1848 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dop. iz proleksis i global chronology of conflict |
+ nekoliko slika |
||
Red 9:
=== Januar/Siječanj ===
* [[6. 1.]] - Španjolska zauzima nenaseljene [[Čafarinski otoci|Čafarinske otoke]] uz obalu Maroka.
* 6. 1. - Enciklika pape [[Pio IX.|Pija IX.]] ''[[In suprema Petri]]'' se zalaže za jedinstvo katoličke i pravoslavne crkve.
* [[12. 1.]] - [[Datoteka:Bandiera dello Stato della Sicilia (28.04.1848 - 15.05.1849).PNG|25px]] Izbija [[Sicilijanska revolucija 1848.]] protiv burbonske vlasti [[Kraljevina Dve Sicilije|Kraljevine Dve Sicilije]].
* [[13. 1.]] (1. 1. po j.k.) - Profesor beogradskog Liceja [[Vladimir Jakšić]] počeo sa redovnim [[meteorologija|meteorološkim]] merenjima.
* [[20. 1.]] - [[Frederik VII (Danska)|Frederik VII]] je novi kralj [[Danska|Danske]] (do [[1863]]).
* [[24. 1.]] - [[James W. Marshall]] pronalazi zlato kod Sutterove pilane u Kaliforniji - sledi [[Kalifornijska zlatna groznica]]
* [[27. 1.]] - Rasprava o indigenatu (udomljenju) inostranaca u Ugarskom saboru: Mađari traže znanje mađarskog jezika a hrvatski poslanici insistiraju da Hrvatska i Slavonija imaju prava da podjeljuju udomljenje - Košut i ostali uzvraćaju uvredama<ref name="rhpsu">''Horvat'', Prelom s Ugarskom</ref>.
* zima - Tokom zime 1847/48 led porušio most na Moravi u Srbiji, koji će dugo ostati neobnovljen.
Linija 22 ⟶ 23:
* [[17. 2.]] - [[Valdenzi]] dobili kraljevskim patentom slobodu vere u [[Pijemont-Sardinija|Pijemont-Sardiniji]].
* [[21. 2.]] - Objavljen [[Manifest Komunističke partije]].
[[Datoteka:Prise du Château d'eau, en 1848.jpg|mini|180px|[[Francuska revolucija 1848.|Februarska revolucija]] u Francuskoj]]
* [[22. 2.]] - '''[[Francuska revolucija 1848.]]''': protesti u Parizu zbog zabrane političkih banketa, podignute barikade, borbe sa gradskom gardom.
* [[23. 2.]] - Predsednik vlade [[François Guizot]] daje ostavku na kraljevu sugestiju; ispred zgrade Ministarstva spoljnih poslova ubijeno 52 građana, izgleda slučajno započetom paljbom.
Linija 30 ⟶ 32:
=== Mart/Ožujak ===
[[Datoteka:Fluchtkarikatur-metternich.jpg|mini|180px|Karikatura [[Klemens von Metternich|Metternichovog]] bekstva]]
* [[2. 3.]] - Proglašeno univerzalno muško pravo glasa u Francuskoj.
* [[3. 3.]] - [[Lajos Kossuth]] drži govor na Ugarskom saboru u Požunu: traži odgovornu vladu za Ugarsku i za ostatak Habsburškog carstva<ref name="rhpsu"></ref>.
* [[4. 3.]] - [[Kraljevina Sardinija]]-Pijemont dobila ustav, ''[[Statuto Albertino]]'', koji će važiti i u kasnijoj Kraljevini Italiji do 1948.
* [[11. 3.]] - Svetovaclavski odbor u [[Prag]]u sastavio peticiju kojom se traže građanska prava, [[češki jezik]] u školama i zajednički sabor za Bohemiju, Moravsku i Šleziju.
* 11. 3. - [[Louis-Hippolyte Lafontaine]] i [[Robert Baldwin]] postaju prvi združeni premijeri [[Provincija Kanada|Provincije Kanada]] po sistemu odgovorne vlade.
