posmatrati kao oblike [[totalitarizam|totalitarizma]]. Međutim, postoje komunisti (najpoznatiji je bio [[Trocki]]) koji smatraju da je totalitarizam u SSSR plod staljinizma, te da je to izdaja komunističke ideologije. Na isti način, većina desničara negira vezu sa Nacizmom i fašizmom i smatra da su to oblici totalitarizma.

 

 

== Levica i globalizacija ==

Anti-globalistički pokret, ili Pokret za svetsku pravdu, ili alter-globalistički pokret je zapravo skup društvenih pokreta koji protestuju protiv globalnih trgovačkih sporazuma i njihovih negativnih posledica po najsiromašnije, po prirodnu okolinu, i svetski mir. Uglavnom se smatra da je ovaj pokret levičarski, iako u anti-globalističkim protestima učestvuju i desničarski pokreti. No, zalaganje za drugačiju raspodelu svetskog bogatstva u svojoj suštini ipak se smatra idejom levice.

 

== Literatura ==

[[Karl Marks]]: "Kapital", "Manifest komunističke partije". Marksovi radovi inspirisali su velike društvene pokrete XX veka.