Operacija Osovina – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m robot kozmetičke promjene |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 22:
=== Borbe u zapadnim krajevima ===
U delovima [[Slovenija|Slovenije]], [[Istra|Istri]], [[Gorski kotar|Gorskom kotaru]] i [[Hrvatsko primorje|Hrvatskom primorju]] u septembru je došlo do masovnog ustanka pod vrostvom NOP-a. Nemci su uspeli da zaposednu obalske gradove, ali je gotovo celokupna teritorija pala pod kontrolu partzanskih jedinica. Partizani su ušli u [[Sušak]], predgrađe [[Ljubljana|Ljubljane]] i mnoga manja mesta, razoružavši italijanske posade i naoružavši se njihovom opremom. Slovenačke jedinice razoružale su glavninu 11. italijanskog armijskog korpusa korpusa: 33 pešadijska, 4 mitraljeska i 2 tenkovska bataljona, 9 mitraljeskih diviziona, 9 diviziona artiljerije i 1 eskadron konjice. Nemci su intervencijom svoji motorizovanih kolona italijanske jedinice u [[Ljubljana|Ljubljani]] i duž železničke pruge Ljubljana - Trst.<ref>[http://www.znaci.net/00001/
Nemci su krupnim snagama pokrenuli energičnu akciju protiv ovih novostvorenih formacija [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]]. [[44. pešadijska divizija (Nemačka)|44.]] i [[71. pešadijska divizija (Nemačka)|71. divizija]] ojačane oklopnim delovima [[1. SS oklopna divizija Telesna garda Adolfa Hitlera|1. SS oklopne divizije]], sa delovima 162. divizije pokrenuli su [[25. 9.|25. septembra]] [[Operacija Istra|Operaciju Istra]] ({{jez-nem|Istrien}}). Već u prvim danima energičnim nastupanjem uz oštre represalije prema stanovništvu, razbili su obe istarske brigade i istarske partizanske odrede. Prema nemačkim podacima, partizanima su naneti gubici od 4096 mrtvih i 6850 ranjenih, i zaplenjena su 32 topa. Prema kasnijim jugoslovenskim procenama, ukupno je stradalo oko 2.000 boraca i civila. Operacija je po fazama nastavljena do [[20. 10.|20. oktobra]], nakon čega je pokrenuta nova operacija u zapadnoj [[Slovenija|Sloveniji]] pod nazivom [[Operacija Wolkenbruch|Volkenbruh]] (provala oblaka, {{jez-nem|Wolkenbruch}}). Ostaci partizanskih snaga iz [[Istra|Istre]] po grupama su se prebacili u Gorski Kotar, gde su prihvaćeni od [[Trinaesta primorsko-goranska divizija NOVJ|13. divizije]].
Red 32:
{{citiranje|Nemački general u Hrvatskoj fon Horstenau javlja da je stanje na dalmatinskoj obali zabrinjavajuće. Italijanski oficiri 2. armije navodno su već započeli razgovore sa četnicima i Titovim ljudima. Prednost daju Titu, kome su spremni predati Split i ostale značajnije gradove, kako bi njegova revolucionarna armija bila spremna da dočeka Britance.<ref name="Živković"/>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 3. avgusta 1943.}}
U severnoj Dalmaciji [[114. lovačka divizija (Nemačka)|114. nemačka divizija]] je brzim napredovanjem prodrla u [[Šibenik]] i [[Zadar]], razoružavši diviziju "Zara", te karabinjerske i obalske jedinice. Partizanske jedinice, ojačane ustankom i masovnim prilivom boraca, uspostavile su kontrolu nad najvećim delom teritorije. Zaplenjeno je preko 2.000 pušaka, oko 80 mitraljeza i 80 puškomitraljeza, 2 teška bacača i 3 topa<ref>[http://www.znaci.net/00001/
Ustanici predvođeni rukovodstvom mesne komunističke organizacije ovladali su već [[9. 9.|9. septembra]] [[Split]]om, razoružavši kompletni diviziju Bergamo osim 25. puka, delove 17. obalske brigade i korpusne jedinice 18. italijanskog korpusa. [[Druga oklopna armija (Nemačka)|Druga oklopna armija]] reagovala je hitnim slanjem delova [[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizije]] avionskim transportom u [[Sinj]] radi napada na Split. Vrlo oštre borbe za [[Split]] trajale su 17 dana, dok nije konačno privučena kompletna [[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]] i 92. motorizovani puk. Ove jedinice su u [[bitka za Split 1943.|operaciji Gajzerih]] na juriš zauzele [[Split]] [[25. 9.|25]]-[[27. 9.|27. septembra]]. Manji deo italijanskih snaga iz [[Split]]a učestvovao je zajedno sa jedinicama [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] u odbrani grada. Preostalo ljudstvo iz ovih jedinica nakon ovih borbi raspoređeno je po jedinicama [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]].
Red 67:
* Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u, tom VI (borbe u Sloveniji)
* [http://www.znaci.net/00001/4_12_3.htm Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u, tom XII (nemački dokumenti), knjiga 3]
* [http://www.znaci.net/00001/
* Antun Giron: ZAPADNA HRVATSKA U DRUGOM SVJETSKOM RATU, Adamić, Rijeka 2004
| |||