Linija 39 ⟶ 42:
* [[15. ožujka]] - [[Mađarska revolucija 1848.]]: rulja studenata i seljaka zauzima univerzitet i gradsku većnicu u Pešti, kreću i na zgradu vicekraljevskog veća - carski predstavnici prinuđeni prihvatiti [[12 točaka Madžarske revolucije 1848.|12 točaka]].
* [[18. 3.]] - Srpski Narodni odbor u [[Budim]]u ([[Isidor Nikolić-Džaver]]) doneo zaključke: autonomija crkve i škole, priznanje narodnosti i jezika, sabor itd.
[[Datoteka:Maerz1848 berlin.jpg|mini|120px|Mart u Berlinu]]
* 18. 3. - Počinje [[Pet milanskih dana]] - ustanak proterao austrijske trupe maršala [[Joseph Radetzky von Radetz|Radetzkog]] iz Milana, glavnog grada habzburške [[Kraljevstvo Lombardija-Venecija|Lombardije-Venecije]].
* 18. 3. - [[Nemačka revolucija 1848.]]: demonstracije u Berlinu, glavnom gradu [[Pruska|Pruske]], se pretvaraju u okršaj sa vojskom, ginu stotine ljudi.
Linija 44 ⟶ 48:
* 20. 3. - Počinje neuspešan [[Velikopoljski ustanak 1848.]] protiv pruske vlasti - ugušen u maju, [[Veliko Vojvodstvo Poznanjsko]] postaje [[Provincija Posen]].
* [[22. 3.]] - Srbi u [[Zemun]]u i [[Pančevo|Pančevu]] zbacili (nemačke) opštinske vlasti i obrazovali gardu.
[[Datoteka:Italiansko obedinenie - 1848 - B.jpg|mini|150px|Italija 1848.]]
* 22. 3. - [[Datoteka:Flag of the Republic of Venice 1848-49.gif|25px]] U Veneciji proglašena [[Republika Svetog Marka]] (''Republica de San Marco''), predsednik [[Daniele Manin]], jedan od ministara Šibenčanin [[Nikola Tommaseo]].
[[Datoteka:Flag of Croatia (Josip Jelačić).JPG|mini|150px|left|Zastava Jelačića bana]]
* [[23. 3.]] - [[Josip Jelačić]] imeonovan za hrvatskog bana.
* [[24. 3.]] - [[Prvi rat za nezavisnost Italije]]: [[Kraljevina Sardinija|Pijemontska]] vojska ušla u [[Kraljevstvo Lombardija-Venecija|austrijsku Lombardiju]].
Linija 96 ⟶ 101:
* [[21. 6.]] - [[Datoteka:Flag of Wallachian Revolution of 1848, horizontal stripes.svg|25px]] [[Vlaška revolucija 1848.]]: usvojena [[Islaska proklamacija]] koju ''domnitor'' [[Gheorghe Bibescu]] prihvata dva dana kasnije, pod pritiskom masa.
* [[23. 6.]] - [[Giuseppe Garibaldi]] sa 62 druga se vratio u Nicu iz Urugvaja.
[[Datoteka:Barricades rue Saint-Maur. Avant l'attaque, 25 juin 1848. Après l’attaque, 26 juin 1848 (Original).jpg|mini|150px|[[Dani lipnja]] u Parizu, dagerotipija barikada]]
* [[23. 6.|23]] - [[26. 6.]] - [[Dani lipnja]] u Parizu: radnički ustanak zbog zatvaranja Nacionalnih radionica biva ugušen od strane Nacionalne garde na čelu sa [[Louis Eugène Cavaignac|Cavaignacom]].
* [[28. 6.]] - General [[Louis Eugène Cavaignac]] novi francuski šef vlade (do decembra).
Linija 232 ⟶ 238:
== Reference ==
{{reference|2}}
== Spoljne veze ==
* [[Rudolf Horvat]] (hr Wikisource): ''[http://hr.wikisource.org/wiki/Najnovije_doba_hrvatske_povjesti_%28R._Horvat%29/Prelom_s_Ugarskom Najnovije doba hrvatske povjesti/Prelom s Ugarskom]''
* [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/7_11_l.html Srpski pokret 1848. godine], Istorija srpskog naroda, [[Vladimir Ćorović]], rastko.rs
{{commonscat|1848}}
[[Kategorija:
| |||